این اداره در اعلامیه‌ای که روز جمعه ۴ جولای منتشر کرد، گفته است که از ۱۳ جون به این طرف برگشت مهاجران افغان از ایران افزایش بی‌سابقه‌ای داشته است و تنها در اول جولای بیش از ۴۳ هزار پناهجوی افغان از این کشور بازگشته اند.
درادامه آمده در حالی که این رقم بین ماه‌های جنوری تا جون سال جاری به طور متوسط روزانه به ۵ هزار نفر می‌رسید.
کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان گفته که از آغاز سال ۲۰۲۵ تاکنون، بیش از۱ میلیون و ۴۰۰ هزار پناهجوی افغان به افغانستان بازگشته‌اند که بیش از یک میلیون تن از آنان از ایران، به‌صورت اجباری یا داوطلبانه، به کشورشان برگشته‌اند.
این سازمان از کشورهای منطقه خواسته است که اطمینان حاصل کنند که روند بازگشت افغان‌ها داوطلبانه، مصون و باعزت باشد؛زیرا به گفته« یو ان اچ سی آر» فشار آوردن بر پناهجویان افغان نه تنها می‌تواند منجر به بی‌ثباتی بیشتر در منطقه شود؛ بلکه منجر به موج جدیدی از مهاجرت ها به اروپا نیز خواهد شد.
کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان خواستار کمک های فوری و قابل ملاحظه برای برگشت کنندگان در افغانستان شده گفته که برای برآورده ساختن نیازهای فوری مهاجرین در مرزها و تسهیل در ادغام مجدد آنان به حمایت های درازمدت نیاز است.
در اعلامیه آمده که افغانهای برگشته به کشورشان از جهت های مختلف با بحران روبرو بوده که به شمول عرضه خدمات صحی ،محل بود وباش و آموزش با مشکلات گسترده دیگر روبروهستند.
در همین حال، شماری از افغان‌هایی که به‌تازگی از ایران برگشته‌اند، روایت‌های مختلفی از زندگی دشوار در آن کشور و برخوردهایی که از سوی پولیس ایران با آنان صورت گرفته، حکایت می‌کنند.
نورمحمد، یکی از این بازگشت‌کنندگان که سه روز پیش همراه با خانوادهٔ هشت‌نفره‌اش به کمپ مهاجرین اسلام‌قلعه در ولایت هرات رسیده، به رادیو آزادی گفت «آوارگان افغان را مجبور می‌کنند که به اردوگاه ببرند. از هر نفر پول زیاد گرفته می‌شود، توهین می‌کنند، بد و رد می‌گویند. ما چهار روز دراردوگاه بودیم. حتی یک گیلاس آب هم به ما ندادند، وقتی آب خواستیم، گفتند که باید پولش را بپردازیم، یک بوتل را برای ما به ۵۰ تومان دادند، غذا که اصلا نبود.»
وارگان افغان را مجبور می کنند که به اردوگاه ببرند
سید حسین ۵۵ساله بازگشت کننده دیگر در همین کمپ، درصحبت با رادیو آزادی از حکومت طالبان خواست تا زمینه اشتغال را برای آنان در داخل کشور فراهم کند.
«برای ما کار پیدا کند، به درد ما گوش بدهد، غم آینده ما را بخورد ، برای ما می گفتند که شما جاسوس هستید، ما چه کردیم، مهاجرین افغان ایران را آباد کرد ، ما از امارت اسلامی می خواهیم که در کشورامنیت است اما کار نیست، برای ما زمینه کاررا فراهم کنید.»
این در حالیست که روند اخراج اجباری مهاجران افغان از ایران در این اواخر به شدت افزایش یافته و این مسئله به شمول سازمان ملل متحد نگرانی سازمان های مختلف دیگر را برانگیخته است.
فورم آسیایی برای توسعه حقوق بشر خواستار توقف اخراج دسته جمعی پناهجویان افغان از ایران شده است.
این فورم روز شنبه ۵ جولای با نشر اعلامیه‌ای ابراز نگرانی کرده گفت که به تاریخ ۲۹ جون، مقام‌های ایرانی بار دیگر به پناهجویان افغان مقیم این کشور هشدار دادند که تا تاریخ ۶ جولای کشور را ترک کنند، در غیر آن در برابرشان اقدامات شدید قانونی صورت می گیرد.
پیش از این هیئت معاونت سازمان ملل متحد درافغانستان «یوناما »گفته است این بازگشت گسترده اخیر مهاجران بحران بشری را در این کشور پیچیده‌تر ساخته است، بحرانی‌که به گفته یوناما از قبل به اثر کاهش کمک‌های بین‌المللی و خشک‌سالی تشدید شده است.
یوناما در اعلامیه خود همچنان هشدار داده که بدون حمایت فوری و مؤثر، خانواده‌های بازگشت کننده با خطر فرو رفتن در فقر و ناامیدی عمیق‌تر مواجه خواهند شد.
