در اعلامیه‌ای این کمیشنری که روز جمعه، ۱۷ جولای، در ویب‌سایت ریلیف ملل متحد منتشر شده، آمده است که بسیاری از افغانها به‌گونۀ مستقیم از سوی کشورهای میزبان مجبور به بازگشت شده‌اند و شماری دیگر به دلیل تهدید، آزار، اذیت و ترساندن ناچار به ترک کشور میزبان شده اند.
در ادامۀ این اعلامیه تأکید شده است که کشورهای منطقه باید اطمینان حاصل کنند که بازگشت به افغانستان، داوطلبانه، مصون، با کرامت و مطابق با حقوق بین‌الملل صورت گیرد.
برای ما گفتند از خانه بیرون بروید و گرنه وسایلتان را آتش می‌زنیم و شما را هم لت‌وکوب می‌کنیم.
شماری از مهاجرانی که به‌تازگی از ایران به افغانستان برگشته‌اند، می‌گویند که تهدید و آزار، آنان را مجبور به بازگشت کرده است.
یکی از این مهاجران که به دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش در گزارش ذکر شود، به رادیو آزادی گفت:
"برای ما گفتند از خانه بیرون بروید و گرنه وسایلتان را آتش می‌زنیم و شما را هم لت‌وکوب می‌کنیم. ما از ترس همه چیز را رها کردیم، چون یک همسایه‌ی ما را شدیداً لت‌وکوب کرده بودند و ما نیز ترسیدیم."
یکی دیگر از مهاجران بازگشتی که او نیز نخواست نامش ذکر شود، در صحبت با رادیو آزادی گفت:
حتی که در نانوایی هم برای ما نان نمی‌رسید، گشت و گذار نمی‌توانستیم.
"وضعیت افغانها در آنجا خوب نبود چون در کار نمی‌گرفت، وقتی به کارخانه یا کارگاهی که کار می‌کردیم می‌رفتیم می‌گفتند که افغانها را به کار نمی‌گیریم، حتی که در نانوایی هم برای ما نان نمی‌رسید، گشت و گذار نمی‌توانستیم تا بلاخره که مجبور شدیم و به افغانستان برگشتیم."
ولکر ترک، کمیشنر عالی حقوق بشر ملل متحد در این اعلامیه خواستار توقف فوری بازگشت اجباری تمامی پناهندگان و پناهجویان افغان شده است؛ به‌ویژه آنانی که به گفتۀ او در صورت بازگشت با خطر پیگرد، بازداشت خودسرانه یا شکنجه روبه‌رو هستند.
در اعلامیۀ (او اچ سی اچ آر) با ابراز نگرانی در مورد بازگشت زنان و دختران، خبرنگاران و کارمندان پیشین جمهوری مخلوع افغانستان که به گفتۀ این کمیشنری در برابر انتقام‌جویی و شکنجه از سوی مقام‌های طالبان آسیب پذیر هستند، آمده است که این نقض صریح اصل بنیادین حقوق بین‌الملل یعنی اصل عدم بازگشت است.
براساس معلومات ارائه‌شده از سوی این ادارۀ ملل متحد، در مدت حدود هفت ماه گذشته، بیش از ۱.۹ میلیون مهاجر افغان از ایران و پاکستان به افغانستان بازگشته‌اند که از این میان، بیش از ۱.۵ میلیون تن آنان آن تنها از ایران بازگردانده شده اند.
این سازمان می‌افزاید که از این تعداد، ۹۳۸ هزار تن، یعنی ۶۰ درصد اخراج شده‌اند که ۵۰۰ هزار نفر آن‌ها از تاریخ ۱۳ جون به این‌سو اخراج شده اند.
ضرب‌الاجل تعیین‌شده برای دارندگان برگه‌های سرشماری مهاجران افغان در ایران، به تاریخ ۶ جولای پایان یافته است؛ اما روند اخراج افغانها از ایران، پس از درگیری‌های اخیر میان این کشور و اسرائیل در تاریخ ۱۳ جون، به‌گونۀ بی‌پیشینه شدت یافته است.
