آیینهء زلال دریاچه ها و آبگیر زمردین در بامیان

Afghanistan -- A Hazara youth works on a farm in front of the cave-monasteries and the niches where the 174-foot Buddhas, Bamiyan, 25Sep2009

کوه های سر به فلک کشیده از آیینهء زلال دریاچه ها و آبگیر زمردین، آسمان نیلگون را درآغوش می کشند. مناظر زیبایی طبیعی نفس را درسینهء بیننده حبس می کند. در پیچ و خم درهء های بامیان تا هنوز هم پژواک تاریخ کهن و زمزمهء فرهنگ غنی و منحصر به فرد به گوش می رسد و لبخند مردمان مهربان، چشمان هر تازه وارد مهمان را نوازش می کند.

باشنده گان بامیان روزگار گذشته و طلایی توریزم را به خاطر دارند که شهر بامیان مملو بود از سیاحین که از گوشه و کنار جهان گرد می آمدند تا روان شان را با شفافیت فرهنگ کهن بیامیزند و عظمت تندیس های بودا را ستایش کنند.

تندیس های بامیان در دل صخره های کوه به ارتفاع 53 و 35 متر ساخته شده بودند. گفته می شود در عصر شگوفایی آیین بودیزم در افغانستان در زمان کوشانی ها در دورهء سلطنت کنشکای کبیر و به دستور همین پادشاه در نیمهء اول قرن دوم میلادی ساختن مجسمه های مشهور بودا در بامیان آغاز شد. اعمار آن ها حدود 240 سال را در بر گرفت که تقریباً در فاصلهء صد سال از همدیگر تکمیل شدند.
تحقیقات و اندازه گیری های اخیر گواهی می دهد که ارتفاع این مجسمه ها 35 و 53 متر نه بلکه 38 و 55 متر بوده است! در اطراف مجسمه ها در دل کوه ها حجره ها و ساختمان های اعمار شده بود که در آن راهبان بودایی به عبادت می پرداختند.
عده ای به این باور اند که در سکوت و خلوت شب ها تا اکنون زمزمهء عبادت و نیایش آن مردان خدا را با گوش دل می توان شنید.

با گذشت زمان بودیزم و مجسمه های بودا از پیچ وخم حوادث بی شماری گذشتند. یفتلی ها و بعد چنگیز مغول معابد بودایی را تخریب و به اذیت ، آزار، قتل و قتال پیروان آیین بودایی پرداختند.
زمانیکه سبکتگین بامیان را فتح کرد، معابد بودایی را و آثار بیش بها و مجسمه های با ارزش را ازآنجا غنیمت گرفته، به رسم تحفه برای خلیفهء بغداد فرستاد.

اورنگ زیب در سال 1689 قسمت های سر و چهرهء تندیس ها را تخریب کرد. در ادوار بعد نیز تخریباتی در چهره مجسمه ها و سایر آثار تاریخی بامیان صورت گرفت.

بر اساس یک آژانس خبری دی پی آی آلمان، تا سال 1979، سالانه حدود 64000 توریست از بامیان دیدن می کردند.

بعد از تجاوز شوروی به افغانستان، بامیان در خاموشی و فراموشی فرو رفت.

تا این که به تاریخ 22 اکتوبر سال 1992 بامیان دوباره سرخط روزنامه های جهان را تشکیل داد. چه طالبان تصمیم به تخریب تندیس ها بی مانند آن گرفته بودند. نخست چهرهء مجسمه ها سوختانده شد. بعد از تاریخ 9 مارچ الی 11 مارچ سال 2001 مجسمه ها تخریب شدند. برخی این پروسه انهدام را 48 ساعت و و برخی دیگر آن را چند هفته دانسته اند.

با شکست طالبان یک بار دیگر بامیان از سکوت و خموشی بیرون آمد. در سال 2004 حدود 4000 توریست از آن جا دیدن کردند. با وخیم تر شدن اوضاع در افغانستان این تعداد کاهش یافت. سال گذشته حدود 800 شهروند خارجی که تقریباً اکثر آن ها کارمندان موسسات خارجی در افغانستان بودند از بامیان دیدن کردند. بامیان در سال 2008 حدود 950 و درسال 2009 حدود 1500 مهمان و توریست افغان نیز داشته است.

اینک با آن که بامیان در زمرهء امن ترین ولایات افغانستان به شمار می رود، دیگر از آن ازدحام توریست ها در آن جا خبری نیست. ولی سید امیر فولادی مسوول ایکو توریزم بامیان با خوشبینی به آینده می بیند. وی برنامه دارد ظرفیت رهایش توریستان را در بامیان تا سال 2015 از 116 به 1000 بستر افزایش داده، توریست ها را حتی در فصل زمستان در ارتفاعات 2500 و 5000 متر از سطح بحر، در آغوش کوه ها و در کنار حوض های لاجوردین، بر فراز کوه های بابا، پذیرایی کند.