د افغانستان بانک می گوید، قرار نیست پس از این بانک نوت های « یک، دو و پنج افغانیگی» به چاپ برسد.
مسوولان این بانک در صحبت با رادیو آزادی گفتند، بانک نوت های دارای ارزش اسمی کم به خاطری وارد بازار شد که از پیش در خزانهء د افغانستان وجود داشت.
سیستم چاپ پول در افغانستان چگونه است؟
آیا د افغانستان بانک همه ساله پول جدید افغانی را به چاپ می رساند؟
به خاطر روشن شدن این پرسش ها و سوالات دیگر، با مسوولان د افغانستان بانک و شماری از آگاهان اقتصادی صحبت کردم.
مسوولان د افغانستان بانک فرسوده شدن پول و جمع آوری آن از بازار های کشور و سرعت رشد اقتصادی را نیاز برای چاپ پول در افغانستان می دانند.
گذشته از این که مسوولان د افغانستان بانک گفتند که پول در افغانستان نظر به نیاز چاپ می شود، نه به اساس زمان، سوال دیگری مطرح می شود که آیا چاپ پول هزینهء کمتر و یا بیشتر از ارزشش بر می دارد؟
ایمل عاشور مسوول روابط عامهء د افغانستان بانک در این مورد می گوید:
« چاپ پول زیاد مسالهء کلان نیست، مثل این که شما یک عکس را چاپ می کنید مصرف دارد چون یک کاغذ است، از این خاطر مصارف بسیار بلندی که مثلاً صد افغانی صد افغانی چاپ داشته باشد نه، مثلا هزار قطعه بانکنوت صد افغانیگی در حدود دوصد افغانی هزینه برمی دارد، چون یک کاغد متفاوت از کاعذ های دیگر است، مسایل تخنیکی در نظر گرفته می شود، تا در آن جعل و تقلب نشود، استحکام بیشتر داشته باشد و در مدت بیشتر استفاده شود، منطقاً چاپ آن نسبت به کاغذ های عادی بیشتر است.»
مسوولان د افغانستان بانک می گویند: پول افغانی در یکی از کمپنی های انگلیسی به نام « دینه رو» چاپ می شود.
به اساس گزارش ها، این کمپنی در زمان ظاهر شاه، پادشاه پیشین افغانستان نیز پول افغانی را به چاپ می رسانید.
د افغانستان بانک می گوید: مسوولیت چاپ پول افغانی از طریق رقابت آزاد به این کمپنی سپرده شده است.
پرسش دیگر که در نزد مردم وجود دارد، پشتیبانهء پول افغانستان است.
برخی ها به این باور اند که پشتیبانهء پول افغانستان طلا است.
اما مسوولان د افغانستان بانک رشد اقتصادی در کشور را یکی از پشتیبانه های اساسی پول افغانی می گویند.
باز هم ایمل عاشور در مورد چنین می گوید:
« تولید رشد اقتصادی کشور می تواند پشتیبانهء پول باشد، اگر ذخایر ارضی فراوان هم داشته باشید، اما در کشور تولید و رشد اقتصادی نباشد پول آن کشور ارزش خوبی نمی داشته باشد، ذخایر ارضی د افغانستان بانک است، د افغانستان بانک بیشتر از 6 میلیارد دالر ذخایر ارضی دارد که در حدود یک میلیارد دالر آن طلا است.»
در این اواخر بانکنوت های کاغذی « 1، 2 و 5 » افغانیگی یک بار دیگر در بازار های کشور دست به دست می شود.
دافغانستان بانک چاپ این بانکنوت ها را متوقف کرده بود.
اما چرا با وجود این تصمیم د افغانستان بانک بانکنوت های کاغذی «یک، دو و پنج افغانیگی» تازه وارد بازار شده است؟
مسوول بخش مطبوعات د افغانستان بانک پاسخ می دهد:
« اگر این پول را حریق می کردیم یک ضربهء کلان به اقتصاد ما تلقی می شد، چون در چاپ آن، پول به مصرف رسیده بود، از این خاطر شورای عالی د افغانستان بانک در آخرین نشست خود فیصله کرد، به خاطری که در چاپ این پول ها، پول مصرف شده باید این هم وارد بازار شود، تا به مصرف برسد، و هر زمانی که فرسوده شد بعد از آن قرار نیست که بانکنوت « یک، دو و پنج » افغانیگی چاپ شود.
در کنار این، چاپ پول فلزی جریان دارد.»
سوال دیگر نیز در نزد مردم وجود دارد، و آن این که د افغانستان بانک در مورد پول های فرسوده چه تصمیم می گیرد؟
به گفتهء مسوولان د افغانستان بانک، از سال 1384 به این سو پول های فرسوده و کهنه را از بازار ها جمع آوری و حریق می کنند.
مسوول روابط عامهء این بانک می گوید: که تا حالا 7 میلیارد افغانی را آتش زده اند.
آیا چاپ پول در هر نوع کمپنی و یا در هر کشوری صورت می گیرد؟
این پرسش را از حمیدالله فاروقی استاد پوهنځی اقتصاد پوهنتون کابل پرسیدم.
آقای فاروقی می گوید: چاپ پول در کمپنی هایی صورت می گیرد که دارای اعتبار بین المللی باشد.
وی گفت:
« تلاش می کنند تا از لحاظ کیفیت این نوت ها مندرس، کهنه و ناچل نشود، و در پهلوی این چون امکانات جعل و تقلب در چاپ پول وجود دارد به این خاطر تلاش می کنند تا با کمپنی هایی معاملات صورت گیرد، که آنان از یک طرف خود شان از رهگذر فساد مسوول و مطمین باشند، و از سوی دیگر دستگاه های آنان باید دارای توانایی های بلند تخنیکی باشد که کسی نتواند نوت های چاپ شده آنان را جعل کند.»
به گفتهء آقای فاروقی، در گذشته پول افغانی در اتحاد جماهیر شوروی سابق به چاپ می رسید.
به گفته شماری از کارشناسان مسایل اقتصادی، کشور هایی که عضو صندوق وجهی بین المللی هستند، در توافق با ناظران این سازمان پول را به چاپ می رسانند.
ناظران صندوق وجهی بین المللی بر روند چاپ پول توسط یک کشور نظارت می کنند تا دولت و یا بانک های مرکزی آن کشور مقدار اضافی بانک نوت را که سبب تورم می شود به چاپ نرساند.
گزارشگر: منیژه دیوه
مسوولان این بانک در صحبت با رادیو آزادی گفتند، بانک نوت های دارای ارزش اسمی کم به خاطری وارد بازار شد که از پیش در خزانهء د افغانستان وجود داشت.
سیستم چاپ پول در افغانستان چگونه است؟
آیا د افغانستان بانک همه ساله پول جدید افغانی را به چاپ می رساند؟
به خاطر روشن شدن این پرسش ها و سوالات دیگر، با مسوولان د افغانستان بانک و شماری از آگاهان اقتصادی صحبت کردم.
مسوولان د افغانستان بانک فرسوده شدن پول و جمع آوری آن از بازار های کشور و سرعت رشد اقتصادی را نیاز برای چاپ پول در افغانستان می دانند.
گذشته از این که مسوولان د افغانستان بانک گفتند که پول در افغانستان نظر به نیاز چاپ می شود، نه به اساس زمان، سوال دیگری مطرح می شود که آیا چاپ پول هزینهء کمتر و یا بیشتر از ارزشش بر می دارد؟
ایمل عاشور مسوول روابط عامهء د افغانستان بانک در این مورد می گوید:
« چاپ پول زیاد مسالهء کلان نیست، مثل این که شما یک عکس را چاپ می کنید مصرف دارد چون یک کاغذ است، از این خاطر مصارف بسیار بلندی که مثلاً صد افغانی صد افغانی چاپ داشته باشد نه، مثلا هزار قطعه بانکنوت صد افغانیگی در حدود دوصد افغانی هزینه برمی دارد، چون یک کاغد متفاوت از کاعذ های دیگر است، مسایل تخنیکی در نظر گرفته می شود، تا در آن جعل و تقلب نشود، استحکام بیشتر داشته باشد و در مدت بیشتر استفاده شود، منطقاً چاپ آن نسبت به کاغذ های عادی بیشتر است.»
مسوولان د افغانستان بانک می گویند: پول افغانی در یکی از کمپنی های انگلیسی به نام « دینه رو» چاپ می شود.
به اساس گزارش ها، این کمپنی در زمان ظاهر شاه، پادشاه پیشین افغانستان نیز پول افغانی را به چاپ می رسانید.
د افغانستان بانک می گوید: مسوولیت چاپ پول افغانی از طریق رقابت آزاد به این کمپنی سپرده شده است.
پرسش دیگر که در نزد مردم وجود دارد، پشتیبانهء پول افغانستان است.
برخی ها به این باور اند که پشتیبانهء پول افغانستان طلا است.
اما مسوولان د افغانستان بانک رشد اقتصادی در کشور را یکی از پشتیبانه های اساسی پول افغانی می گویند.
باز هم ایمل عاشور در مورد چنین می گوید:
« تولید رشد اقتصادی کشور می تواند پشتیبانهء پول باشد، اگر ذخایر ارضی فراوان هم داشته باشید، اما در کشور تولید و رشد اقتصادی نباشد پول آن کشور ارزش خوبی نمی داشته باشد، ذخایر ارضی د افغانستان بانک است، د افغانستان بانک بیشتر از 6 میلیارد دالر ذخایر ارضی دارد که در حدود یک میلیارد دالر آن طلا است.»
در این اواخر بانکنوت های کاغذی « 1، 2 و 5 » افغانیگی یک بار دیگر در بازار های کشور دست به دست می شود.
دافغانستان بانک چاپ این بانکنوت ها را متوقف کرده بود.
اما چرا با وجود این تصمیم د افغانستان بانک بانکنوت های کاغذی «یک، دو و پنج افغانیگی» تازه وارد بازار شده است؟
مسوول بخش مطبوعات د افغانستان بانک پاسخ می دهد:
« اگر این پول را حریق می کردیم یک ضربهء کلان به اقتصاد ما تلقی می شد، چون در چاپ آن، پول به مصرف رسیده بود، از این خاطر شورای عالی د افغانستان بانک در آخرین نشست خود فیصله کرد، به خاطری که در چاپ این پول ها، پول مصرف شده باید این هم وارد بازار شود، تا به مصرف برسد، و هر زمانی که فرسوده شد بعد از آن قرار نیست که بانکنوت « یک، دو و پنج » افغانیگی چاپ شود.
در کنار این، چاپ پول فلزی جریان دارد.»
سوال دیگر نیز در نزد مردم وجود دارد، و آن این که د افغانستان بانک در مورد پول های فرسوده چه تصمیم می گیرد؟
به گفتهء مسوولان د افغانستان بانک، از سال 1384 به این سو پول های فرسوده و کهنه را از بازار ها جمع آوری و حریق می کنند.
مسوول روابط عامهء این بانک می گوید: که تا حالا 7 میلیارد افغانی را آتش زده اند.
آیا چاپ پول در هر نوع کمپنی و یا در هر کشوری صورت می گیرد؟
این پرسش را از حمیدالله فاروقی استاد پوهنځی اقتصاد پوهنتون کابل پرسیدم.
آقای فاروقی می گوید: چاپ پول در کمپنی هایی صورت می گیرد که دارای اعتبار بین المللی باشد.
وی گفت:
« تلاش می کنند تا از لحاظ کیفیت این نوت ها مندرس، کهنه و ناچل نشود، و در پهلوی این چون امکانات جعل و تقلب در چاپ پول وجود دارد به این خاطر تلاش می کنند تا با کمپنی هایی معاملات صورت گیرد، که آنان از یک طرف خود شان از رهگذر فساد مسوول و مطمین باشند، و از سوی دیگر دستگاه های آنان باید دارای توانایی های بلند تخنیکی باشد که کسی نتواند نوت های چاپ شده آنان را جعل کند.»
به گفتهء آقای فاروقی، در گذشته پول افغانی در اتحاد جماهیر شوروی سابق به چاپ می رسید.
به گفته شماری از کارشناسان مسایل اقتصادی، کشور هایی که عضو صندوق وجهی بین المللی هستند، در توافق با ناظران این سازمان پول را به چاپ می رسانند.
ناظران صندوق وجهی بین المللی بر روند چاپ پول توسط یک کشور نظارت می کنند تا دولت و یا بانک های مرکزی آن کشور مقدار اضافی بانک نوت را که سبب تورم می شود به چاپ نرساند.
گزارشگر: منیژه دیوه