افغانستان کشوری که بیش از یک دهه بدینسو دارای اقتصاد متکی به کمک های بین المللی بوده است و کمتر به رشد تولیدات اینکشور توجه صورت گرفته است.
اما چرا در این مدت طولانی بالای تولیدات داخلی کار صورت نگرفته است و هنوز هم بیشترین اجناس از خارج وارد افغانستان می گردد؟
در این گزارش مسوولان در سکتور اقتصادی حکومت افغانستان به این پرسش پاسخ داده اند.
آذرخش حافظی رئیس کمیته روابط بین المللی اتاق تجارت و صنایع میگوید که وضعیت تولیدات در کشور اصلاً خوب نیست و وی عامل آنرا در چندین سال اخیر نبود فکر اقتصادی پیشرفته میخواند:
" ما نیازمند یک فکر مداوم اقتصادی هستیم که تمام عرصه ها همزمان در نظر بگیرد و یکی را به دیگر مرتبط بسازد و این باید در دستگاه ریاست جمهوری افغانستان باشد. مهترین مساله اینست که ما در کشور خود تولید بکنیم و خوشبختانه تمام عوامل تولید را داریم اما متاسفانه فکر مدون اقتصادی و یک دولت مقتدر ملی که این فکر عملی کند نداریم. "
آقای حافظی گفت که بیلانس تجارت در افغانستان بسیار تاسف بار است به گفته وی افغانستان به گونه رسمی و غیر رسمی ده هزار و پنجصد میلیون دالر واردات دارد اما در مقابل کمتر از 500 میلیون دالر صادارات آن می باشد.
بیلانس تجارت در افغانستان بسیار تاسف بار است
افغانستان در بخش های زراعت، مالداری و صنعت تولیدات دارد اما به گفته اتاق و تجارت وصنایع در هیچ یکی از این بخش ها تا کنون پیشرفت لازم صورت نگرفته است.
مهترین تولیدات داخلی افغانستان قره قل، قالین، میوه خشک، زیورات و سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی، محصولات چرمی، نوشابه و برخی تولیدات دیگر می باشد.
اما وزارت تجارت و صنایع تا حدی از تولیدات در کشور راضی است و میگوید اگر از تولیدات داخلی استفاده شود خود جاگزین تولیدات خارجی خواهد و دیگر به تولیدات بیرون از کشور نیاز نخواهد بود.
مسافر قوقندی سخنگوی این وزارت در صحبت با رادیو آزادی گفت تلاش میشود افغانستان در پنج سال آینده بیلانس وارداتی و صادراتی تقریباً مساوی داشته باشد:
" اولویت های وزارت تجارت و صنایع اینست که به هر شکل تولیدات خود را حمایت کنیم تا بیلانس تجارتی که امروز بیش از 20 دالر واردات در برابر یک دالر صادرات است قابل قبول ما نیست. میخواهیم یک چهره واقعی با بیلانس تقریباً مساوی در چهار و پنج سال آینده در افغانستان داشته باشیم تا تولیدات که امروز داریم اینها حد اقل به سه برابر افزایش پیدا بکند. "
آقای قوقندی گفت، افغانستان در 20 بخش به خود کفایی رسیده است و در حال حاضر بیشترین تولیدات کشور از نگاه کیفیت بسیار بالا است.
در چهار ده سال گذشته مقام های افغان به هدف رشد تجارت و سرمایه گذاری در کشور موافقتنامه های مختلفی را با یک تعداد از کشورهای جهان در بخش تجارت و ترانزیت نیز به امضا رسانیده اند.
اما چی موارد سبب شده است که تولیدات داخلی کشور کمتر رشد کرده و نمیتواند جاگزین تولیدات خارجی گردد؟
افغانستان در 20 بخش به خود کفایی رسیده است
رحم الدین حاجی آغا تجار و تولید کننده افغان به این عوامل اشاره میکند:
" اولین چالش که در برابر تولید کننده گان موجود است، مشکل برق است که سرمایه گذار نمیتواند بدون برق کار کند، دوم مساله زمین است که زمین در پارک های صنعتی به سرمایه گذار موجود نیست. سوم مساله وارد شدن مواد خام است که وارد میشود به آن یک فیصد مالیه گفته شده است اما متاسفانه که عملی نمیشود و پول زیاد گرفته میشود. "
اما پرسشی دیگر اینست که چرا مردم کمتر از تولیدات داخلی کشور استفاده میکنند و اجناس مشابه آنرا که از کشور های خارج وارد میگردد خریداری میکنند.؟
به باور مردم، کیفیت پایان تولیدات کشور سبب شده تا آنها به خرید تولیدات خارجی رو بیاورند.
با توجه به این مشکل شماری از باشنده های کابل از حکومت میخواهند که باید بیشتر به تولیدات داخلی کشور و سرمایه گذران توجه کند تا وضعیت تولیدات بهبود یابد و مردم خود علاقه مند به خرید تولیدات کشور شوند:
" تولیدات داخلی افغانستان باید رشد بکند و مردم باید کوشش بکنند که از تولیدات داخلی خود استفاده بکنند وهم چنان حکومت باید در عرصه زراعت و تمام تولیدات داخلی که صورت میگرید توجه بیشتر بکند. "
" حکومت در عرصه تولید داخلی و سرمایه گذاران که واقعاً به تولیدات داخلی کار میکنند بیشتر توجه بکند تا مردم تشویق بتواند که از تولیدات داخلی استفاده کنند و راهی باشد برای جلوگیری تولیدات خارجی. "
سکتور های اقتصادی حکومت همواره گفته اند که اقتصاد افغانستان نباید به سایر کشور ها وابسته باشد و حکومت باید از تولیدات داخلی حمایت کند.
در حال حاضر بیشتر اجناس در کنار ایران، چین، هند و برخی کشور های دیگر از پاکستان وارد افغانستان میشود.
اما اخیراً افغان ها در عکس العمل به حملات خونین انتحاری در افغانستان، که عامل آن را پاکستان خوانده اند کمپاین برای تحریم اجناس پاکستانی را آغاز کردند.
اما مسوولان اتاق تجارت و صنایع میگویند اکنون در برابر تحریم خرید اجناس پاکستانی، بدیلی از تولیدات داخلی وجود ندارد و بدیل آن اجناس ساخت سایر کشور مثل ایران و چین که نرخ آن گزاف تر است در بازار بفروش میرسد.
پس بخاطر رشد تولیدات داخلی کشور و اینکه دیگر افغانستان متکی به اجناس کشور های بیرونی نباشند راه حل چیست؟
تعرفه اموال که از خارج وارد افغانستان میشوند نیز بلند برده شود
آیسا اداره حمایت از سرمایه گذاری در افغانستان میگوید زمانیکه از تولیدات داخلی حمایت شود و تولیدات با کیفیت بالا و قیمت کم بفروش برسد خود به خود جلو واردات جنس مشابه گرفته میشود و افغانستان متکی به تولیدات اش میشود.
محمد قربان حقجو رییس این اداره در صحبت با رادیو آزادی گفت که باید بخاطر انکشاف تولیدات داخلی کشور تعرفه اموال که از خارج وارد افغانستان میشوند نیز بلند برده شود:
" ما ظرفیت بزرگ تولید را داریم مشکل اینست که جنسی که از بیرون وارد میشود تعرفه آن فوق العاده پایین است و این باعث شده است که تولید داخلی ما که با کیفیت بهتر است نتواند با آنها رقابت بکند یکی از راه های که میشود در این بخش کمک کرد، بلند بردن تعرفه بالای جنس های مشابه وارداتی بیرونی است. "
تجار و تولید کننده گان افغان میگویند، استراتیژی مهم که در حال حاضر می تواند میزان تولیدات داخلی را بیشتر سازد و صنایع نوزاد را شکوفاتر سازد، تطبیق سیاست های حمایتی دولت است.
به گفته آنان، دولت می تواند برخی معافیت های مالیاتی را برای تولیدات داخلی قایل شود، مواد خام وارداتی مورد نیاز صنایع داخلی را از پرداخت محصول معاف سازد و به همین ترتیب موانع ترانزیتی را از برابر اقلام صادراتی در حد ممکن کاهش دهد.
فریبا واحدی