در حالیکه هنوز هم درگیری میان نیروهای افغان و مخالفان مسلح در قندز جریان دارد، گروهی از فعالان جامعه مدنی ولایات شمال شرقی خواستار محاکمه عاملین جنایات ضد بشری در ولایت قندز شده اند.
شماری از این فعالان که روز شنبه در کابل گردهم آمده بودند، سقوطولایت قندز را مرموز و دراماتیک خوانده و از حکومت می خواهند تا نافضین حقوق بشر را در این ولایت بازداشت و مجازات کند.
محمد صابر یوسفی یک تن از فعالان جامعه مدنی ولایت قندز خواست اش را چنین مطرح کرد:
"عاملان سقوط قندز هر چه عاجل شناسایی و مجازات شوند، ضعف مدیریت در قندز جبران گردد، عملیات بازپس گیری قندز و تصفیه ولسوالی ها شدت یابد، باید به موارد نقض حقوق بشری و عاملان این جنایات سنگین توجه شود."
این فعالان جامعه مدنی می گویند که نزدیک به شش روز از تصرف ولایت قندز از سوی طالبان مسلح می گذرد و باشندگان این ولایت نه آبی برای نوشیدن دارند و قرص نانی برای خوردن و نه هم دسترسی به خدمات صحی.
آنان از حکومت می خواهند تا به وضعیت باشندگان و بیجا شدگان قندز توجه جدی کند.
این در حالیست که حکومت به روز پنجشنبه هیأتی را برای بررسی وضعیت بیجاشدگان و خساراتوارده به مردم قندز به محل فرستاده است.
رحیم جامی فعال جامعه مدنی در ولایت کابل و عضو هیأتتوظیف شده حکومت می گوید که به چهار هزار و پنجصد و هفتاد و دو بیجا شده قندز در ولایات تخار، بدخشان و سمنگان رسیدگی صورت گرفته است:
"می خواهم از طریق شما به دوستان اطمینان بدهم که عملیات نجات از امروز خوشبختانه از طریق هوا آغاز شده به زودترین فرصت دوستان ما در مناطق که گیر افتاده اند و یا محاصره اند نجات داده می شوند و در کنار آن کمک های اولیه و همه چیز برای شان تدابیر در مزار، کابل و بغلان گرفته شده است."
شماری از فعالان ولایات تخار و بغلان هم که در این نشست حضور داشتند، ابراز نگرانی کردند که مبادا در ولایات آنان نیز حمله مشابه رخ دهد.
گرچه گفته می شود که مخالفین مسلح در شهر قندز جنایات ضد بشری مانند قتل افراد ملکی، تجاوز بالای زنان و چور و چپاول را مرتکب شده اند، اما طالبان این مساله را نادرست خوانده اند.
کمیسیون حقوق بشر و حکومت افغانستان نیز تایید کرده که مخالفین مسلح در برخی موارد حقوق بشر را در قندز نقض کرده اند.
در این حال وزارت داخله افغانستان تصرف موقتی قندز به دست طالبان را یک درس خوانده می گوید کهپس از این چنین رویدادی در هیچ یک از ولایات کشور رخ نخواهد داد.
صدیق صدیقی سخنگوی این وزارت:
"حداقل در حال حاضر معلوم است که چه مشکلاتی بوده ما از آن باید یاد بگیریم و هر روز نشست های که صورت می گیرد در ادارات دولتی، قندز به حیث یک نمونه بالای آن بحث صورت می گیرد، امید است این حادثه در دیگر ولایات تکرار نشود، و انشاء الله که نمی گذاریم دیگر ولایات با مشکل روبرو شود."
در این حال فعالان جامعه مدنی از حکومت می خواهند تا شهر قندز را هر چه زودتر تصفیه کند تا مردم از فقر و بیچارگی و ظلم مخالفان مسلح و اوباشان در محلنجات یابند.
حکومت قبل از این گفته است که مناطق مهمشهر قندز را از وجود مخالفان مسلحپاکسازی کرده و عملیات تصفیه یی در تمام ساحات این ولایت انجام خواهد شد.
اینکه چه زمانی شهر قندز دوباره به محل امن برای باشندگان آن مبدل خواهد شد و حکومت چگونه به آسیب دیده گان جبران خساره می کند و سرنوشت ناقضین حقوق بشر چه می شود، با گذشت زمان معلوم خواهد شد.
گزارش از تمیم اخگر