شماری زیادی از افغان ها بدین باور اند که دولت روسیه باید یکبار دیگر جملات شکرانه یی جنرال گروموف را که در هنگام خروج قشون سرخ شوروی از افغانستان به زبان آورده بود به خاطر آورد و خود را به آتش جنگ افروخته شده در این کشور نزدیک نکنند.
گفته می شود بوریس گروموف که آخرین جنرال اتحاد جماهیر شوروی سابق در زمان خروج قشون سرخ از افغانستان بود در هنگام عبور از پل حیرتان روی اش را به طرف این کشور برگرداند و از اینکه زنده به کشورش بر می گردد زیر لب جملات شکرانه را بجا آورده بود.
به تاریخ ۶ جدی ۱۳۵۸ شمسی هزاران سرباز شوروی سابق که با تجهیزات پیشرفته نظامی مجهز بودند با به قدرت رساندن ببرک کارمل به افغانستان آمدند و سر انجام پس از ۹ سال این نیروها در ۲۶ ماه دلو سال ۱۳۶۷ شمسی در دوره حکومت داکتر نجیب الله این کشور را ترک کردند.
هیئت اداری ولسی جرگه افغانستان می گویند که دولت روسیه باید از اشتباهات گذشته شوروی سابق درس عبرت گیرد و دست از مداخله در امور افغانستان بردارد.
عبدالرؤف انعامی منشی ولسی جرگه در صحبت با رادیو آزادی گفت که مقامات روسی باید از تجارب تلخ گذشته بیآموزند و اشتباهات قبلی شان را تکرار نکنند.
وی گفت:
" هر روزی که آفتاب طلوع می کرد اینها ۲۰ میلیون دالر در افغانستان میپرداختند و نمی توانستند مهار بکنند حالا چی ضرورت دارند که میآیند و عبرت نمی گیرند و میآیند و در امور افغانستان دخالت می کنند. این باید یک تجربه تلخ برای قدرتمندان آنجا باشد، در آن زمان که نتوانستند در این زمان خو هیچ نمی توانند باز همین حالتی نیم بندی را که حال پیدا کردند بازاز دست می دهند."
در عین حال برخی از اعضای گروه هماهنگی عدالت انتقالی افغانستان می گویند که در حال حاضر شماری از طرفداران شوروی سابق در دستگاه حکومت فعلی کار می کنند از اینرو نیاز است تا میکانیزم های ایجاد شوند که از طریق آن مردم عام قربانی سیاست های قدرت های بزرگ نشوند.
محمد رحیم جامی یک عضو این گروه می گوید:
" باید با در نظر داشت تجارب تلخ گذشته میکانیزم ها و بالاخره برنامه های ایجاد شوند که بیشتر از این که مردم عام دیگر فدای سیاست های شوم و خصمانه ابر قدرت ها در افغانستان نباشند و نشوند."
با آنکه از بیرون شدن قشون سرخ شوروی از افغانستان چندین دهه می گذرد، اما گزارش های وجود دارند که گویا روسیه فعلی بار دیگر می خواهد تا با حمایت از طالبان مسلح خود را در مسایل افغانستان دخیل نماید.
بر اساس گزارش ها، موضوع همکاری روسیه با طالبان مسلح پس از آن مطرح شد که این گروه در برابر ظهور داعش در افغانستان واکنش تند نشان داد و با سلاح های دست داشته شان افراد وابسته به داعش را که برای کشورهای آسیای میانه به خصوص روسیه تهدید پنداشته می شوند، هدف قرار دادند.
به نقل از مقامات روسی گفته شده که اخیراً شماری از مقامات طالبان با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه دیدارهای داشته اند و خواستار حمایت آن کشور شده اند.
از کارکرد های شوروی سابق در افغانستان و گرفتن درس عبرت روسیه از آن کارکرد ها در حالی یاد آوری می شود که به گفته شماری از افغان ها هنوز هم خاطرات تلخی آن دوره از جمله مهاجرت ها، قتل های سازمان یافته وشکنجه مردم در زندان ها برای بسیاری ها آزاردهنده است.
با آنکه قشون سرخ شوروی از افغانستان بیرون شد اما در زمان حضور شان بیش یک میلیون تن در این کشور کشته و میلیون ها تن زخمی شدند و حدود پنج میلیون تن به کشورهای ایران و پاکستان مهاجر شدند.
بر اساس گزارش ها، در مدت ۹ سال حضور این نیروها در افغانستان، تلفات زیادی نیز به آنان وارد شد چنانچه گفته می شود که در آن مدت ۱۳۸۰۰ سرباز شوروی کشته و ۳۷ هزار تن دیگر شان زخمی شدند.
کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، موارد متعددی نقض حقوق بشر را طی آن سال ها تائید می کند.
رفیع الله بیدار سخنگوی این کمیسیون در صحبت با رادیو آزادی گفت که در آن دوره بسیاری از افراد بدون حکم نهاد های عدلی و قضایی در زندان ها بسر می بردند و یا کشته می شدند.
یک خانم افغان که نخواست از وی نام برده شود در صحبت با رادیو آزادی گفت که افراد مسلح حکومتی پدر و چهار برادر جوانش را در تاریکی شب از خانه بیرون کرده با خود به یک محل نامعلوم انتقال دادند.
وی می گوید که با گذشت پنج سال از سرنوشت آنان هیچ اطلاعی نداشتند تا بالاخره در یکی از روزها ذریعه یک نامه از مرگ عزیزان شان خبر شدند.
وی گفت:
" پنج سال متواتر ما اینها را پالیدیم بعد از پنج سال بعد در یک خط نوشته کردند که ما سه نفر اینها را کشتیم و دیگر نپالید، مادرم بیسواد بود و یک نفر را داده بود که این خط را برایم بخوان بعد از خواندن بیچاره در راه پلچرخی ضعف کرده بود."
شماری از رهبران پیشین جهادی آمدن نیروهای اتحاد جماهیر شوروی سابق به افغانستان را تجاوز آشکار کشور خوانده می گویند که این نیروها در نتیجه مبارزه و فداکاری های مجاهدین از افغانستان بیرون شدند.
قاضی محمد امین وقاد یک رهبر پیشین جهادی در مورد گفت:
" با آمدن روس ها آن همه ابهاماتی که در مورد جهاد وجود داشت از بین رفتند، دشمن افغان ها از جنسیت روس، از عقیده کمونیزم و سیاست شان تجاوز بود. در این سرزمین وحشت و جنگ های زیادی را براه انداختند. ۹ سال و ۵۲ روز در افغانستان ماندند و در ۲۶ دلو سال ۱۳۶۷ با شکست ننگین و سرافگنده بیرون شدند. "
با این همه شماری از طرفداران حکومت وقت بدین باور اند که قشون سرخ شوروی به دعوت حکومت آن دوره به افغانستن آمده بودند، آنان می گویند که هدف از دعوت این نیروهای مهار ساختن فعالیت های آنعده از گروه های بود که بر علیه حکومت از سوی پاکستان تحریک شده بودند.
آنان همچنان در فراهم سازی زمینه خروج قشون سرخ شوروی سابق، نقش ملت بخصوص داکتر نجیب الله رئیس جمهور پیشین افغانستان را فراموش ناشدنی می خوانند.
کبیر رنجبر کارشناس افغان در این مورد گفت:
" در بیرون شدن قشون سرخ شوروی از افغانستان بزرگترین افتخار را مردم افغانستان داشت، داکترنجیب الله بود که در این موضوع دست بلند داشت و بسیار زحمت کشید."
در همین حال فضل الله مجددی یک تن از مجاهدین سابق می گوید، افغان ها در برابر دسایس بیگانه گان و در برابر کسانیکه خواب اشغال کشور شان را بار دیگر در سر بپرورانند متحدانه ایستاده گی خواهند کرد.
تا کنون در مورد حمایت روسیه از طالبان اسناد و شواهد موثق ارائه نشده است.
هر چند طالبان مسلح موضوع حمایت روسیه را تاکنون تائید نکرده اند اما بر اساس برخی گزارش ها از میدان های نبرد این گروه در حال حاضر با سلاح های مجهزا ند که نیروهای امنیتی افغان آنرا در اختیار ندارند.
گزارش: ویدا بره کی