شنیدن قصه یی کبوتر و مورچه، قصه یی که شنیدن آن در آوان کودکی از سر گرمی های بسیاری از کودکان افغان است.
با آنکه قصه گویی های گذشته، کمرنگ شده اما کودکان هنوز هم آن قصه ها را از لابلای کتاب های قصه کودک جست و جو می کنند.
در این اواخر برای بهتر شدن فرهنگ کتاب خوانی و نهادینه شدن این فرهنگ در میان کودکان، تعداد از کتاب های تصویری برای کودکان چاپ شده است.
محمود مرهون استاد پوهنتون کابل یکی از نویسنده گانی است که هفت کتاب ادبیات کودک را که مزین با تصاویر است به زبان پشتو نوشته و سی و هشت کتاب دیگر به همین زبان ترجمه کرده است.
آقای مرهون در صحبت با رادیو آزادی گفت، فرهنگ مطالعه در افغانستان باید از زمان کودکی میان آنان مروج گردد.
وی گفت:
" فرهنگ مطالعه کم است. کوشش می کنند کار کنند که مردم افغانستان در ایام طفلیت در فکر این باشد که مطالعه کند. در میان 45 کتاب 7 کتاب نوشته و دیگر کتاب ها را ترجمه کرده ام."
در افغانستان ادبیات کودک از زمان حکومت امان الله خان وارد مطبوعات کشور گردید و سراج الاطفال نخستین نشریه ای بود که در زمان وی به نشر می رسید.
بعد از سراج الاخبار ادبیات کودک نشیب های بسیاری داشته است.
تحولات سیاسی- اجتماعی بر روند ادبیات کودک نیز تأثیر گذار بوده است. در دورۀ معاصر ادبیات کودک به عنوان بخشی از ادبیات ما مورد توجه تعدادی از شاعران ونویسنده گان قرار گرفته است. کتاب های نیز در این زمینه منتشر گردیده اند.
در همین حال هارون حکیمی سخن گوی وزارت اطلاعات و فرهنگ می گوید به دلیل جنگ های اخیر بالای ادبیات کودک کمتر کار شده است.
اما این وزارت به همکاری دو نهاد موسسه حمایت اطفال و خانه ادبیات کودک بالای این عرصه بیشتر کار می کند.
او می گوید، این وزارت کمیسیون را دایر کرده تا نویسنده گانی که در این عرصه کار می کنند را تشویق کنند.
وی اضافه کرد:
"به دلیل چند دهه جنگ بالای ادبیات کودک کمتر کار شده است. اما وزارت اطلاعات و فرهنگ به همکاری دو ارگان خانه ادبیات کودک و موسسه حمایت از اطفال در نظر دارد کمیسیونی دایر شود تا در آن نویسنده گانی که در این عرصه کار می کنند، را بیشتر تقدیر کنند و آنها را کتگوری کرده به مقام اول دوم و سوم جوایز اهدا کنند."
شماری از مادران افغان نیز باور دارند که گفتن قصه های مناسب می تواند در رشد ذهنی کودکان اثر مثبت بگذارد.
لیلا یکی از مادران در صحبت با رادیو آزادی در این مورد گفت:
"وقتی که برق نمی باشد من با تمام اطفال ام زیر صندلی نشسته و به آنها قصه می کنم. قصه بهتر در رشد اطفال موثر است تا سریال ها و برنامه های تلویزیونی و می تواند در تربیه بهتر اطفال هم موثر باشد."
در عین حال نهاد های دیگری هم است که در عرصه ادبیات کودک کار می کنند از جمله کتاب خانه عامه کابل که در تالار ویژه کودکان 1500 جلد کتاب مخصوص کودک دارد.
دواخان مینه پال رئیس این کتاب خانه گفت:
"تالار جداگان کودک برای کودکان و نوجوانان تازه ایجاد شده در سال های اخیر 1500 جلد کتاب پشتو و دری در آن وجود دارد."
در عین حال برخی از کودکان نیز می گویند که قادر اند تا از کتاب های که با تصاویر همراه اند بهتر بیآموزند.
آنان می گویند، اگر کتاب های درسی با تصاویر همراه باشد برای شان دلچسپ تر خواهد بود.
خلیل و زهره شاگردان صنف دوم یکی از مکاتب در صحبت با رادیو آزادی در مورد چنین گفتند:
" ما بیشتر کتاب های تصویری را می پسندیم و دوست داریم که این کتاب ها به شکل رنگ آمیزی باشد. من زهره هستم کتاب های تصویری را زیادتر دوست دارم و می خواهم کتاب ها تصویری باشد تا بهتر یاد بگیرم."
در همین حال معاون خانه ادبیات کودک نیز می گوید که برای رشد ادبیات کودک در افغانستان کمتر پرداخته شده است.
نگین رها به رادیو آزادی گفت: نیاز است تا کار بیشتری در این راستا صورت بگیرد.
وی همچنان گفت: کتاب های تصویری کودکان را بیشتر علاقمند به مطالعه ساخته و می تواند در یادگیری آنان کمک کند.
تلاش ها در حالی برای چاپ کتب برای اطفال ازدیاد یافته که با پیشرفت تکنالوژی بسیاری کودکان سرگرم بازی های کمپیوتری بوده و کمتر به خوانش این گونه کتاب ها علاقه می گیرند.
گزارش: سلسله اتل