ساکنان مناطق ساحلی دریای آمو در شمال افغانستان از افزایش فعالیتهای غیر قانونی نیروهای نظامی ازبکستان در قلمرو افغانستان مدعی بوده و شکایت دارند.
باشنده‌گان ولسوالیهای کلدار و شور تپه ولایت بلخ شکایت می‌کنند که نیروهای مرزی ازبکستان حین گزمههای نظامی در دریای آمو جوانان افغان را بازداشت نموده و زندانی می‌سازند.
ملا عبدالرحیم باشنده ولسوالی کلدار ولایت بلخ به رادیو آزادی گفتهاست که با افزایش گزمههای نظامی نیروهای سرحدی آسیای میانه در سواحل دریای آمو تهدیدات امنیتی و خسارات مالی برای افغانها در این سوی دریا نیز افزایش یافتهاست.
ملا عبدالرحیم گفت که نظامیان سرحدی ازبکستان در قلمرو افغانستان جوانان را که مصروف ماهی گیری و یا هم چوپانی در جنگل نزدیک به دریا اند، بازداشت نموده و زندانی می‌سازند.
ساکنان: نیروهای مرزی ازبکستان حین گزمههای نظامی جوانان افغان را بازداشت و زندانی می‌کنند.
او گفت که تا به حال ده‌ها جوان افغان توسط این نیروها بازداشت شده و مدت‌ها زندانی بوده‌اند.
به گفته وی که تعداد از جوانان بازداشت شده توسط نیروهای نظامی ازبکستان در زندان‌های آن کشور در حالت بی‌سرنوشتی به سر می‌برند و تعداد هم لادرک شدند.
ملا عبدالرحیم گفت:
"تقریباً یک سال پیش که چند نفر را برده بودند تا کنون مرده و یا هم زندۀ شان معلوم نیست که زندانی هستن یا کشته شده‌اند. این‌ها را از ولسوالی کلدار منطقه قرن توقی در نزدیکی زیارت خواجه غل سوار می‌گوید از همین ساحه برده‌اند. این ساحه مربوط ولسوالی کلدار و دولت افغانستان است که ۶ نفر را از آنجا بردند و چند نفر پس آمدند اما ۳ نفر را نمیدانیم که بندی هستند یا آنها را کشته اند، اما درک شان معلوم نیست."
باشنده‌گان ولسوالیهای شور تپه و کلدار میگویند که حضور کشتیهای نظامی در دریای آمو سبب افزایش آب خیزیها شده و لنگر آب به سوی افغانستان به زمین‌های زراعتی آنان صدمه وارد میکند.
باشنده‌گان: حضور کشتیهای نظامی در دریای آمو سبب افزایش آب خیزیها و تخریب زمین‌های زراعتی شده‌است.
نظامیان سرحدی ازبکستان تنها به ساکنان ولسوالی کلدار این عمل را روا نداشته اند، بلکه باشنده‌گان مناطق مرزی ولسوالی شور تپه نیز شکایت مشابه دارند.
آنان میگویند که ازبکستانیها از شش قریۀ این ولسوالی به شمول مناطق تطارق، جنگل آرق و هزاره توقه نزدیک به ۲۰ تن را دستگیر کرده و زندانی ساختهاند.
حاجی عبدالرشید یکی از بزرگان قومی این ولسوالی است او به رادیو آزادی گفت که یکی از خواهرزادههای او بنام حبیبالله را نیز ۱۰ سال قبل دستیگر کردند که تا کنون لادرک است.
فرهاد: در عالم نا آگاهی به منظور ماهی گیری و جمعآوری شیرین بویه به مرز ازبکستان میروند و دستگیر می‌شوند.
او گفت که نمیداند حبیب زندهاست و یا اینکه توسط این نیروها کشته شده‌است.
وی افزود:
"طرف ما مردم اگر چوپان باشد، ماهی گیر باشد و تور کش باشد دستیگر می‌کنند و آنها را می‌برند. از چوب باش یک تن را برده بودند ماهی گیر بود یک راپور غلط دریافت کرده بودند و او را بردند، وی حبیبالله نام دارد و خواهرزاده من بود که تا کنون لادرک است."
خواستیم در مورد مشکل ساکنان این سوی مرز مشترک با ازبکستان نظر میر نعیم حیدری قومندان پولیس سرحدی بلخ را نیز با خود داشته باشیم، اما وی از ارائه معلومات در مورد خود داری کرد.
با اینحال منیر فرهاد سخنگوی والی بلخ به رادیو آزادی گفت که جوانان افغان بنابر مشکلات اقتصادی و مالی که دارند، در عالم نا آگاهی به منظور ماهی گیری و جمعآوری شیرین بویه به آن سوی سواحل دریای آمو به مرز ازبکستان میروند که توسط نظامیان آن کشور بازداشت می‌شوند.
فرهاد: دستگیر شده‌ها بعد از باز جویی دوباره رها می‌شوند.
وی گفت:
"این‌ها عمدتاً در سواحل دریای آمو و اکثراً فقر اقتصادی که این‌ها دارند به جانب سواحل ازبکستان به خاطر جمعآوری شیرین بویه و ماهی گیری میروند که از سوی نیروهای ازبکستان بازداشت می‌شوند و بعد از باز جویی دوباره رها می‌شوند."
باید یاد آور شد که بزرگان قومی در مناطق سواحلی دریا آمو میگویند که اکثر از این جوانان بازداشت شده توسط نیروهای سرحدی ازبکستان در عالم بیگناهی به اتهام قاچاق مواد مخدر و فعالیتهای غیر قانونی از سوی دولت ازبکستان محکوم به زندان شده‌اند.
این در حالیست که چندی پیش پس از آنکه عطا محمد نور سرپرست ولایت بلخ سه از حضور گسترده افراد وابسته به گروه داعش در نقاط مختلف افغانستان ابراز نگرانی کرد، مسئولان امنیتی زون شمال از افزایش گزمه های نظامیان ازبکستان در دریای آمو و سرحد مشترک با افغانستان خبر دادند.
گزارش: مجیب‌الرحمن حبیب‌زی