در چند سال گذشته شیوع امراض پوسیدگی ریشه خربوزه و حمله مگس خربوزه بالای کشتزار این نبات سبب کاهش سطح کشت و حاصل گیری آن شده بود.
در چند سال اخیر از سوی ریاست زراعت آبیاری و مالداری کندز با تدابیر جدی برای جلوگیری امراض یاد شده و حمله مگس خربوزه، یک اندازه ادویه جات ضد امراض موسمی و خریطه‌های محافظتی برای دهقانان توزیع گردیده بود که در سه سال گذشته نتیجه مثبت داده‌است.
عبدالبصیر فقیری آمر امور زراعتی ریاست زراعت، آبیاری و مالداری ولایت کندز در صحبت با رادیو آزادی گفت که امسال دهقانان در پیوند به امراض پوسیدگی ریشه و حمله مگس خربوزه بالای حاصلات شان شکایت نداشته اند.
او می‌گوید که حالا دهقانان در کشت خربوزه مطمین شدند که از پوسیدگی ریشه خربوزه و مگس خربوزه جلوگیری می‌شود:
"در سال جاری قراری که ما در شهر و بازار می بینیم حاصلات خربوزه خوب است و تا هنوز کدام شکایتی که دهاقین ما در زمینه موجودیت مرض و حشره مگس خربوزه داشته باشند به ریاست زراعت کندز مراجعه نکردند و تا هنوز ما ندیدیم و دهقانان هم امسال از حاصلات خربوزه راضی هستند."
مردم از خربوزه به شکل تازه و خشک استفاده می‌کنند، خربوزه‌ی کندزبه نام‌هاى عسقلانی، ارکانى، زرمتی، جین تور، قندک، اندلک، آله پوچاق، برگ نی، بوریکله، سبزمغز وغازی خانی یاد می‌شوند، اما عسقلانی، زرمتی و غازی خانی، از شهرت و لذت خاص برخوردار است.
طول يک خربوزه غازى خانى، حتى به يک متر هم می‌رسد. خربوزۀ ارکانى مقاومت بيشتر داشته و مردمآن را براى زمستان نگهدارى نموده و از آن استفاده می‌کنند.
در همین حال شماری از دهقانان تائید می‌کنند که امسال خربوزه کندز از آفات یاده شده مصون بوده است.
دو تن از دهقانان در این مورد چنین گفتند:
"اسم من محمد داوود، خودم دهقان کار هم هستیم خربوزه هم داریم، خربوزه هم کشت می‌کنیم، امسال خربوزه خوبش است و امسال به فضل و یاری خداوند مرض‌ها کلشان گم شده منتها یک عیب که دارد بته اش خشک میشه و خربوزه اش کلان نمی‌شود."
"اسم من نهضت یار است اینجا خربوزه را جمع می‌کنم، حاصلات خربوزه امسال نام خدا خوب است، و تا یک اندازه آفات و امراض خربوزه از بین رفته است مگس و این چیزها حالی فعلاً نمی‌زند."
باید یاد آور شد که هم اکنون در شهر کندز یک خربوزه از هفتاد افغانی گرفته تا دو صد افغانی قیمت دارد.
خربوزه کندز در سطح کشور مقام اول را داشته و در حال حاضر خربوزه کندز به بیشتر ولایت‌های کشور و حتا کشورهای تاجکستان، ازبکستان و پاکستان نیز صادر می‌گردد.
کندز از جمله ولایت‌های عمده زراعتی در شمالشرق کشور به شمار می‌رود که بر علاوه حاصل گیری غله جات و حبوبات، خربوزه و تربوز به پیمانه زیادی در این ولایت حاصل برداری می‌شود.
گزارش: اجمل آرین، کندز