یک پناهجوی افغانِ اخراج شده از ترکیه، در تلاش پس رفتن

محمد قسیم سروری و خانواده‌اش با بیش از ۲۰۰ پناهجوی دیگر افغان در تلاش دستیابی به یک زنده‌گی بهتر در اروپا بودند، اما ظاهراً به آرزوی‌شان نرسیدند.

آن‌ها به تازه‌گی از ترکیه اخراج شدند و اکنون در افغانستان در بی‌سرنوشتی به سر می‌برند.

سروری ۲۷ ساله در دکانش در ولسوالی علیشنگ ولایت لغمان موترهای پولیس افغانستان را ترمیم می‌کرد، ولی به‌گفته خودش طالبان محلی او را تهدید کردند که از همکاری با حکومت افغانستان دست بکشد.

یک پناهجوی افغانِ اخراج شده از ترکیه، در تلاش پس رفتن

سروری که در کابل با رادیو آزادی صحبت می‌کرد، این‌گونه به شرح ماجرا پرداخت:

"به من اخطار دادند که کار موترهای رنجر آن‌ها را بکنم. گفتم کار نمی‌کنم. باز شب‌ها و روزها به من اخطار می‌دادند، راهم را می‌گرفتند. وقتی با آن‌ها کار نکردم، افراد مسلح پشت خانه‌ام آمدند و مرا اذیت کردند، تا آن‌که مجبور شدم از محل فرار کنم."

شماری از پناهجویان در یک موتر پولیس

نزدیک به ۱۱ ماه پیش، سروری عزمش را جزم کرد و همراه با همسر و پسر چهار ساله‌اش با پرداختن بیش از یک صد هزار افغانی به یک قاچاقبر انسان از راه نیمروز به ایران رفت.

در ایران بود که دخترش چشم به دنیا گشود و پس از چند ماه، این خانوادۀ چهار نفری خود را به ولایت وان در شرق ترکیه رساندند.

سروری در گفتگو با رادیو آزادی گفت که زنده‌گی در وان ترکیه بسیار دشوار بود.

او می‌گوید:

"دو هفته در خانۀ یک دوستم ماندیم و سپس خانۀ را ماهانه ۳۰۰ دالر کرایه کردم. روزانه مزدورکاری می‌کردم که پول کرایۀ خانه را به دست آرم. مشکلات زیاد بود."

در اوایل ماه اپریل و پس از دیدار بن علی ییلدریم صدراعظم ترکیه با محمد اشرف غنی رئیس جمهور و عبدالله عبدالله رئیس اجرائیۀ حکومت افغانستان در کابل، ترکیه حدود ۲۳۰ افغان را از شهر شرقی ارزروم اخراج کرد و گفت که آن‌ها مهاجران غیر قانونی هستند.

بر اساس گزارش‌ها، تا به ۲۰ هزار پناهجوی افغان ظرف سه ماه گذشته وارد خاک ترکیه شده‌اند و در حال حاضر تنها حدود سه هزار افغان در ارزروم ترکیه در بی‌سرنوشتی به سر می‌برند.

حفیظ احمد میاخیل مشاور مطبوعاتی وزارت مهاجرین و عودت کننده‌گان افغانستان است.

در گفتگوی تیلیفونی از کابل، او به رادیو آزادی گفت که ترکیه در مورد بازگرداندن پناهجویان افغان پیشاپیش به آن‌ها اطلاع نداده‌است.

حفیظ احمد میاخیل

وی افزود:

"اخراج مهاجران از ترکیه با وزارت مهاجرین و عودت کننده‌گان تفاهم نشده است. نظر به کنوانسیون‌های بین‌المللی درین زمینه باید پیش از اخراج پناهجویان با حکومت افغانستان تفاهم صورت بگیرد. وزارت مهاجرین و عودت کننده‌گان با حدود ۱۰ کشور اروپایی و نیز ایران و پاکستان در زمینۀ مهاجرت تفاهم کرده، ولی با ترکیه چنین تفاهمنامۀ وجود ندارد."

حکومت افغانستان در ماه اکتوبر سال ۲۰۱۶ قراردادی را زیر نام "راه مشترک به جلو" با اتحادیۀ اروپا امضاء کرد که بر اساس آن پناهجویان افغانِ که درخواست‌های پناهنده‌گی‌شان در یکی از کشورهای عضو این اتحادیه رد می‌شود، به‌گونۀ داوطلبانه یا غیر داوطلبانه به افغانستان بازگردانده می‌شوند.

نادر فرهاد سخنگوی کمیشنری عالی سازمان ملل‌متحد در امور پناهنده‌گان در افغانستان است.

او که تیلیفونی با رادیو آزادی صحبت می‌کرد، گفت که شمار پناهجویان که از سوی ادارۀ آن‌ها در ترکیه ثبت شده‌اند به حدود ۱۷۰ هزار تن می‌رسد.

نادر فرهاد

اما، فرهاد در مورد کسانی که تازه اخراج شده‌اند، چنین گفت:

"افغان‌های که اخیراً اخراج شده‌اند کسانی نبوده‌اند که در ترکیه حضور قانونی داشته باشند. آن‌ها عمدتاً بدون مدرک بودند. مقام‌های ترکیه هم می‌گویند که حدود ۲۷ هزار افغان را که از آغاز سال ۲۰۱۸ تا کنون از سرحد شرقی‌شان وارد این کشور شده‌اند، بازداشت کرده‌اند."

بسیاری ازین پناهجویان افغان مانند محمد قسیم سروری در آرزوی رفتن از ترکیه به یونان بوده‌اند تا از آن‌جا برای یافتن یک زنده‌گی بهتر به کشورهای اروپای غربی عمدتاً به جرمنی راه یابند.

اما بر اساس قرارداد سال ۲۰۱۶ میان اتحادیۀ اروپا و ترکیه، انقره تعهد کرده که در بدل دریافت صدها میلیون دالر پناهجویان اخراجی از یونان را می‌پذیرد و هم‌چنین از سرازیر شدن موجی از پناهجویان به سوی یونان هم جلوگیری می‌کند.

به تازگی، عفو بین‌الملل گفته است که حدود ۲۰۰۰ افغان در حال حاضر در ترکیه در بازداشت به سر می‌برند و با خطر بازگشت اجباری روبه‌رو هستند.

در گزارش این سازمان آمده که از اوایل ماه اپریل تا کنون ترکیه ۷۱۰۰ افغان را جمع کرده و به افغانستان باز گردانده است.

عفو بین‌الملل از مقام‌های ترکیه خواسته تا بلافاصله همه افغان‌هایی را که خودسرانه بازداشت شده اند آزاد کنند، این اطمینان را حاصل کنند که افغان‌ها به پروسیجرهای پناهندگی دسترسی یابند، تمامی بازگشت‌ها را متوقف سازند تا هنگامی که به‌گونۀ مصون و با حرمت آن انجام شود.

از سوی هم، وضعیت پناهجویان افغان که توانسته‌اند وارد یونان شوند ملال‌آور است.

زهره حسینی پناهجوی ۲۱ سالۀ است که با ۱۱ عضو خانواده‎اش با هزینه کردن یک میلیون افغانی از راه ایران و ترکیه خود را به یونان رسانده‎اند و اکنون در کمپ موریا در جزیرۀ لیسبوس یونان شب و روز‌ شان را با دشواری سپری می‎کنند.

کمپ موریا

​زهره می‎گوید که در افغانستان به‎حیث مأمور پولیس کار می‎کرد و پس از آن که مردان مسلح ناشناس او را به مرگ تهدید کردند، او و خانواده‌اش مجبور شدند پارسال افغانستان را ترک کنند.

در یک گفتگوی تیلیفونی با رادیو آزادی از داخل کمپ موریا، زهره وضعیت زنده‎گی‌شان را این گونه شرح داد:

"زیر یک خیمه زنده‎گی می‎کنیم. غذای ما ناخوشایند است. حمام وجود ندارد. بدرفت و دستشویی هم وجود ندارد. از لحاظ امنیت هم زیاد خوب نیست. از طرف شب، عرب‌ها با افغان‌ها جنگ می‎کنند، کردها با افغان‌ها جنگ می‎کنند. مشکلات خیلی زیادی داریم."

فرشته رها پناهجوی ۲۶ سالۀ است که با مادر، خواهر و پسر خرد سالش از سه ماه به این‌سو در کمپ موریای یونان به سر می‎برد.

او نیز که از داخل کمپ با رادیو آزادی تیلیفونی صحبت می‎کرد، گفت با وصف آن‎که از تصمیمش به ترک افغانستان پشیمان نیست، ولی نمی‎داند که آینده‌شان چگونه رقم خواهد خورد.

کمپ موریا

وی افزود:

"اصلاً ما امیدوار نیستیم که ازین جنجال بیرون شویم و ازین جا برآییم، اما مردم تلاش دارند. ما مطمئن هستیم که دولت ما تا کنون برای ما کاری نکرده و ازین پس هم نخواهد کرد."

اما، ظاهراً این داستان‌های پناهجویان افغان در یونان برای ماندن سروری در افغانستان ترغیب کننده نیست.

سخنان یک مهاجر برگشته

او می‌افزاید:

"من تلاش دارم که بار دیگر هم بروم. به خاطری‎که مرگ در قسمت ما است. می‎میریم. جان من هم در خطر است. هر لحظه مرا تهدید می‎کنند. حداقل همسرم و فرزندانم یک زنده‎گی درست داشته باشند و تحصیل کنند."

"دوبار اخراج شدم، قصد دارم بار سوم مهاجرت کنم"