تداوی معتادین مواد مخدر در چهار مرحله صورت می‌گیرد

داکتران طبی به این باور دارند که اعتیاد مریضی قابل علاج است، اما به شرطی‌که فرد معتاد تمامی مراحل تداوی و بستری شدن در شفاخانه را تکمیل کند.

در کابل، یک اتاق شفاخانه هزار بستر ابن سینا پُر از معتادین است، آنان به نوبت منتظر داکتر نشسته‌اند.

در میان آنان نصرالدین باشنده لغمان با ظاهر افسرده هم نشسته است.

هر چند او گِلکار است و دست‌اش آبله زده‌است، اما جبین گشاده دارد و ظاهر خوش برخورد. زیرا پسر معتاد خود را قناعت داده تا به تداوی حاضر شود، این‌که پسر معتاد خود را چگونه راضی ساخت وی می‌گوید:

"بچیم بيخی از نشه منکر بود، یک روز تعقیب‌اش کردم دیدم که در یک بلندی تکیه زده و نشه را شروع کرده، دست به دست گیرش کردم باز برایش گفتم که این بسیار کار بد است. بعد خودش هم اقرار کرد که بد بخت شده و بعداً به خوشی خود تا شفاخانه با من آمد."

در تداوی معتاد شرط اول این است تا فرد معتاد به خواست خود به تداوی حاضر شود، اما این که بعداً چه خواهد شد در این باره مطیع الله داکتر روانشناسی گفت:

"این بخش انگیزه دادن است. در اینجا با مریض تنها صحبت می‌شود تا بداند که در کدام مرحله ترک مواد مخدر قرار دارد. زیرا ترک اعتیاد چهار مرحله دارد. پیش از فکر کردن، مرحله فکر کردن، مرحله آماده‌گی و مرحله اقدامات عملی است. پیش از فکر کردن معتاد تنها در باره مواد مخدر فکر می‌کند و در مرحله فکر کردن مریض فکر می‌کند آیا مواد مخدر را ترک می‌تواند یا خیر؟ در مرحله آماده‌گی مریض برای ترک مواد مخدر آماده می‌شود و چهارم مرحله اقدام عملی است. در این مرحله مریض در مورد ضرر مواد می‌داند و می‌خواهد تا بستری شود."

به باور روانشناسان، تداوی معتادین ارتباط به اعتیاد آنان دارد که از چهار ماه گرفته الی پنج سال دوام خواهد کرد. زمانی‌که یک معتاد بستری شود، داکتر داخله معاینات صحی‌اش را انجام می‌دهد تا مرض خطرناک و ساری نداشته باشد و بعداً لباس مخصوص برایش داده می‌شود. در این باره محمد فهیم مسئول لوجیستیک این شفاخانه افزود:

"به مریض لباس نو و مخصوص می‌دهیم تا که تمام مریضان شناخته شوند. لباس قبلی را از جانش دور می‌کنیم، این کار را بخاطر میکنیم که خاطره گذشته به یادش نیاید. بعداً موی و ریش‌اش اصلاح می‌شود و به بستر خودش می‌بریم."

مهم ترین مرحله ترک اعتیاد مرحله کشیدن زهر است که بیست روز را در بر می‌گیرد.

داکتر واحدالله کوشان معاون این شفاخانه می‌گوید، این مرحله از هشت ساعت الی (۱۱۰) ساعت دوام می‌کند:

"دوره کشیدن زهر به پنج مرحله تقسیم می‌شود. زمانی‌که مریض تازه بستری می‌شود از ترک کردن نشه ترس دارد، می‌گوید اگر بستر شوم نشود که بمیرم. از خانواده‌ام کی حفاظت می‌کند. این مرحله ۲۴ ساعت دوام می‌کند. مرحله جستجوی مواد نشه آور است. در این مرحله معتاد بالشت و چپرکت خود را می‌بیند تا از معتادین گذشه مواد مخدر باقی نمانده باشد. در مرحله سوم فشار معتادین بلند می‌رود، خوب و بد را نمی‌داند و راه فرار را جستجو می‌کند. در مرحله چهارم معتاد شکل قاز را به خود اختیار می‌کند، موی های سرش ایستاده شده و در کمپل می‌خوابد و در مرحله پنجم به حالت گذشته بر می‌گردد و جور می‌شود."

بعد از گرفتن زهر، مریض به مرحله احیای مجدد داخل می‌شود. در این مرحله احیای مجدد از لحاظ ذهنی و جسمی آغاز می‌شود. شرف الدین داکتر روان شناس می‌گوید این مرحله از یک ونیم ماه تا دو ماه دوام می‌کند.

وی افزود:

" بعد از کشیدن زهر، ما همراه با مریضان سه نوع جلسه داریم.اول جلسه گروپی، دوم جلسه انفرادی و سوم جلسه مهارت‌های زنده‌گی که مطابق به پلان، در باره بازسازی و پیشرفت زنده‌گی صحبت می‌شود. به همین ترتیب مریض آموزش دینی را فرا می‌گیرد، ورزش می‌کند و از روان شناسان مشوره می‌گیرد. بدین گونه در برنامه‌های تفریحی سهم می‌گیرند، مانند شعر جنگی و غیره."

مرحله چهارم و اخیر اعتیاد، رخصت و فراغت نامیده می‌شود. در این مرحله مسئولین شفاخانه و خانواده‌ها مسئولیت‌های بخصوصی دارند که در این باره جمال عبدالناصر کارمند اجتماعی می‌گوید:

" پیش از رخصت شدن به مریضان مکتوب می‌دهیم و آنانرا به مراکز صحی معرفی می‌کنیم، تا از آن طریق نظارت شوند. کسانی‌که به شفاخانه ما نزدیک باشند، از یک ماه الی سه ماه، چهار بار در یک ماه به خانه آنان می‌رویم، احوال شانرا می‌گیریم و با اعضای خانواده و بزرگان شان صحبت می‌کنیم. در میان سه الی شش ماه، دوبار در یک ماه به خانه‌اش می‌رویم و بعد از آن در ماه یک‌بار می‌رویم. حتی این‌که برخی مریضان را تا پنج سال نظارت می‌کنیم. فرد صحت‌مند هم باید با مراکز صحی ارتباط داشته باشد و باید خانواده نیز با مریض خود درست رفتار کند."

داکتران روانشناس تأکید می‌کنند که تداوی اعتیاد زمانی امکان دارد که مسئولین شفاخانه، فرد معتاد و اعضای خانواده آنان دست به دست هم داده و مسئولیت‌های سپرده شده در باره تداوی را به شکل درست آن انجام دهند.

گزارش: محمد ایاز ترنک

تداوی معتادین مواد مخدر در چهار مرحله صورت می‌گیرد