در یک و نیم دهه گذشته بهره برداری از کودکان افغان در جنگ با واکنش و نگرانی ادارات ملی و بین‌المللی روبه‌رو شده‌است.
لعل گل لعل رئیس سازمان حقوق بشر افغانستان به رادیو آزادی می‌گوید، در صفوف گروه‌های مسلح مخالف دولت و پولیس محلی از کودکان استفاده می‌شود که این کار نقض حقوق کودکان به حساب می‌آید.
لعل گل لعل رئیس سازمان حقوق بشر افغانستان
وی گفت:
"در صفوف جنگ از جوانان کم سن افغان استفاده صورت می‌گیرد، در هر دو طرف هم در صفوف مخالفان مسلح دولت و گاهگاهی در پولیس محلی جوانان کم سن استخدام می‌شوند."
در همین حال وزارت داخله افغانستان موجودیت کودکان در صفوف پولیس محلی را رد کرده، اما می‌گوید برخی گروه‌های مسلح برای فعالیت‌های شان از کودکان استفاده می‌کنند.
نجیب دانش سخنگوی وزارت داخله افغانستان در این باره به رادیو آزادی می‌گوید:
"متأسفانه از مدت‌ها به این طرف شاهد هستیم که گروه‌های مختلف تروریستی در مدارس و مراکز تعلیمی کودکان را به جنگ تشویق می‌کنند، تمام این موارد خلاف قوانین جنگ و مخالف حقوق بشر است، همیشه تأکید و تلاش ما این بوده تا مراکز و مدارس که کودکان را به فعالیت‌های تروریستی سوق می‌دهد جلوگیری و بسته شوند."
پیش از این هم گزارش‌ها مبنی بر موجودیت کودکان در صفوف طالبان، داعش و دیگر گروه‌های مسلح مخالف دولت به نشر رسیده بودند.
سال گذشته یک ویدیوی منسوب به داعش به نشر رسید که در آن جریان اعدام یک کودک خرد سن توسط یک کودک هفت ساله و یک کودک ۱۲ ساله نمایش داده شده بود.
هم‌چنان در ویدیوی دیگری که منتشر شده بود یک کودک را نشان می‌داد که بالای یک جوان با تفنگچه شلیک می‌کند.
نشر این ویدیو ها در آن زمان با واکنش‌های زیاد مردم روبه‌رو شده بود.
باورها این است که گروه‌های تروریستی به خاطر کودکان را جذب می‌کنند که کودکان از مسایل دینی آگاهی ندارند و هم‌چنان در بارۀ قواعد جنگی و مسایل حقوق بشری چیزی نمی‌دانند و این گروه‌ها می‌خواهند با جذب کودکان هم‌چنان موجودیت خود را به گونه گسترده نشان دهند.
اما طالبان مسلح در گذشته استخدام اطفال در صفوف این گروه را رد کرده‌است.
مسئولان در وزارت کار و امور اجتماعی که بیشتر از ۶۰ پرورشگاه که ۲۲ آن دولتی است و در ۲۲ ولایت ثبت و راجستر است می‌گویند، در برخی پرورشگاه‌های خصوصی و دولتی کودکانی هم نگهداری می‌شوند که از میدان‌های جنگ برگشتانده شده‌اند.
عبدالفتاح عشرت احمدزی سخنگوی این وزارت به رادیو آزادی گفت:
"برخی کودکان که آمادۀ انجام حملات انتحاری شده بودند و یا برای اشتراک در جنگ مجبور ساخته شده بودند در پرورشگاه‌ها موجود اند، برای این‌که از جنگ دور باشند و زنده‌گی آرام را سپری کنند ما آنان را نگهداری می‌کنیم."
بر اساس معلومات وزارت عدلیه افغانستان به سطح تمام کشور بیش از سه هزار نهاد در بخش حمایت از کودکان و زنان جواز فعالیت به دست آورده‌اند.
اما سازمان حمایت از کودکان «save the children»، حکومت و ادارات حمایت از کودکان را مورد انتقاد قرار داده می‌گوید، آن طوری‌که لازم است در بخش کودکان کار نشده و پول‌هایی که تحت نام حمایت از کودکان گرفته می‌شود حیف و میل می‌شود.
مریم عطایی سخنگوی این سازمان در صحبت با رادیو آزادی در بارۀ عوامل بدتر شدن زنده‌گی کودکان گفت:
"در سال‌های اخیر بدتر شدن اوضاع امنیتی، فقر، عدم دسترسی به خدمات صحی، محروم ماندن ۳،۷ میلیون کودک از رفتن به مکتب و مصروف بودن ۲،۱ میلیون کودک در کارهای شاقه از مشکلاتی اند که کودکان افغان با آن دست و گریبان اند."
هفته پیش ولسی جرگه در تصویب یک قانون که برای مصونیت کودکان تهیه شده بود ناکام ماند که تصویب نشدن این قانون با واکنش‌های نهادهای حمایت از کودکان روبه‌رو شد.
خواست‌ها این است که یک راهکار باید از سوی حکومت تهیه شود که بر اساس آن در زنده‌گی کودکان بهبود بیاید.
تخمین‌ها این است که شماری زیادی اطفال در معادن و سرک‌ها مصروف کارهای شاقه اند و به دلیل مشکلات اقتصادی به فعالیت‌های تروریستی مجبور ساخته می‌شوند.
بر اساس گزارش‌ها در برخی موارد کودکان در صفوف گروه‌های مسلح مورد تجاوز جنسی نیز قرار می گیرند.
وزارت دفاع ملی افغانستان می‌گوید، نظامیان افغان در میدان‌های جنگ تلاش می‌کند تا قوانین جنگی را رعایت کرده و هم‌چنان از به کار گیری کودکان جلوگیری کند.
غفور احمد جاوید سخنگوی این وزارت می‌گوید:
"خوشبختانه در صفوف وزارت دفاع ملی کسانی که سن قانونی را تکمیل نکرده باشند جلب و جذب نمی‌شوند، یعنی وزارت دفاع در این بخش به تمام حقوق اسلامی و بشری متعهد است، در این باره اجراآت هم شده، اما در صفوف اردوی ملی کدام مورد استخدام کودکان وجود ندارد."
سازمان حقوق بشر افغانستان تأکید می‌کند که حکومت باید در جلوگیری چنین موارد تلاش‌های بیشتر کند، زیرا شدت جنگ آنقدر وسیع نیست تا به اشتراک کودکان در آن ضرورت پیدا شود.
به‌گفته رئیس این سازمان استفاده از اطفال برعکس شدت جنگ را افزایش می‌دهد و این کار خلاف تمام قوانین است.
گزارش: نصرت پارسا