"روز جهانی مطبوعات" و مسدود شدن ۳۴ رسانه در افغانستان

سوم ماه می یا روز جهانی مطبوعات از سوی ادارات مختلف دولتی و خصوصی افغانستان تجلیل می‌شود.

در حالی از این روز تجلیل می‌شود که از یک سال به این‌سو درب شماری از رسانه‌ها به دلیل مشکلات امنیتی، اقتصادی، عدم توجه حکومت، تهدیدات مخالفین مسلح و عوامل دیگر فقل زده شده‌است.

مسئولین کمیته مصونیت خبرنگاران می‌گویند که به هدف دوباره فعال‌سازی این رسانه‌ها دولت و ادارات کمک کننده همکاری نکرده‌اند.

وحیده فیضی یک مسئول این کمیته به رادیو ازادی گفت:

"در سال ۲۰۱۸ که سروی را انجام داده بوده‌ایم، در مجموع ۳۴ رسانه بنابر دلایل مختلف فعالیت‌شان را متوقف ساخته اند که از این میان ۵ رسانه در زون مرکزی، چهار آن در زون جنوبی و متباقی آن در شمال و کابل بوده‌اند. چهار تلویزیون، ۱۰ رسانه رادیویی، ۱۸ رسانه چاپی و ۲ رسانه آنلاین شامل آن بوده اند."

مسئولان شماری از رسانه‌ها تأیید می‌کنند که علت اصلی این معضل عدم توجه حکومت به رسانه‌ها و مشکلات اقتصادی بوده‌است که سبب شده تا رسانه‌هایشان از فعالیت بمانند.

روزنامه اراده یکی از این رسانه‌هاست که فعالیت‌اش متوقف شده است، این رسانه از ۲۰۰۱ میلادی تا سال ۲۰۱۳ فعالیت داشت.

حاجی سید داوود مسئول این رسانه در این باره به رادیو آزادی می‌گوید:

"مسئله عمده این است که حکومت در تشویق کردن خبرنگاران ناتوان بوده است، برای ما به‌خاطر آنکه روزنامه و مطبعه ما فعالیت کند، برق نداد، حتی یک تیلیفون دیجیتال برای ما نداد، گفته می‌توانم که حکومت آن مسئولیت را که در قانون به‌خاطر کمک با رسانه‌ها تسجیل شده‌است، آن را عملی نکرد."

به‌گفته مسئولان شماری از رسانه‌های خصوصی در کنار مشکلات در برابر رسانه‌ها، سانسور چالش دیگری است که از سوی شماری از مسئولان، زورمندان و مخالفان به گونه غیر مستقیم بر رسانه‌ها تحمیل می‌شود.

عابد احساس مسئول بخش خبرهای تلویزیون شمشاد در این باره به رادیو آزادی گفت:

"اگر ارگان‌های دولتی به گونه آشکار نگویند که این خبر را نشر نکنید، اما روز دیگر از رفتار‌ شان با رسانه‌ها معلوم می‌شود و اطلاعات نمی‌دهند، همچنان فشار مخالفین نیز بالای خبرنگاران بیشتر است، بسیاری خبرنگاران طوری کشته شده اند که عاملان آن معلوم نیست، این مشکلات امنیتی در مناطق دور دست بیشتر است."

مقامات افغان فعالیت رسانه‌ها را پس از سال ۲۰۰۱ یک دستاورد می‌دانند و می‌گویند که گسترش فعالیت رسانه، مصونیت خبرنگاران و ایجاد زمینه‌های کاری برای آن‌ها در اولویت‌شان است، اما نهاد‌های مدافع رسانه‌ای می‌گویند که سال ۲۰۱۸ خون‌بار‌ترین سال برای خبرنگاران افغان بوده‌است.

بر اساس معلومات "نی، حمایت کننده رسانه‌های آزاد افغانستان"، در سال ۲۰۱۸ به تعداد ۲۰ کارمند رسانه‌ای به شمول سه خبرنگار رادیو آزادی، از اثر حملات انتحاری و انفجاری جان خود را از دست داده اند.

ده ثور روز تاریک برای رسانه‌های افغانستان

وزارت اطلاعات و فرهنگ می‌گوید، متعهد اند که فعالیت رسانه‌ها در کشور بیشتر شود و مصونیت خبرنگاران نیز تأمین شود.

محمد صابر مهمند سخنگوی این وزارت می‌افزاید:

"در سال ۱۳۹۷ شمار اندک رسانه‌ها بسته شده اند، اما در کنار آن ۱۱۲ رسانه جواز جدید گرفته است. در سال گذشته صندوق حمایت از خبرنگاران از سوی رئیس جمهور افتتاح شد و کمک شخصی با آن کرد، تمامی دوسیه‌های خشونت در برابر خبرنگاران تحت تحقیق سارنوالی قرار دارد."

در کنار آن، در سال ۱۳۹۷ کمیسیون دسترسی به اطلاعات ایجاد شد، قانون دسترسی به اطلاعات نافذ است، بسیاری مقرره‌های آن تکمیل شده و با عملی شدن آن تا حدی مشکلات رسانه‌ها کم می‌شود.

فضل باری بریالی کمیشنر این کمیسیون به رادیو آزادی گفت این کمیسیون صلاحیت دارد که از مقاماتی که مانع فعالیت رسانه‌ها شوند، سؤال و جواب کند.

بر اساس معلومات نهاد‌های رسانه‌ای اکنون ۷۴ تلویزون، ۱۸۷ رادیو و صد‌ها رسانه چاپی در کشور فعالیت دارند.

گزارش: نورالله شایان