شاه ولی چوپان بچۀ ۱۳ ساله باشنده قریه اپردی مرکز ولایت سرپل است که با پدرش یکجا در برابر هر ماه چوپانی برای مردم قریه، مبلغ ناچیزی در حدود ۳هزار افغانی دریافت می‌کند.
این چوپان بچه که در هوای گرم و سوزان ۴۵ درجه سانتی گرید صدها مواشی را می‌چراند از حق تعلیم و تربیه محروم شده‌است.
وی می‌گوید: "با پدرم هر روز چوپانی می‌کنم، مکتب نرفتیم، اگر مرا به مکتب ببرند می‌خواهم درس بخوانم. مکتب خوب است. چوپانی بسیار سخت است. از این کار سخت دلگیر شدیم."
این نمونۀ از ده‌ها مورد کار شاقه کودکان و محرومیت آن‌ها از حق تعلیم و تربیه در ولایت سرپل می‌باشد که علت اصلی آن فقر و مشکلات اقتصادی عنوان شده‌است.
عبدالحمید پدر شاه ولی نخواست در این باره با رادیو آزادی صحبت کند اما گفت او به دلیل فقر و تنگدستی پسر کوچکش را به چوپانی استخدام کرده و همه روزه از صبح تا شام همراه خود در دشت‌ها می‌گرداند.
فقر و ناامنی سبب شده‌است که شماری از خانواده‌ها در ولایت سرپل کودکان خود را به انجام کارهای شاقه و سنگین مجبور سازند.
جمع‌آوری هیزم، دهقانی، کار در مزارع و چوپانی از عمده ترین کار های اند که توسط شمار زیاد از کودکان در مناطق مختلف این ولایت اجرا می‌شود.
یک طفل در حال انجام کار شاقه در کابل پایتخت افغانستان
بگفته شماری از کارشناسان، انجام کارهای شاقه، دنیای کودکانه این کودکان را به لحظه‌های دشوار و پُر از رنج تبدیل کرده‌است.
در این حال مسئولان ریاست معارف سرپل از آغاز کار پروژه "بیست (Best)" از سوی دفتر یونیسف خبر داده می‌گویند که این دفتر ده هزار طفل محروم از تعلیم و تربیه را در آینده‌های نه چندان دور شامل مکتب می‌سازد.
احمد خان بیک‌زاده رئیس معارف سرپل به روز شنبه ۲۲ سرطان ۱۳۹۸به رادیو آزادی گفت که این پروژه به هزینه یک میلیون دالر امریکایی از سوی دفتر یونیسف با ایجاد مکاتب دهاتی راه اندازی گردیده‌است.
وی گفت: "یونیسف ده هزار شاگرد را در ولایت سرپل تا سه سال دیگر تحت پوشش برنامه آموزشی قرار می‌دهد."
سلیمه یکتن از استادانی که تازه به حیث معلم این شاگردان در یکی از قریه های دور دست استخدام شده‌است از این پروژه یونیسف استقبال نموده گفت: "اول این‌که برای من کار پیدا شد بسیار خوش استم و دوم برای اطفال ما زمینه آموزش فراهم گردید این یک اقدام نیک است."
پروژه Best ده سال قبل نیز در سطح ولایت سرپل تطبیق گردید و نتایج خوب داشت، اما بگفته مسئولان بنابر گسترش نا امنی‌ها این پروژه برای مدتی از فعالیت مانده بود که امروز دوباره از سر گرفته شد.