افغانستان کشوری که در ۱۸ سال گذشته پس از سرنگونی رژیم طالبان در کنار پیشرفت در بخش‌های گونه گون از نام ورزشش در جهان شناخته شد. رفتن نمایندگان ورزشی چون کریکت، فوتبال، تکواندو و دیگر رشته‌ها به میدان‌های بین‌المللی نام افغانستان را با ورزش نیز پیوند زد.
در افغانستان در کنار کریکت بورد ۴۴ فدراسیون رسمی و ۲۶ فدراسیون غیر رسمی ورزشی فعال اند.
از میان این رشته‌های ورزشی برخی‌ها پیشرفت‌های زیادی داشته اند و اما برخی دیگر پیشرفت‌های اندک و شماری هم حتا هیچ پیشرفت نداشته اند.
برخی ورزشکاران در کنار داشتن معاش ماهانه امکانات زیادی در اختیار دارند و اما ورزشکاران شماری از فدراسیون‌ها هم با دست خالی خود را تا میدان‌های جهانی می‌رسانند و مدال‌های گوناگون به نام خودشان ثبت می‌کنند.
'تقسیم نامتوازن بودجه'
بر اساس یافته‌های رادیو آزادی تفاوت زیادی در چه‌گونه‌گی تخصیص بودجه نهادهای ورزشی دیده می‌شوند، هرچند این بودجه بر اساس دست‌آوردها و تشکیلات یک فدراسیون ورزشی داده می‌شود اما با آن هم تقسیم نامتوازن بودجه با تفاوت میلیون دالر موضوعی است که نارراحتی هایی را به میان آورده است.
بودجۀ سالانه ۵۴ فدراسیون ورزشی که زیر چتر ریاست تربیت بدنی و کمیته ملی المپیک افغانستان فعالیت می‌کنند ۲۷۶ ملیون افغانی است که در حدود سه و نیم ملیون دالر می‌شود.
حفیظ ولی رحیمی رئیس این دو نهاد ورزشی این بودجه را در مقایسه با شمار ورزشکاران کافی نمی‌داند و می‌گوید، پیشنهاد افزایش بودجه را با رئیس جمهوری شریک کرده است.
آقای رحیمی می‌گوید، با بودجه‌ی فعلی تنها امکانات سفر و برخی سهولت‌های دیگر را می‌توان فراهم کرد و هم‌چنان با استفاده از آن برای هر ورزشکار تیم ملی ماهانه هزار افغانی به عنوان عصریه پرداخت می‌شود.
وی گفت: "تقسیم بودجه این گونه است که یک بخش آن معاش کارمندان در مرکز و ولایات می‌شود، بخش دیگر آن به عصریه بازیکنان تیم ملی اختصاص یافته، هم‌چنان بخش دیگرش صرف سفرهای خارجی، وسایل و لباس ورزشکاران می‌شود."
دو تکواندو کار افغان در جریان تمرین در ولایت هرات. March 06 2019
در همین حال مسئولان فدراسیون‌های تکواند و ووشو می‌گویند، امکاناتی که از سوی ریاست تربیت بدنی و ورزش برای‌شان داده می‌شوند در برابر افتخاراتی که آورده‌اند خیلی ناچیز است.
به گفته آنان به علت نبود امکانات در برخی موارد ورزشکاران از اشتراک در مسابقات جهانی باز می‌مانند.
سید رحمان یورش رئیس فدراسیون ووشو می‌گوید: "تمام ورزشکاران با امکانات شخصی خود را می‌رسانند، ورزشکاران ما که مدال‌های المپیکی می‌گیرند برای‌شان هر ماه هزار افغانی داده می‌شود، این {با برخی رشته ها} تفاوت زیاد دارد و یک نوع بی‌عدالتی است."
در این حال ذبیح الله شهزاد مسئول بخش رسانه‌های فدراسیون تکواندو گفت: "حمایت داخلی که نباشد ورزشکاران نمی‌توانند مدال بیاورند، من ورزشکار را می‌شناسم که کراچی دارد و برای خود امکانات پیدا می‌کند، در حالی که باید ما انتظاری از آنان نداشته باشیم که در میدان‌های جهانی بیرق افغانستان را در اهتزاز در بیاورند."
آقایان یورش و شهزاد می‌گویند، حکومت باید به ووشو و تکواندو مانند کریکت بورد و فوتبال بودجه اختصاص دهد تا در رشته‌های ورزشی کارهای بنیادی صورت گیرند.
سه تن از ورزشکاران افغان که با گرفتن مدال‌های طلا از بازی های جنوب آسیا به کشور برگشته اند.
به گفته آنان دولت باید به ورزشکارانی که مدال‌های جهانی می‌آورند ماهانه معاش دهد.
نهاد ورزشی مهم دیگر فدراسیون فوتبال است که سالانه نزدیک به یک ملیون دالر بودجه دارد، ۳۸ ملیون افغانی این نهاد از سوی ریاست تربیت بدنی و ۵۰۰ هزار دالر آن از سوی فدراسیون جهانی فوتبال داده می‌شود.
به گفته مسئولین فدراسیون فوتبال، با توجه به تشکیل اداری و اشتراک ورزشکاران در مسابقات مختلف خارجی این بودجه برای آنان کافی نیست.
این فدراسیون در کتگوری‌های مختلف سنی چندین تیم مردانه و زنانه دارد که تنها در تیم ملی دختران، ورزشکاران ماهانه صد دالر معاش دارند.
اما به گفته مسئولان فدراسیون فوتبال، ورزشکاران تیم ملی پسران معاش ماهانه ندارند و تنها سهولت‌های سفر و برخی امکانات چون لباس و غیره برای‌شان داده می‌شوند.
تیم ملی فوتبال افغانستان در جریان مسابقه با تیم ملی تاجکستان. 15Sep2017
فضل محمد شهاب سکرتر جنرال این فدراسیون می‌گوید، بودجه‌ی را که سالانه به دست می‌آورند برای‌شان بسنده نیست.
وی گفت: "بودجه‌ی که از طرف دولت، فیفا و سپانسرهای قبلی برای ما داده می‌شود یک بودجه ناچیز است، ما هر سال و هر روز با کمبود بودجه روبرو هستیم، با این امکانات ما نمی‌توانیم تمام خواسته‌های بازیکنان را آماده کنیم و برای‌شان سهولت‌های لازم را فراهم کنیم."
رشتۀ ورزشی دیگری که در این اواخر دست آوردهای چشم‌گیر داشته است، کریکت است.
اداره و بازیکنان این رشتۀ ورزشی در مقایسه با بقیه بخش‌های ورزشی از نگاه امکانات و بودجه غنی اند.
بودجه فعلی سالانه اداره کریکت بورد افغانستان به هفت ملیون دالر می‌رسد که تقریباً دو برابر بودجه بیش از پنجاه رشته ورزشی دیگر افغانستان می‌شود.
نزدیک به پنج ملیون دالر بودجه‌ی این نهاد از سوی شورای جهانی کریکت (آی، سی،سی) یک و نیم ملیون دالر از سوی حکومت افغانستان و باقی مانده آن از طرف حامیان مالی آن تأمین می‌شود.
کریکت بورد در سال‌های اخیر برای بیش از هشتاد ورزشکار ماهانه از ۳۰۰ تا ۳۰۰۰ دالر معاش می‌داد که در حال حاضر شمار معاش گیرندگان این نهاد به ۴۶ نفر می‌رسد.
فرید هوتک سخنگوی این بورد به رادیو آزادی می‌گوید، کریکت بورد همیشه می‌کوشد تا برای بازیکنان سهولت‌های خوبی را فراهم کند تا بدون کدام فشار ذهنی در مسابقات جهانی اشتراک کنند.
فرید هوتک سخنگوی کریکت بورد افغانستان
وی افزود: "بودجه‌ی کریکت بورد افغانستان از طرف شورای جهانی کریکت، حکومت افغانستان و بقیه حامیان مالی فراهم می‌شود، ما برای بازیکنان به اندازه کافی معاش می‌دهیم، کریکت بورد افغانستان همیشه تلاش کرده تا برای بازیکنان طوری سهولت‌ها را فراهم کند که تمام مشکلات‌شان مرفوع شود و از کشور نمایندگی خوب کنند."
برخی بازیکنان تیم ملی کریکت افغانستان در کنار اینکه از کریکت بورد معاش ماهانه می‌گیرند از برخی لیگ‌های داخلی و خارجی نیز درآمد دارند.
- حالا سؤال اینجاست که آیا امکان دارد ورزشکاران رشته‌های دیگر ورزشی به مانند بازیکنان کریکت معاش ماهانه بگیرند؟
حفیظ ولی رحیمی رئیس کمیته ملی المپیک و تربیت بدنی افغانستان در این باره می‌گوید: "این به توانمندی فدراسیون‌های ورزشی مربوط می‌شود که چگونه زمینه را برای پیشرفت خود فراهم می‌کنند و مانند کریکت بورد به خودکفایی می‌رسند.
وی گفت، امیدوار اند که بسیاری از فدراسیون‌ها به مانند کریکت بورد از طریق کمپنی‌های جهانی و سکتور خصوصی، خود را به پا ایستاد کنند و برای ورزشکاران خود امکانات فراهم نمایند.
آقای رحیمی می‌گوید، در قانون جدید ورزش که برای تصویب به شورای ملی فرستاده شده برای ورزشکارانی که مدال می‌آورند، معاش ماهوار پیشنهاد شده است.
- اما راه حل چیست؟
روح الله نیکپا تکواندو باز افغان که برای اولین بار از بازی‌های جهانی المپیک ۲۰۱۲ لندن برای افغانستان مدال کسب کرد.
روح الله نیکپا، نخستین مدال آور از بازی‌های المپیک در سال ۲۰۰۸ در رشته تکواندو می‌گوید که بودجه‌های رشته‌های ورزشی باید در تناسب با دستآوردهای‌شان تنظیم و تقسیم شود.
وی گفت: "ریاست عمومی تربیت بدنی متاسفانه آن بودجه‌ی را که باید داشته باشد ندارد، نظر شخصی من این است که فدراسیون‌ها درجه بندی شوند، نظر به دست آورد و مدال‌ها برای‌شان بودجه داده شود تا اینکه این فدراسیون‌ها فعالیت‌های خود را بهتر انجام دهند."
اما با این همه بی‌توجهی از سوی حکومت آمارها نشان می‌دهند که ورزشکاران افغانستان توانسته اند تنها در یک سال گذشته بیش از ۲۰۰ مدال‌های طلا، نقره و برنز را به نام خود ثبت کنند.