جوگی‌های افغانستان به دلیل نداشتن سند تابعیت از دسترسی به خدمات و همه حقوق شهروندی محروم شده‌اند. آنها حق داشتن ملکیت، سکونت، حق آموزش، کار و تجارت ندارند.
بخشی از جمعیت این قوم محروم در گوشه‌ای از شهر کابل زندگی می‌کند و به باد فراموشی سپرده شده است.
کودکان پابرهنه با لباس‌های چرکین و نگاه‌های حیران جوگی‌ها حکایت از زندگی دشوار و بدون تسهیلات امروزی دارد.
صابر کولابی، وکیل گذر جوگی‌ها است. او می‌گوید کودکان آنها عموماً از مکتب باز مانده‌اند. او می‌افزاید: "اگر مکتب بروند تحقیر و توهین می‌شوند که شما جوگی هستید. نه سرپناه داریم، نه قبرستان."
نداشتن سند تابعیت باعث شده که جوگی‌ها سرپناه، ملک و ملکیت ثابت نداشته باشند، به نظام آموزش عمومی دسترسی نداشته باشند و اجازه کار و استخدام نیابند. در نتیجه، زندگی آنها با فقر، تنگدستی و سرگردانی دایمی همراه باشد.
جوگی ها در افغانستان
مهمان گل، دختر نوجوانی است که سال‌ها آروز داشته که به مکتب برود، اما هرگز به این آرزویش نرسیده است. او به رادیو آزادی گفت که علت نرفتنش به مکتب نداشتن تذکره تابعیت بود.
مهمان گل گفت: "پرسان می‌کرد که تذکره نداری و جوگی هستی. به همین خاطر نرفتم. بسیار علاقه به درس داشتم تا داکتر یا معلم شوم اما به آرزویم نرسیدم."
کریم، جوان دیگری است که ماه پیش کارمند شاروالی بود، اما وقتی فاش شد جوگی است، از وظیفه اخراج شد.
او به رادیو آزادی گفت: "در شاروالی کار می‌کردم. بعد از ده‌پانزده روز وقتی فهمیدند از قوم جوگی هستم، از کار منفکم کردند. گفتند شما از این وطن نیستید و نام نشان ندارید."
ریشه و پیشینه جوگی‌ها روشن نیست، اما گفته می‌شود که جوگی‌ها پس از جنگ جهانی دوم تاجکستان را ترک و به افغانستان آمدند.
معین‌الدین ۷۰ ساله چنین حکایت می‌کند: "ما اصلاً از کولاب تاجکستان هستیم. وقتی که آنجا جنگ شروع شد، پدران ما به افغانستان هجرت کردند و ما اینجا مسکن گزین شدیم."
جوگی‌ها مسلمان سنی مذهب و از ملیت تاجک هستند و به زبان دری و لهجه ویژه جوگی‌ها صحبت می‌کنند.
از جوگی‌ها در قانون اساسی افغانستان یاد نشده است. از همین‌رو نمی‌توانند به آسانی سند تابعیت دریافت کنند.
محمد اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان پارسال فرمان داد که به جوگی‌ها سند تابعیت داده شود.
حسین عالمی بلخی، وزیر مهاجرین و عودت‌کنندگان در کنفرانس ژنیو به تازگی گفته‌است که به سه هزار جوگی تذکره تابعیت داده می‌شود.
وزارت عدلیه افغانستان می‌گوید هرکسی‌که پنج سال را در افغانستان سپری کند مستحق تذکره می‌شود اما جوگی‌ها به گفته مقام‌ها از بیش از ۶۰ سال به این سو در افغانستان زندگی می‌کنند.
آمار رسمی در باره جمعیت جوگی‌ها در افغانستان در دست نیست. نهادهای دولتی و حتی وزارت اقوام و قبایل و اداره احصاییه در این باره اظهار بی‌خبری می‌کنند.
محمدیعقوب احمدزی، معین جرگه و قبایل وزارت اقوام و قبایل در باره جوگی‌ها می‌گوید که برای برخی از آنها سند تابعیت داده شده است.
آقای احمدزی گفت: "تلاش می‌کنیم تا جایگاه جوگی‌ها تثبیت شود. تضمینی از آنها بگیریم و بعد برای‌شان تذکره بدهیم. تا حال آنها ثابت نیستند. به همین خاطر، برای‌شان تذکره داده نشده است."
جوگی‌ها بیشتر در ولایت‌های شمالی و پایتخت سکونت دارند. بیشتر آنها مشغول کارهای شاقه هستند و عده‌ای هم گدایی می‌کنند.