معادن اصلی زغالسنگ افغانستان در ولایت‌های بغلان، سمنگان و تخار هستند. شمار قابل توجهی از این معادن تحت کنترل افراد قرار دارند و به صورت شخصی مدیریت می‌شوند.
از جمله بیشتر معادن زغالسنگ دره صوف در ولایت سمنگان شخصی شده‌اند. یک مقام محلی که به دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش در گزارش ذکر شود، گفت که در دره‌صوف تنها هفت معدن دولتی و بیش از ۵۰۰ معدن شخصی وجود دارد.
استخراج زغالسنگ در این معادن همیشه پُر خطر است. گاهی در این معادن آتش‌سوزی و انفجار صورت می‌گیرد و در مواردی تلفاتی هم داشته است.
پرسش اصلی این است که این معادن چرا به صورت شخصی مدیریت می‌شوند؟ در حالی که براساس قانون، همه معادن باید دولتی باشند.
ریاض‌الدین شریفی، رئیس تصدی زغالسنگ شمال می‌گوید این معادن براساس طرح تجاری دولت امتیاز استخراج آنها به سرمایه‌گذاران واگذار شد، اما این طرح نتیجه‌بخش نبود.
او گفت: "ما در کل، حدود یازده صد معدن خودسر که در اختیار افراد اشخاص و زورمندان می‌باشد، داریم. اینها بدون نظارت انجنیران فنی ما فعالیت دارند و همیشه هم خطرآفرین بوده‌اند. یک طرح تطبیق تجارتی که الگو برداری از هند و پاکستان شده. این طرح طوری است که به مردم معدن داده می‌شود. تحت نظر دولت و انجنیران استخراج می‌شوند. آنها به دولت پول می‌پردازند، ولی نظارت درست از این معادن صورت نگرفت. برخی از این معادن در محلات ناامن قرار دارند و ما دسترسی به آن نداریم."
یکی از معادن زغال سنگ در سمنگان
آقای شریفی می‌افزاید که تلاش‌های جدی جریان دارد تا این معادن که از منابع درآمد دولت هستند، از کنترول افراد خارج شوند.
رئیس تصدی زغالسنگ شمال می‌گوید استخراج غیرقانونی معادن در مقایسه با استخراج قانونی معادن درآمد ناچیزی دارند.
محمدهاشم سروری معاون شورای ولایتی سمنگان می‌گوید اکثر معادن زغالسنگ سمنگان در اختیار زورمندان است و دولت کاری در زمینه نمی‌تواند: "دولت توانایی کنترول بر همه معادن زغالسنگ سمنگان را ندارد. بخشی از این معادن، که در کنترول زورمندان است، خیلی خطرساز می‌باشند. صاحبان این معادن از کارگران بی‌رحمانه کار می‌گیرند، ولی به مصونیت آنان توجهی ندارند. آتش‌سوزی و انفجارهایی همیشه در چنین معادن صورت می‌گیرد، ولی کسی به داد کارگران بیچاره، که بخاطر یک لقمه نان تلف می‌شوند، نمی‌رسد."
آرشیف، شماری از جنگجویان طالبان
هرچند پول ناشی از استخراج غیرقانونی زغالسنگ به جیب صاحبان «معدن‌های شخصی» می‌ریزد، ولی رئیس تصدی زغالسنگ شمال می‌گوید دولت نیز از مالیات آن نفع زیادی می‌برد.
در برخی مناطق گروه طالبان نیز از استخراج معادن زغالسنگ مالیات می‌گیرد. به گفته محمدهاشم سروری، معاون شورای ولایتی سمنگان، گروه طالبان تنها از عبور محموله‌های زغالسنگ دره صوف روزانه هفت تا هشت هزار افغانی باج می‌گیرد. گروه طالبان در این مورد اظهار نظر نکرده است.