زنانی که صنعت تولید ابریشم به طرز سنتی را زنده نگهداشته اند

مسوولان در شرکت سهامی زنان ولسوالی زنده جان هرات می گویند که درآمد ۸۰۰ زن در این ولسوالی وابسته به تولید و بافت ابریشم‌ است.

آنها بر خلاف چند سال گذشته پس از پرورش کرم ابریشم، قادر به تولید پارچه‌های ابریشمی شده ‌اند و حد اوسط ماهوار پنج هزار افغانی به جیب می زنند.

این زنان اما می‌گویند که هنوز هم مشکل جدی نبود بازار فروش مناسب است و ۵۰ درصد پارچه‎‌ های ابریشمی تولیدی آنها روی دست ‌شان می‌ ماند.

فاطمه نورزان، در ولسوالی زنده‌جان ولایت هرات، پشت دستگاه چوبی ابریشم‌بافی در حال بافندگی دستمال ابریشمی است.

این زن علاوه بر تولید ابریشم، قادر به تولید پارچه‌های ابریشمی شده.

فاطمه توانسته که بیشتر مخارج خانواده خود را تأمین کند. "مدت چهار سال می‌شود که من ابریشم‌بافی می‌کنم. قبلاً من پول کتابچه و قلم فرزندان خود را نداشتم. حالا ماهیانه شش هزار افغانی از [تولید] شال‌های ابریشمی به دست می‌آورم. می‌توانم که طفل‌های خود را به مکتب روان کنم و مصرف خانه پیدا کنم. امیدوارم که این کار ما رشد بکند، بیشتر پیشرفت کند تا بتوانم بیشتر رشد کنم و بیشتر عایدات به‌دست بیاورم."

فاطمه نورزان

سالانه در حدود 10 هزار کیلو گرام پیله ابریشم در ولسوالی زنده جان تولید می‌شود و این ولسوالی 90 درصد پیله ابریشم را در سطح ولایت هرات به نخ ابریشم تبدیل می کند. در گذشته‌ها تنها زنان به پرورش کرم ابریشم مشغول بوده‌اند، اما از بافندگی خبری نبود.

زهرا قربانی 40 دارد. او تولید ابریشم را از پدر و مادرش به ارث برده. حالا خوشحال است که کار با دستگاه ابریشم‌ بافی را یاد گرفته. "از وقتی که من کوچک بودم، پدران و مادران ما کرم ابریشم پرورش می‌دادند، [ولی) نفع آن را تاجر می‌برد. چون خودشان نمی‌توانستند که کرم ابریشم را به نخ تبدیل کنند و دستگاه نداشتند. از سال ۲۰۱۴ خود ما یاد گرفتیم که هم پیله را به ابریشم تبدیل کنیم و هم ابریشم‌بافی را رنگ‌آمیزی کنیم."

ابریشم ‌کاران همه‌ساله در فصل بهار جعبه‌هایی برای رشد کرم ابریشم از کشورهای ایران و چین می‌خرند و قیمت هر جمبه ۱۵۰۰ افغانی است.

زنان ابریشم کاران هرات

کرم پیله از برگ توت تغذیه می‌کند. پس از آن‌که بزرگ شد، زیر نور شدید آفتاب و یا انداختن پارچه‌ها روی آن، کرم از بین می‌رود، تا از پیله، ابریشم تولید شود.

اما برخی نگران اند مثلِ عبدالله ۴۰ ساله. "۲۵ سال می‌شود که من کار ابریشم می‌کنم. این کار از پدر من به میراث مانده. حالی کار و بار کم شده. جلو در ولسوالی زنده‌جان ۵۰۰ دستگاه کار می‌کرد، اما تنها من کار می‌کنم. من سال سه ماه و چهار ماه کار می‌کنم و تعطیل است و اگر همین قسم پیش برود، شاید همین دستگاه هم تعطیل شود و نام و نشان همین کسب از بین برود."

زنان در ولسوالی زنده جان هرات مانند شرکت سهامی 750 نفری، در تولیدات صنایع دستی به‌ویژه ابریشم کار می‌کند.

مریم شیخ، مسئول این انجمن است. او تلاش می‌کند که با بازاریابی برای محصولات زنان ابریشم‌باف، زمینه رشد اقتصادی را فراهم کند. "بیشتر خانم‌های ولسوالی زنده جان در بخش پیله‌وری و ابریشم بافی فعالیت زیاد دارند و دوست داریم که از رکود کار و بار نجات پیدا کنیم. از دولت خواهشمند هستیم تا در بخش بازاریابی ما را حمایت کنند تا بازارهای داخلی و خارجی داشته باشیم تا قدر ابریشم خالص و رنگ طبیعی مردم ما هم بفهمند و از تکه‌های ابریشمی ما خریداری کنند."

زنان ابریشم باف می گویند که هر پارچه ابریشم‌بافی 1400 افغانی ارزش دارد، اما در بسیاری از مواقع این پارچه‌ها فروش ندارد و دل آنان به برگزاری نمایشگاه‌ها و صادرات به کشورهای خارجی خوش است. زنان ابریشم باف هشدار می دهند که هر نوع بی‌پروایی در راستای حمایت از آنان باعث فراموشی این حرفه در هرات خواهد شد.