برای استخدام جوانان در ادارات دولتی چی کارساز است؛ پول یا شایستگی؟
آیا جوانانی که از مؤسسه‌های تحصیلی فارغ التحصیل می‌شوند به اساس شایستگی، تیزهوشی و سخت کوشی‌شان به اداره‌های دولتی استخدام می‌شوند؟
در بلخ دیدگاه‌ها متفاوت است. عده‌ای از شفافیت روند استخدام سخن می‌گویند و برخی هم از موانع بر سر راه جوانان.
فرید فیصل ۲۴ ساله به تازگی به حیث آمر آژانس اطلاعاتی باختر در بلخ تقرر یافته.
او دو سال پیش از رشتۀ ژورنالیزم و ارتباطات جمعی پوهنتون بلخ فارغ التحصیل شد.
فیصل به رادیو آزادی گفت که نه چهره‌ای متنفذ سیاسی را می‌شناخته و نه هم برای کسب این شغل پول پرداخته: "با تلاش و آمادگی که برای امتحان داشتم در رقابت اصلاحات اداری شرکت کردم. امتحان آنلاین بود و نتیجه‌ام بعد از ختم امتحان همان زمان اعلام شد."
سعدیه اکرامی رئیس اصلاحات اداری و خدمات ملکی بلخ است.
او می‌گوید که روش رقابت آنلاین سبب شده که زورمندان محلی و مقام‌های دولتی در بخش استخدام جوانان در اداره‌های دولتی مداخله کرده نتوانند: " امتحانات رقابتی نسبت به گذشته خیلی تغییر کرده‌است. شفافیت کامل در آن رعایت می‌شود و با روند دیجیتلی شدن پروسه امتحان فشارهای بیرونی به خاطر تقرر افراد بر اداره ما کاهش کرده."
او می‌گوید که امتحان آنلاین رقابتی بست‌های هشتم تا سوم زون شمال و شمالشرق در این ولایت گرفته می‌شود.
خانم اکرامی افزود که امسال تنها در بلخ ۳۰۰ تن از راه اشتراک در رقابت‌های آنلاین به اداره‌های مختلف دولتی راه یافته اند.
آرشیف
اما عده‌ای از جوانان از روند استخدام انتقاد می‌کنند. مثلاً روهینا حبیب: "به دو نوع رقابت صورت می‌گیرد که هیچ کدام شفاف و منصفانه نیست. امتحان کامپیوتری به دلیل نبود زمینه برابر آموزش برای دختر و پسر عادلانه نیست. امتحان کانکوری هم به علت رقابت ده‌ها نفر برای یک بست عمل درست نیست. باید در امتحان کانکوری افراد به ترتیب بلندترین نمره برای بست‌ها راه یابند."
کمیسیون اصلاحات اداری و خدمات ملکی افغانستان گفته که دختران نسبت به پسران برای اشتراک در امتحان رقابتی بست‌های دولتی کم علاقه هستند.
این کمیسیون افزوده که برای تشویق دختران و زنان به اشتراک در این رقابت‌ها پنج نمره اضافه‌تر بر اصل نمره امتحان نسبت به مردها برای شان در نظر گرفته.
محبوب‌الله هجران، یکی دیگر از جوانان افغان است که از چگونگی شفافیت در روند اخذ امتحان توسط کمیسیون اصلاحات ادارای و خدمات ملکی انتقاد می‌کند.
او به رادیو آزادی گفت که برای یک بست مدیریت حقوقی در کابل امتحان داد و اما با آنکه بلندترین نمره را در میان رقبای خود اخذ نموده بود، باز هم نتوانست به آن بست راه یابد.
وی گفت: "من صد درصد باور داشتم که کامیاب شده‌ام و یک تا دو هفته دیگر کارم را آغاز می‌کنم. اما متأسفانه چنین نشد بجای من کسی دیگر که اصلآ در امتحان حضور نداشت به اساس پول و یا هم روابط تعیین شد."
سید عبدالهادی سادات، آگاه امور حقوقی می‌گوید شفافیت در روند استخدام مهم است و علت اینست که افراد به اساس توانایی وارد محیط کار می‌شوند که حضور‌شان قابلیت‌ها و ظرفیت کاری نهاد‌های دولتی را نیز بلند می‌برد.
به اساس معلومات وزارت تحصیلات عالی سالانه حدود ده هزار محصل در ۱۸ رشته مختلف از مؤسسات تحصیلات عالی و نیمه عالی دولتی در بلخ فارغ می‌شوند.
ریاست اصلاحات اداری و خدمات ملکی بلخ گفته که تنها در یک سال گذشته از میان هزاران جوان فارغ التحصیل سه صد تن را جذب ادارات دولتی کرده.
به اساس معلومات ارائه شده همه ساله از میان نزدیک به ده هزار فارغ التحصیل تنها سه درصد شان جذب منابع بشری ادارات دولتی شده و ۹۳ درصد دیگر بیکار می‌مانند.
بر بنیاد معلومات اتحادیه کارگران افغانستان که بیش از ۵۶ درصد جمعیت این کشور بیکار بوده و زیر خط فقر زندگی می‌کنند.