پیشنهاد ترکیه برای گرفتن امنیت میدان هوایی بین‌المللی کابل نظریات و سؤالات مختلفی را به میان آورده.
ترکیه با این اقدام چه دست آوردی خواهد داشت و با این اقدام منافع ترکیه در کجا نهفته؟
با تصمیم جوبایدن رئیس جمهور ایالات متحده مبنی بر پایان بخشیدن به دخالت نظامی ۲۰ ساله در افغانستان، حفظ دهلیز هوایی بین افغانستان و جامعۀ جهانی به موضوعی مهم تبدیل شده است.
میدان هوایی بین‌المللی حامد کرزی فعلاً یگانه راه مطمئن و مصون برای سفر کارمندان سفارتخانه‌ها و مؤسسات خیریه به افغانستان بشمار می‌رود و اگر این راه بسته شود ارتباط افغانستان با جامعۀ جهانی تا حد زیاد قطع می‌شود.
پیشنهاد ناگهانی ترکیه برای به عهده گرفتن مسئولیت امنیت این میدان زمینه را برای رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه مساعد کرد که روابط خود را بار دیگر با واشنگتن نزدیک کند.
بیشتر در این باره: اردغان: انقره و واشنگتن روی تأمین امنیت میدان هوایی کابل توافق کردنداما منابع دیپلوماتیک ترکیه به رسانه‌ها گفته اند که هدف کشورشان این است که ارتباط افغانستان با جامعۀ جهانی قطع نشود و افغانستان در انزوا قرار نگیرد.
در این مورد سؤالی پیدا می‌شود که چرا امریکا از ترکیه خواسته که این مسئولیت را به عهده بگیرد.
اسحاق اتمر کارشناس امور سیاسی در صحبت با رادیو آزادی این‌گونه جواب داد: "ترکیه چون عضو ناتو است، تصمیمی که امریکایی‌ها برای خروج از افغانستان دارند، می‌خواهند که در کنار دولت افغانستان بمانند، از این خاطر از ترکیه خواهش کردند که از امنیت میدان هوایی منحیث کانال ارتباطی بین جامعۀ جهانی و دولت افغانستان استفاده کنند و از حکومت ترکیه خواهش کردند که مسئولیت میدان هوایی را بگیرند."
طالبان به این پیشنهاد ترکیه واکنش نشان داده و آن را غیرقابل قبول خوانده اند.
طالبان گفته اند که اگر ترکیه به این اقدام دست بزند به نظر آنها این کار دوام اشغال به حساب خواهد رفت. طالبان خواهان خروج تمامی نیروهای بین‌المللی از افغانستان اند.
اما منابع ترکیه به فرانسپرس گفته اند که این کشور می‌خواهد که از پاکستان و هنگری هم در این بخش کمک بخواهد و در صورت گرفتن این مسئولیت امریکا باید از نگاه مالی و لوجستیکی کمک کند.
در این موارد مقامات ترکیه جزئیات نداده اند.
اما انقره می‌گوید که با طالبان هم تماس برقرار کرده و امیدوار است که راه حلی را پیدا کند که در آینده سربازان ترکیه به هدف حملات طالبان تبدیل نشوند.
رئیس جمهور ترکیه گفته است آنها منتظر اند، ببینند که صحبت‌ها با طالبان آنها را به کجا می‌رساند.
منابع ترکیه به فرانس پرس گفته اند که در مذاکرات‌شان با طالبان به گفته آنها طالبان واضح ساخته اند که به ترکیه اعتماد دارند زیرا به گفتۀ منابع، ترکیه هدف پنهانی ندارد. اما طالبان هنوز در این مورد تبصره نکرده اند.
آقای اتمر هم به این باور است که ترکیه می‌تواند که در این بخش موثر باشد.
اتمر گفت: "چون کشور ترکیه یک کشور اسلامیست و همچنین ترکیه در منازعات منطقه تا اندازۀ امروز برازنده است، از این خاطر ترکها هم علاقه دارند که دولت افغانستان که یک دولت مسلمان است، در کنار اینها بایستد. نقش ترکها در قسمت خود طالبان هم تا اندازه‌ای روشن است. و ارتباطاتی که دولت ترکیه با طالبان دارد، چنانچه بعضی از هیئت‌های طالبان در سالهای گذشته به ترکیه سفرهای داشتند و فعلاً هم ذهنیت خرابی در مورد ترکیه نزد طالبان موجود نیست، ترکیه می‌تواند که بالای طالبان هم تا اندازه نفوذ داشته باشد."
اکنون در آستانه خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان تا پایان ماه اگست و با افزایش ناامنی در آن کشور ترکیه از یک موضوع دیگر هم نگران است. اینکه اکنون مهاجرین افغان از این‌کشور همچون پلی برای رسیدن به اروپا استفاده می‌کنند و ده‌ها هزار مهاجر افغان هم اکنون در ترکیه بسر میبرند.
سربازان امریکایی در افغانستان
به اساس معلومات رسمی در سال ۲۰۱۹ بیش از ۲۰۱ هزار مهاجر افغان به ترکیه رفتند.
اما به علت ویروس کرونا این تعداد در سال ۲۰۲۰ به بیش از ۵۰ هزار کاهش یافت و در سال جاری تا حال ۲۹ هزار مهاجر افغان به ترکیه رفته اند.
در دو دهۀ گذشته، ترکیه افغانستان را در بخش‌های گوناگون از جمله آموزش نیروهای افغان، ساختن مکاتب و توسعۀ زراعت یاری رسانده است.
ترکیه به حیث یک کشور اسلامی عضو سازمان پیمان اتلانتیک شمالی، ناتو، از همان آغاز فعالیت نیروهای بین‌المللی کمک به امنیت، آیساف، در افغانستان حضور داشته و در سالهای اول مسئولیت فرماندهی آن نیروها را هم به عهده گرفته بود. آیساف نیروی بود که به دنبال برگزاری کنفرانس بن در مورد افغانستان در سال ۲۰۰۱ ایجاد شد.