با به قدرت رشیدن طالبان در افغانستان باعث شده که بسیاری از مینیاتورکاران و نقاشان افغان دست از فعالیت بکشند.
برخی از نقاشان و مینیاتورکاران میگویند که تاکنون موضع طالبان در قبال هنر مشخص نیست و بنابر این هیچ انگیزۀ برای ادامه کار ندارند.
هم چنین برخی از نقاشان از ترس طالبان و محدودیت بر هنرمندان، افغانستان را ترک کرده اند.
عبدالناصر صوابی مینیاتوریست مطرح هراتی غمگین است و آن شادی و نشاط گذشته در چهرهاش نمایان نیست.
عبدالناصر صوابی یکی از مینیاتوریکاران برجسته ولایت هرات
او دو ماه میشود که با تسلط طالبان بر هرات، دست به مینیاتوری نزده و کارگاه مینیاتوری خود را در خانه نیز تعطیل کرده و منتظر موضعگیری طالبان در قبال هنر است.
صوابی بیش از سه دهه از عمرش را صرف رشد هنر مینیاتوری کرده و شاگردان زیادی هم در پوهنتون و هم به گونۀ شخصی آموزش داده.
آقای صوابی میگوید: "در مدت تسلط طالبان من نتوانستم که کار کنم، چرا که یک حس بلاتکلیفی هست که هنوز موقف خود را طالبان در حوزۀ هنر به گونۀ رسمی اعلام نکردند و تا ما حداقل بتوانیم چه کاری بکنیم و چه مسیری را دنبال کنیم که بتوانیم که حداقل در همین برهۀ زمان به عنوان میراثداران هنر این سرزمین هستیم، حق هنر را ادا بکنیم."
مینیاتوری نوعی نقاشی که با ظرافت و ریزهکاری بسیار زیاد، تابلوها خلق میشود و این نوع نقاشی با ظهور کمالالدین بهزاد، حدود پنج قرن پیش به اوج شهرت رسیده بود. حدود سه ماه پیش وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان اعلام کرده بود که هنر مینیاتوری سبک بهزاد بهگونه مستقل بنام افغانستان در یونسکو ثبت شده است.
آثار عبدالناصر صوابی مینیاتوریهای مطرح ولایت هرات
عبدالناصر صوابی، هشدار میدهد که هر نوع سختگیری از سوی طالبان به ترک هنرمندان خواهد انجامید و این روی جایگاه هنری افغانستان تأثیر منفی خواهد گذاشت.
او افزود: "هنرمندان در این سرزمین بمانند و از کشور خارج نشوند، تا بتوانند که تاریخ و هویت کشور را حفظ بکنند. چرا که هر کشوری که هویت نداشته باشد، به معنی از این هست که عملاً وجود ندارد."
محدودیت در بخش هنر، دغدغه این روزهای صدها نقاش و مینیاتوریست هراتی به شمول شریفه الجا شریفی است.
الجا شریفی قدرت گرفتن طالبان در افغانستان را برای نقاشان به ویژه زنان یک کابوس میداند و با نداشتن امید به آیندۀ هنر در افغانستان، افغانستان را به مقصد ایران جهت شروع دورۀ ماستری در رشته پژوهش هنر ترک کرد.
بانو شریفی میگوید: "حکومت فعلی به معنی پایان روزهای خوب هنر به ویژه برای زنان است. با صراحت عرض میکنم که اصلاً امیدوار به وضعیت خوب هنر به ویژه هنر نقاشی در دوران طالبان نیستم."
یکی از آثار عبدالناصر صوابی مینیاتوریهای مطرح ولایت هرات
به روایت هنرمندان، در دوران نخست حاکمیت طالبان در نیمۀ دوم دهۀ ۹۰ میلادی، کشیدن چهره انسان ممنوع بود و حالا نیز این نگرانی هنرمندان با قوت باقی مانده است.
نعیم الحق حقانی، رئیس اطلاعات و فرهنگ طالبان برای هرات در صحبت با رادیو آزادی به نقاشان توصیه میکند که اگر تصوی انسان را نکشند، بهتر خواهد بود.
او در این مورد جزئیات بیشتری ارائه نمیکند.
یک تن از علمای مشهور دین در هرات که از ترس طالبان خواست نامی از وی برده نشود، به رادیو آزادی گفت که در زمان پیامبر بزرگ اسلام به دلیل پایین بودن آگاهی مردم از دین اسلام و ترس از برگشت به دوران بتپرستی، نقاشی، مجسمه و تصاویر منع شده بود، اما حالا سطح آگاهی مردم بلند رفته و نقاشی، عکسبرداری و مجسمهسازی حرام نیست.
آثار عبدالناصر صوابی مینیاتوریهای مطرح ولایت هرات
او تأکید کرد که تغییر بنیادی در رفتار طالبان در قبال هنر ایجاد نشده است.
پیش از حاکمیت طالبان در هرات، نمایشگاههای متعدد نقاشی و مینیاتوری در هرات برپا میشد، اما حالا به گفته عبدالناصر صوابی، آسمان هنر هرات پرستاره نیست و هیچ نمایشگاهی طی دو ماه اخیر زیر پرچم طالبان برپا نشده.
با این وجود، نقاشان برای برگشت به روزهای فارغ از هرنوع محدودیت در کارشان در افغانستان لحظه شماری میکنند و از طالبان میخواهند که کدام محدودیتی بر فعالیت نقاشان وضع نکنند.