صنعت چاپ در افغانستان در کنار کارهای دیگر، پس از سقوط افغانستان به دست طالبان به شدت متاثر شده است.
مسوولان چاپخانههای مختلف در کابل میگویند که اگر وضعیت همین طور ادامه یابد، ممکن بسیاری از چاپخانهها ورشکست شوند.
ماشینهای گرد زدهٔ چاپ کتابهای گونهگون و سایر مواد چاپی، شاید از ترس آسیب دیدن برای مدت کوتاهی در ماه یک بار روشن شوند.
اما چند ماه پیشتر این ماشینها برای استراحت و متوقف شدن زمانی محدودی داشتند.
برعلاوهٔ افزایش بیکاری و فقر، گسترش ویروس کرونا و تغییر نظام در افغانستان معضلی است که اخیراً صنعت چاپ را در کشور متاثر کرده است.
صنعت کاران مجبور شدهاند تا وسایل چاپشان را به نصف قیمت بفروشند.
سپین سهار مسوول اتحادیۀ نشراتی و چاپ خانۀ دانش در کابل میگوید که از ۳۲ سال به این سو در صنعت چاپ و نشر کتاب فعالیت داشت، اما در چند ماه اخیر کار و باراش متوقف شده و مجبور شده تا مطبعۀ خود را با نصف قیمت به حراج بگذارد."
آقای سهار میگوید: "ما ماشینها چاپ را نه، بلکه آرزوهای خود را از طریق این انجمن چاپ و نشر برای تغییر طرز فکر و سبک زندگی کودکان افغان می فروشیم، زیرا کار ما در حال از بین رفتن و انقراض است."
آقای سهار به رادیو آزادی گفت، اگر چه بیشتر مطبعهها یا اتحادیههای چاپ در اواخر نظام جمهوری با رکود اقتصادی مواجه بودند و بعضی از حلقات به هدف فساد در هزینه چاپ، کتابها را در بیرون از افغانستان چاپ میکردند و امور چاپی را در دست گرفته بودند. اما به گفته وی با روی کار آمدن حکومت طالبان اکنون اتحادیهها و صنعت چاپ در حال از بین رفتن است.
او میگوید: "پیشرفتهایی که در بیست سال گذشته در صنعت چاپ صورت گرفته بود، آهسته آهسته از بین می روند، زیرا از سال گذشته به این سو مطبعهها بسته اند یا هم در حال بسته شدن اند، ماشینهای خود را از بین بردند و کارکنانشان نیز خانه نشین شدند."
اما این تنها چاپ خانهٔ دانش نیست که در کابل پایتخت کشور از توقف کارشان شکایت دارند، بلکه دهها مطبعه دیگر نیز وجود دارد که از ورشکست شدن کاروبارشان نگران اند.
صفیالله ناصری مسوول اتحادیه نشریه اکسوس و چاب خانه وایگل در این مورد به رادیو آزادی گفت: "صنعت چاب کتاب، فروش و مطالعه کتاب شدیدن صدمه دیده است، در چند ماه گذشته هیچ نوع کتاب در کابل به نشر نرسیده است، بیشتر مطبعهها دروازههایشان بسته شده است، و شماری از چاپ خانهها وسایلشان را به لیلام گذاشته اند."
آقای ناصری می گوید: "پس از سال ۲۰۰۱ و از زمان حاکمیت حامدکرزی رییس جمهور پیشین افغانستان تا اکنون، دهها مطبعه در کشور ایجاد شدند که به طور اوسط به گونۀ میانگین سالانه صدها عنوان کتاب و نیز پیامهایی را چاپ می کردند."
او میافزاید که در کنار این، نزدیک به پنجصد نهاد خصوصی که کتابهای مختلف را نشر و پخش میکردند، نیز فعالیت داشتند.
نخستین نیاز غذا است نه کتاب.
اکنون برخی از مسوولان کتاب فروشیها میگویند، بازار فروش کتاب به اندازه خراب شده که توان پرداخت مصارف دکانهایشان را نیز ندارند.
عزت الله جواب مسوول کتاب فروشی مازدیگر به رادیو آزادی میگوید، مردم با تهدید گرسنگی رو به رو اند و شاید که اولین نیاز کتاب نباشد.
آقای جواب میگوید: "مردم حیران خوراک خود اند، کتاب خواندن گپ دور است. مسوولان کتاب خانهها پولهایشان را برای فروش کتاب هزینه کرده اند، اما بازار صفر است، از چند ماه به این سو کرایه ندادیم زیرا توان مالی آن را نداریم."
زاهد ناصر مسوول انجمن نشریه شرق در ننگرهار نیز به این باور است، اما میگوید، اگر وضعیت همینگونه ادامه یابد، دور نیست که به صدها نهاد چاپی دروازههایشان را ببندند.
به گفته آنها از آنجا که سطح بیسوادی در افغانستان بلند است، علاقهمندان کتاب نیز کم اند. میگویند در کشوری که ۳۵ میلیون نفوس دارد، شمار مطالعه کنندهگان به صفر تقرب میکند.
مسوولان مطبعهها و بنگاههای نشراتی از حکومت طالبان می خواهند، تا به مشکلاتشان رسیدهگی کنند و نگذارند تا این صنعت درخشنده با سقوط مواجه شود.
بلال کریمی یکی از سخنگویان حکومت طالبان مشکلات موجود در این بخش را تایید می کند اما میگوید تلاش میکنند تا یک بار دیگر صنعت چاپ بدرخشد.
آقای کریمی میافزاید: "مسوولان امارت اسلامی تلاش دارند، با مطبعهها در بخش کمک و چاپ کتاب و در بخش نشرات ابتکار کند و کدرهای جدید را جذب کند اما شما میداند که با تغییر کلان، کارها حتما متاثر می شوند."
او میگوید، با تغییر کلانی که در کشور رخ داده به همین دلیل در کاروبار مختلف سکتهگیهایی به میان آمده است.
کتاب فروشان و مسوولان مطبعهها نگران اند و میگویند، اگر در داخل کشور صنعت چاپ با سقوط مواجه شود مجبوراند تا یک بار دیگر به کشورهای همسایه به ویژه ایران و پاکستان نیاز پیدا کنند.