پیشینه تاریخی سرود و پرچم ملی افغانستان و نگرش طالبان نسبت به آن

سرود ملی و پرچم ملی از شاخصه‌های مهم یک نظام در هر کشور و معرفی برای شناخت بین‌المللی آن کشور است.

از این میان سرود ملی، سرود حماسی که صدای واحد یک ملت را تداعی می‌کند، که کنون این صدای واحد در هیچ نشست بین‌المللی به نمایندگی از مردم افغانستان شنیده نمی‌شود.

افغانستان بیست سال پیش و پس از گذار از دوران طالبان؛ دوره‌یی که در آن شنیدن و نواختن هر نوع موسیقی حرام بود حتی سرود ملی، در دوران حامد کرزی رئیس جمهور پیشین صاحب سرود ملی شد.

سرود ملی افغانستان

این سرود ساخته ببرک ویسا با شعری از عبدالباری جهانی است که در سال ۲۰۰۶ میلادی با همراهی خوانندگانی چون عبدالوهاب مددی، صادق فطرت (ناشناس) پیکر افسانه، حسین آرمان، مشعل ارمان، شهنا و چند هنرمند جوان دیگر در شهر برلین جرمنی ثبت شد.

در بیست سال گذشته این سرود در کنار پرچم سه رنگ نماد و هویت جمهوری اسلامی افغانستان میان دیگر کشورها بود.

اکنون اما با روی کار آمدن طالبان بیش از سه ماه می‌شود هیچ سرودی به نشان هویت ملی افغانستان در نشست‌های بیرون مرزی پخش نمی‌شود.

طالبان در نظام پیشین پخش و نشر هر نوع موسیقی را حرام می‌دانستند، حتی سرود ملی.

اکنون که همواره تاکید این گروه بر تغییر رویکرد حکومت‌داری‌شان است اما تاکنون خبری از سرود ملی نیست.

فرزاد فرنود، اهل مطالعه در هنر موسیقی به این باور است که طالبان هیچ باوری به موسیقی ندارند و اجازه نخواهند داد سرودی آمیخته با ساز نمایندگی از نظام آنان را بکند.

به باور او دیگر سرودی ایجاد نخواهد شد که تداعی کننده صدای یک کشور و یک ملت باشد: "خلای که ایحاد می‌کند این است که جهان می‌بیند که طالبان به یک دولت و ملت مدرن که هم سطح کشورهای جهان باشد باور ندارند، کشوری که سرود ملی نداشته باشد یعنی یک کشور ابتدایی و عقب مانده است و هیچ یک از پایه‌های بین‌المللی را در خود ندارد. زمانی دولت‌شان به رسمیت شناخته می‌شود که تمام ارزش‌های یک دولت را داشته باشند، وقتی سرود ملی نداشته باشند به رسمیت شناخته نخواهد شد چون هویتی ندارند."

افغانستان تاریخ پر فراز و نشیبی داشته است، مردمش ممکن بیشتر از هر ملت دیگری گواه سقوط دولت‌ها و روی کار آمدن دولت دیگر بوده، هر حکومت با پرچمی متفاوت، سرود ملی متفاوت و هویتی متفاوت.

بیرق طالبان

اکنون اما اگر طالبان به سرود ملی باور نداشته باشند، در شرایطی که هنوز از سوی جامعه بین‌المللی به رسمیت شناخته نشده اند، جهان با این گروه چگونه برخورد خواهد کرد؟

عبدالغنی خسروی، استاد پوهنتون و کارشناس روابط بین‌الملل می‌گوید، یک کشور زمانی به عنوان یک دولت با ثبات شناخته می‌شود که عناصر دپلوماتیک خود از جمله سرود ملی و پرچم ملی را داشته باشد: "تا زمانی‌که طالبان قانون اساسی نداشته باشند و بیرق و سرود ملی در آن تعریف نشده باشد، جهان این کشور را با سرود ملی و بیرق دوران جمهوریت می‌شناسد و طالبان برای به دست آوردن شناخت بین‌المللی باید روی این ملحوظ زودتر اقدام کنند."

رادیو آزادی تلاش کرد دیدگاه تازه طالبان را در باره سرنوشت سرود ملی و همچنان بیرق ملی افغانستان داشته باشد اما مقام‌های حکومت طالبان دستیاب نشدند.

طالبان در دوره حکومت پیشین‌شان ترانه‌یی بدون ساز را به عنوان سرود ملی پخش می‌کردند.

سرود ملی حکومت پیشین طالبان

مشخص نیست این ترانه از چه کسی است اما طالبان هنوز هم میان مردم بیشتر با این ترانه بدون ساز شناخته می‌شوند.

نخستین سرود ملی افغانستان در زمان پادشاهی امان‌الله خان و پس از گرفتن استقلال کشور در سال ۱۹۱۹ میلادی ساخته شد.

از آن زمان تا کنون با تغییر هر نظام، سرود ملی و بیرق ملی نیز تغییر کرده است.

در زمان سلطنت حبیب الله کلکانی در سال ۱۹۲۹ سرود ملی وجود نداشت.

در زمان سلطنت محمد نادر مارش عسکری ساخته شد که به عنوان سرود ملی از آن استفاده می‌شد. و در زمان سلطنت محمد ظاهرشاه میان سال‌های ۱۹۳۳ تا ۱۹۷۳، نغمه‌ای بی‌کلام به نام «سلام شاهی» همانند سرود ملی استفاده می‌شد.

نغمۀ بی کلام دوره سلطنت ظاهر شاه

در زمان حکومت سردار محمد داوود سرود ملی به معنی واقعی کلمه ساخته شد. شعر این سرود ملی از استاد بینوا بود و موزیک آنرا استاد برشنا یکی از استادان موسیقی افغانستان، تنظیم کرده بود.

سرود ملی دوره حکومت سردار محمد داوودخان

پس از کودتای هفت ثور ۱۳۵۷، سرود ملی تغییر کرد. شعر سرود ملی این دوره را به زبان پشتو سلیمان لایق سروده بود.

سرود ملی در زمان حکومت داکتر نجیب‌الله

پس از به قدرت رسیدن مجاهدین در سال ۱۳۷۱ هجری شمسی سرود ملی افغانستان به زبان فارسی دری تغییر کرد.

سرود ملی حکومت مجاهدین

اکنون دیده شود که هویت جدید افغانستان به چه شاخصه‌هایی رقم خواهد خورد.

این در حالی است که به تازگی در مسابقات جام جهانی کریکت، تیم ملی کریکت افغانستان در نخستین مسابقه‌اش در برابر اسکاتلند، با سرود ملی دوران جمهوریت و با بیرق سه رنگ وارد میدان شد.