درحالی که بانک جهانی کمکهایش را با سکتور صحت افغانستان متوقف کرده است، ازدحام بیماران در شفاخانههای دولتی کابل چشمگیر شده است.
در شفاخانه صحت طفل اندارگاندی درکابل است، ازدحام بیماران درتناسب با ماههای چشمگیرتر شده است، تا جایی که داکتران و کارمندان خدماتی شفاخانه را وارخطا کرده است.
گسترش بیماریهای موسومی با فرا رسیدن زمستان، ضعف اقتصادی مردم و متوقف شدن کمکهای بانک جهانی با سکتورصحت افغانستان ازعوامل خوانده میشوند که روند رسیدهگی به مردم را درشفاخانههای کابل با مشکل روبرو کرده اند.
مدثر پسر پنج ساله ای که به گفتۀ پزشک اش، ممکن دستاش قطع شود.
به گفتۀ خانوادهاش نزدیک به ده روز پیش دست مدثر در ولسوالی غوربند ولایت پروان شکست.
خانوادهاش به علت کمبود امکانات صحی ناگزیر شدند، تا نخست به وسیله شکسته بند درماناش کنند.
اکنون او را برای درمان به شفاخانۀ صحت طفل اندراگاندی آورده اند، اما داکتران می گویند استخوان دستاش سیاه شده و ممکن درماناش دشوار باشد.
اجمل مامای مدثر به رادیوآزادی گفت: "آنجا شفاخانه نزدیک نبود، مجبور شدیم که این پسر را نزد شکسته بند ببریم. او دستاش را محکم بسته کرد. حالا دستاش کبودی آورده است. در آنجا کلینیکهایی که موجود اند دوا ندارند. بعضی داکتران هم میایند و بعضیشان نمیایند. معاشاتشان هم اجرا نمیشود، مشکلات بسیار زیاد است وهمین عوامل سبب شده است که مردم با مشکلات زیاد روبرو شوند. اگرآنجا امکانات میبود تا کابل دراین راه دور نمیامدیم."
اما دیده میشود که این تنها اجمل نیست که بیمارش را به کابل آورده است، بلکه بیماران زیادی دیده میشوند که بیشترشان از ولایتها به کابل برای درمان آورده شده اند.
با بیشترافرادی که گپ زدم، می گفتند، یا درمناطقشان مراکز بهداشتی بسته شده اند و یا هم امکانات درمانی وجود ندارد.
مادرکلان یک بیمار دیگر که از ولسوالی خوگیانی ننگرهار آمده است، میگوید ده روز را در شفاخانه ولسوالی سپری کرد، اما به دلیل نبود امکانات وضعیت بیمارش بدتر شده است.
او می گوید: "نواسه من بیمار بود ما از قریه آمده ایم. ما درآنجا ده روز بستری بودیم اما وضعیت نواسهام بهبود نیافت و داکتران گفتند که ناوقت دیروز هم خون استفراغ کرد پس دراینجا به امید خدا آمده ام."
بیروبار در این شفاخانه به اندازه ای زیاد است که در بیشتر بسترهای یک نفره دو بیمار را جا داده اند.
مسئولان شفاخانه آمار رسمی از چگونگی افزایش بیماران ندارند اما تخمین میکنند که شمار آنها در مقایسه با ماههای گذشته به اندازۀ چشم گیر افزایش یافته است.
برخیهایشان این رقم را حتا تا هفتاد درصد میگویند.
نورالحق یوسفزی رئیس شفاخانه صحت طفل اندراگاندی نیز علت این ازدحام را بسته شدن شفاخانهها ویا نبود امکانات درشفاخانههای ولایتی میگوید.
آقای یوسفزی می گوید: "قطع کمکهای بانک جهانی با شفاخانههای افغانستان سبب شده است که بخش صحت در کشور با بحران جدی روبرو شود."
او می افزاید: "حالت واقعاً بحرانی است ما اکنون با ازدحام بیشتر بیماران روبرو هستیم. این رقم درتناسب با ماههای گذشته بیش از ۵۰ درصد افزایش یافته است. درگذشته ما در بخش او، پی دی ششصد بیمار داشتیم اما حالا این رقم از یک هزار بیمار بیشتر شده است. درگذشته درهر ۲۴ساعت در بخش عاجل ما نزدیک به یکصدو پنجاه بیمار مراجعه میکرد اما حالا این رقم به دو برابر افزایش یافته است."
آقای یوسفزی میافزاید که بیشتر شفاخانههای کابل که شمار زیادی مردم به آنها میروند با کمبود امکانات روبرواند.
وی میگوید هرگاه وضعیت به همین گونه ادامه یابد، بخش صحت با چالش جدی روبرو خواهد شد.
پس از حاکمیت طالبان درافغانستان مشکلات درسکتورصحت روبه افزایش است.
همزمان با حاکمیت طالبان درکشور بانک جهانی کمکهایش را با بخش صحت درافغانستان متوقف کرد که به دنبال آن پروژۀ (صحتمندی) با مشکل جدی روبرو شده است_پروژهیی که بیشتر مرکزهای بهداشتی افغانستان را پشتیبانی مالی میکرد.
وزارت صحت عامه افغانستان میگوید با متوقف شدن این پروژه بانک جهانی بیش از دوهزار شفاخانه درافغانستان با خطر بسته شدن، روبرو شده اند.
عبدالباری عمر معین مسلکی این وزارت درمورد به رادیوآزادی گفت: "به طورخاص پروژه صحت مندی که یک پروژه جاری بود و بخش مالی آنرا بانک جهانی تمویل میکرد پس از تغییرات سیاسی بانک جهانی کمکهایش را با این بخش متوقف ساخت و به تعهداش با افغانها ایستادگی نکرد و حالا ۲۳۳۱ شفاخانهها و کلینیکهای ما با تهدید جدی روبرو شده است."
این درحالیست که پیش از این تدروس آدهانوم رئیس سازمان صحی جهان درسفرش به افغانستان هشدار داده بود که سیستم صحی این کشور با خطر سقوط روبروست و با بحران جدی روبرو است.
این سازمان در اعلامیه ای گفته بود که هرگاه با بخش صحت افغانستان کمکهای بیدرنگ صورت نگیرد این کشور با یک بحران جدی بشری روبرو خواهد شد.
سازمان صحی جهان اینرا نیز گفته بود که هزارها کلینیک و مرکزهای طبی درافغانستان با کمبود جدی دارو و دیگر مواد روبرو است و به داکتران نیز معاشاتشان پرداخت نشده است.
وزارت صحت از نهادهای کمک کننده جهانی میخواهد که کمکهایشان را برای افغانستان سیاسی و مشروط نکنند، ورنه ممکن به مانند شفاخانه صحت طفل اندراگاندی شفاخانههای دیگری که فعالیت دارند هم از فعالیت باز خواهند ماند، که درحال حاضر امید افغانها برای بهبود صحتشان به این شفاخانهها وابسته است.