نشر دستورهای ۸ مادهیی وزارت امر به معروف و نهی از منکر حکومت سرپرست طالبان ناوقت روز یکشنبه (۳۰ عقرب) با واکنشهای زیادی در رسانههای اجتماعی و رسانههای همهگانی روبهرو شده است.
دستورهایی که به گفته نهادهای پشتیبان رسانهها با عملی شدنشان فعالیتهای تلویزیونها خیلی محدود خواهند شد و حتی بیشتر تلویزیونها که مواد نشراتی آنها فیلمها و سریالها است چیزی برای نشرات نخواهند داشت.
صدیق الله توحیدی، مسئول دادخواهی کمیتۀ مصونیت خبرنگاران افغانستان با اشاره به این دستورهای تازۀ وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان میگوید که این موارد فعالیت رسانهها به ویژه تلویزیونها را سانسور خواهد کرد.
به گفتۀ آقای توحیدی، هر چند طالبان این دستورها را توصیه عنوان کردند، اما به باور او احتمال دارد این موارد در آینده به عنوان قانون جنبۀ عملی پیدا کند: "در پشت این مسئله من بیشتر یک ذهنیت سانسورگرایانه را میبینم تا یک دستورالعمل اخلاقی. حالا ممکن است عجالتاً این موضوع را به عنوان یک سفارش گفته باشند، اما بعدها این موارد جمع آوری خواهد شد و به عنوان قانون پیشکش خواهد شد و انتظار ایجاد محدودیت بیشتر بر کار رسانهای در افغانستان وجود دارد."
ممنوعیت نشر برنامههای طنزی و کمیدی که از آنها تعبیر تحقیر افراد شده است و نمایش فیلمهای داخلی و خارجی که گفته شده مخالف شریعت اسلامی و روحیۀ فرهنگی افغانستان است، بخشی از این دستورها اند.
بر اساس این دستورها خبرنگاران زن باید حجاب اسلامی را رعایت کنند و برنامههای تمثیلی هم که زنان در آن نقش داشته باشند، نشر نشوند.
سریالهایی که در آن نقش پیامبران و صحابهها بازی شده باشد و برنامههایی که به گفتۀ طالبان در آنها به دین و کرامت انسانی توهین شده باشد بخش دیگری از این دستورها اند.
صدیق الله توحیدی، مسئول دادخواهی کمیتۀ مصونیت خبرنگاران افغانستان میگوید که برنامههای طنزی از فعالیتهای رسانهای جدا ناپذیر اند و هر مسئول حکومتی سوژۀ برنامههای طنزی رسانهها قرار خواهد گرفت.
از سوی دیگر اصیله احمدزی، خبرنگار محلی در کابل میگوید که خبرنگاران زن هیچگاهی با بیحجابی در رسانهها ظاهر نشده و این گونه اقدامات بهانهیی برای محدود ساختن فعالیتهای زنان است: "دستورالعملهایی که اینها به راه انداخته اند باعث میشود که زنان سرکوب شوند و حضورشان کمرنگتر از حالا شود."
در همین حال اتحادیۀ ملی ژورنالیستان افغانستان میگوید که طالبان با تسلط شان بر افغانستان بیشتر روی ایجاد محدودیتها بر فعالیتهای رسانهها تمرکز کرده اند.
مسرور لطفی، سخنگوی این اتحادیه به رادیو آزادی گفت: "در شرایط کنونی چیزی که ما نیاز داریم راهکار مناسب باید سنجیده شود تا از فروپاشی جامعۀ رسانهای افغانستان جلوگیری شود. شما میبینید که رسانهها و خبرنگاران با مشکلات جدی اقتصادی مواجه هستند و با گذشت هر روز در کنار جادهها کارهای شاق انجام میدهند و دستفروشی میکنند."
با این همه بلال کریمی، معاون سخنگوی حکومت طالبان به رادیو آزادی میگوید که این دستورها تنها جنبۀ سفارشی دارند و الزامیت عملی شدن ندارند: "بلی این از جانب وزارت دعوت و ارشاد نشر شده و این در حد خواهش و سفارش از رسانهها است که در نشرات خود توجه داشته باشند."
این در حالیست که در ۲۰ سال گذشته در افغانستان رسانههای آزاد به ویژه تلویزیونها رشد چشمگیری کرده اند و به شمول صدها رسانۀ چاپی و شنیداری، دهها تلویزیون خصوصی در افغانستان ایجاد و آغاز به فعالیت کردند.
البته بیشتر محتوای نشراتی این تلویزیونها را سریالهای ترکی و هندی و برنامههای تفریحی تشکیل میداد که با حاکمیت طالبان پخش و نشر این گونه سریالها و برنامهها نیز محدود شده است.
در کنار این بنابر گزارش نهادهای دفاع از رسانههای آزاد، پس از حاکمیت طالبان بیش از ۷۰ درصد فعالیتهای رسانهای متوقف شده است.