مریم جامی یک سال پیش به بورسیه فولبرایت امریکا درخواست داد و مرحلۀ اول و دوم این بورسیه را با موفقیت سپری کرد. اما سقوط نظام جمهوریت سرنوشت تحصیلی‌اش را در حالت نامعلومی قرار داده است.
او که برای به دست آوردن بورسیۀ فولبرایت سال‌ها تلاش کرده بود، اکنون رسیدن به این رویای دیرین برایش دشوار شده است.
مریم می‌گوید، پس از حاکمیت طالبان دیگر هیچ پیشرفتی در کارهای بورسیه‌اش نداشته و برای شان گفته شده، تا زمانی‌که طالبان به عنوان حکومت شناخته نشوند، سرنوشت بورسیه فولبرایت نیز معلق خواهد بود: "به عنوان کسی که از تحولات اخیر متضرر شده، خواست من از جامعه جهانی این است که آموزش را به سیاست ربط ندهد و بگذارند بورسیه‌ها روند عادی خود را داشته باشد."
همه ساله شماری از جوان در افغانستان به مانند مریم متقاضی بورسیه‌های تحصیلی در خارج از کشور اند.
اما امسال پیش از نهایی شدن کارهای شمولیت برخی از این جوانان در بورسیه‌های تحصیلی خارج از افغانستان، حکومت به دست طالبان سقوط کرد. اکنون تغییر حکومت سبب شده که روند انتقال این جوانان به مدت نامعلومی به تعویق بیفتد.
صفی‌الله خپلواک، یکی از این افراد است.
کارهای بورسیۀ ماستری او در هند در مراحل نهایی‌اش قرار داشت که تحولات اخیر مانعش شد.
آقای خپلواک امیدوار است که هر چه زودتر به ماستری در بخش ژورنالیزم و ارتباطات به هند فرستاده شود: "ما نزدیک به یک هزار دانشجو هستیم که برای سال ۲۰۲۲ از کشور هندوستان ادمیژن (پذیرش) گرفتیم و پیهم به دولت هندوستان به صورت دسته‌جمعی ایمیل کردیم و همچنان به وزارت خارجه حکومت فعلی طالبان مراجعه کردیم اما متاسفانه هیچ نوع توجه به خواست ما نمی‌کنند."
همچنین با روی کار آمدن حکومت طالبان، بسیاری از افرادی که در بورسیه‌های کشورهای مختلف درس می‌‌خوانند، در حالت بی‌سرنوشتی قرار دارند.
فایزه ابراهیمی که ماستری‌اش را در بخش ارتباطات در یکی از پوهنتون‌های هند می‌خواند، اکنون از ترس طالبان و محدودیت بر فعالیت زنان، قصد برگشت به افغانستان را ندارد.
او با شمار دیگر از دانشجویان افغان در هند تلاش دارند تا دولت هند را متقاعد کنند که ویزای شان را تمدید کند: "من به عنوان یک دانشجو هیچ امیدی ندارم به برگشتن به افغانستان مگر اینکه شرایط برای زنان و افرادی که در کشورهای خارج تحصیل کردند، تغییر کند و حکومت با آنان انعطاف پذیری داشته باشد، مثلاً من که خبرنگاری و ارتباطات را خوانده ام برایم اجازه این داده شود تا کار و فعالیت کنم."
در شرایطی که بسیاری از بورسیه‌های تحصیلی برای افغانستان یا تعلیق و یا لغو شده، اما عبدالباقی حقانی سرپرست وزارت تحصیلات عالی حکومت طالبان گفته است، پاکستان در بهار سال آینده یک هزار و ۵۰۰ بورسیه به افغانستان وعده داده است.
عبدالباقی حقانی سرپرست وزارت تحصیلات عالی حکومت طالبان
آقای حقانی به روز یک‌شنبه در یک نشست خبری گفت که آنان در تلاش جلب بورسیه‌های تحصیلی از دیگر کشورها و همچنین حل مشکلات دانشجویان بورسیه‌ها نیز هستند: "پاکستان همه ساله هزار بورسیه به افغانستان می‌دهد، در سه سال اخیر سه هزار بورسیه داده است. من در سفری که به پاکستان داشتم توافق کردیم که در کنار این بورسیه‌ها پنجصد بورسیه دیگر نیز به متقاضیان داده شود. در بهار سال پیش رو یک ونیم هزار بورسیه به افغانستان داده می‌شود."
چندی پیش نیز شماری از متقاضیان بورسیه پاکستان مقابل سفارت این کشور در کابل از آنچه بی‌سرنوشت ماندن بورسیه‌های تحصیلی‌شان می‌گفتند، دست به اعتراض زده بودند.
بیش از چهار ماه از تسلط طالبان بر افغانستان می‌گذرد، اما هیچ کشوری حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته است.
اما مریم جامی و صفی‌الله خپلواک از کشورها می‌خواهند که محدودیتی بر اعطای بورسیه‌های تحصیلی بر جوانان افغان وضع نکنند و در کنار آن میزان بورسیه‌های تحصیلی‌شان را نیز افزایش دهند.