امروز اولین روز سال نو خورشیدی یا نوروز است. در سالهای گذشته به مناسب نوروز علاوه بر جشنهای مردمی، جشنهای رسمی از سوی حکومت در کابل و بلخ برگزار میشد و از کشورهای همسایه نیز در این مراسم و جشنها شرکت میکردند، اما از زمان قدرت گیری مجدد طالبان این روز به گونۀ رسمی جشن گرفته نمیشود.
شماری از افغانها در افغانستان میگویند، سال نو را برای استقبال از آغاز بهار، به آروزی سرسبزی در سال جدید، فراموش کردن مشکلات گذشته و امیدهای جدید جشن میگیرند.
در سالهای گذشته مزار شریف، مرکز ولایت بلخ روضۀ حضرت علی، میزبان برنامۀ رسمی برای تجلیل از این روز بود.
مردم و مقامهای دولتی در این مراسم با بلند کردن جهنده به استقبال سال نو میرفتند.
در این مراسم بسیاری مردم از ولایتهای مختلف به مزارشریف میرفتند و پس از آن به میله گل سرخ میرفتند.
اما از پس روی کار آمدن حکومت طالبان، نه تنها بر برگزاری این گونه جشنها ممنوعیت و محدودیت وضع شد، بلکه وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان نیز گوش دادن به هر نوع موسیقی را ممنوع کرده است.
در کابل و مزارشریف که در سالهای گذشته حال و هوای جشن نوروز بیشتر احساس میشد، امسال باشندگان این شهرها میگویند که احساس نمیکنند سال تغییر کرده است.
عبدالرحمن و محمد یوسف، دو تن از ساکنان مزارشریف به رادیو آزادی گفتند:
"امسال در مزارشریف جشن نوروز برگزار نمیشود، جهنده بالا نمیشود، مردم از نظر اقتصادی آمادگی آن را ندارند. در سالهای گذشته، برافراشتن جهنده بسیار تاثیر داشت، مردم به روضه میرفتند، سمنک درست میکردند، هفت میوه جور میکردند، اما امسال هیچ چیزی نیست."
"امسال سال نو را جشن نمیگیریم، سال گذشته اولین روز سال را تجلیل میکردیم، در جشنها شرکت میکردیم، خوراکیهای متنوع درست میشد. امسال جهنده بالا نشد. شاید برخی خانوادهها جشن گرفته باشند، اما به طور کلی، روز عادی است و سال نو جشن گرفته نشده است."
باشندگان بلخ میگویند که تنها از طریق شبکههای اجتماعی فرا رسیدن سال نو را به دوستان خود تبریک گفته اند.
برخی از باشندگان کابل نیز میگویند، اولین روز سال نو را مانند روزهای عادی و بدون کدام برنامۀ رسمی و جشن سپری میکنند.
هما رجبی، یکی از آنان میگوید:
"در سالهای گذشته که در روز سال نو جشنها و میلهها برگزار میشد، متاسفانه امسال چنین چیزی نیست، حکومت طالبان اجازه نمیدهد، به همین دلیل ما این روز را جشن نگرفتیم. دوم اینکه نوروز امسال در ماه مبارک رمضان آمده است، برای همین هیچکس به میله نمیرود، تعداد کمی از مردم ممکن است به میله و سیاحت رفته باشند، روزه هم دارند."
اما ویدیوهایی در شبکههای اجتماعی نشر شده است که در آن دیده میشود مردم در منطقۀ کارتۀ سخی شهر کابل به مناسبت اولین روز سال نو در حال برافراشتن جهنده هستند.
در مورد اینکه چرا هیچ برنامۀ رسمی برای نوروز برگزار نشد و آیا مردم اجازۀ تجلیل از این روز را داشتند، از ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان پرسیدیم اما او تا زمان نشر گزارش به پرسشهای ما پاسخ نداد.
اما پیش از این روز سهشنبه نعمتالله بارکزی، سخنگوی شاروالی حکومت طالبان در کابل به رادیو آزادی گفت که آنها هیچ برنامهای برای جشن گرفتن نوروز و سال نو ندارند.
مقامهای وزارت امر به معروف و نهی از منکر حکومت طالبان نیز سال گذشته به رادیو آزادی گفته بودند که نوروز در دین اسلام جای ندارد و به همین دلیل از این روز تجلیل نمیکنند و به مردم توصیه میکنند که آن را جشن نگیرند.
اما برخی از علمای دینی میگویند که جشن نوروز یک جشن فرهنگی و عنعنوی افغانهاست و اسلام کاری به رسوم و عنعنات مردم ندارد.
نوروز یک جشن باستانی و فرهنگی مردم افغانستان و چندین کشور دیگر در منطقه است که در افغانستان عمدتاً با برگزاری مراسمهای مختلف از جمله برپایی کنسرتهای موسیقی، مهمانی، تبریک گفتن به یکدیگر، پختن سمنک، تهیۀ هفت میوه و تهیۀ غذاهای محلی متنوع دیگر جشن گرفته میشود.
در نظام جمهوری پیشین اولین روز سال نو به جشن نوروز، روز دوم به جشن دهقان و روز سوم به نواختن زنگ آغاز سال تعلیمی اختصاص یافته بود.