امروز ۳۱ می «روز جهانی بدون تنباکو» است. شماری از استفاده کنندهگان تنباکو در افغانستان میگویند به مشکلات صحی و اقتصادی روبهرو شدهاند. در عین حال برخی از روانشناسان در مراکز درمانی اعتیاد در افغانستان هشدار میدهند که بیشتر افراد که از تنباکو استفاده کردهاند بعداً به مواد مخدر رو آورده اند.
سازمان ملل متحد میگوید که سالانه بیش از ۸ میلیون نفر در نتیجه استفاده از تنباکو جان های خود را از دست میدهند که ۱.۲ میلیون تن آنان به دلیل تنفس دود سگرت از محیط اطراف شان از بین میروند.
احمد عُزیر ۳۵ ساله از ولایت لوگر و صدیق افغان ۲۹ ساله از کابل که هر دو بیش از یک دهه از سگرت استفاده کردهاند به رادیو آزادی گفتند:
"از سگرت روز یکونیم تا دو قوطی استفاده میکنم، شُش و جگرم بسیار تکلیف دارد و در ضمن از این عمل که مدت ۱۴/۱۵ سال میشود دارم پشیمان هم هستم، داکتر که معاینه میکند میگوید که ششها و جگرم را سگرت خراب کرده و دیگر استفاده نکنم، اما نمیشود که بدون استفاده از سگرت باشم."
"۱۳ سال می شود که سگرت میزنم، روزانه دو قوطی مصرف دارم که هر روز آن مبلغ ۸۰ افغانی هزینه دارد، همچنان سگرت سبب امراض مختلف در بدن میشود، اما بر اساس برخی مشکلات به سگرت کشیدن رو آورده ام."
داکتر سید میرآقا حسینی روانشناس در یک مرکز درمانی ترک اعتیاد در شهر کابل میگوید بیشتر افرادیکه از استفاده تنباکو آغاز کردهاند به آن وابسته شدهاند و سرنوشتشان با اعتیاد به مواد مخدر گره خورده است.
او به رادیو آزادی گفت، استفاده افراد از تنباکو اضرار مختلف جسمی، روانی و عاطفی و همچنان اقتصادی دارد:
"قدمهای اولی اعتیاد استفاده از دخانیات مثل سگرت و تنباکو شروع میشود تا اینکه عمل آنها بیشتر و سنگینتر میشود و تا که سرانجام به اعتیاد مواد مخدر وصل میشود. سگرت، تنباکو و نصوار میتواند باعث ایجاد سرطانهای دهان، مری و معده شود و همچنان سبب ایجاد افسردهگی در نزد شخص شود، در عین حال از لحاظ اقتصادی یک ضربه بزرگ است."
سازمان ملل متحد تنباکو را بزرگترین عامل مرگهای قابل پیشگیری در جهان خوانده و به مناسبت «روز جهانی بدون تنباکو» میگوید که سالانه بیش از ۸ میلیون نفر در جهان در نتیجه استفاده از تنباکو جانهای خود را از دست می دهند که ۱.۲ میلیون تن آنان به دلیل تنفس دود سگرت از محیط اطراف شان از بین میروند.
متخصصین صحت میگویند که استفاده از تنباکو میتواند بر هر عضو بدن تأثیرگذار باشد و اعتیاد به آن، احتمال مبتلا شدن مصرف کنندهگان آن را به سرطانهای مختلف، امراض قلبی، ناراحتیهای تنفسی و مشکلات جگر افزایش دهد و همچنان سبب کاهش باروری و سقط جنین در نزد زنان شود.
در این حال یک آگاه امور اجتماعی و جوانان میگوید راه حل برای کاهش و از بین بردن استفاده از تنباکو بلند بردن سطح آگاهی مردم نسبت به ضرر های دخانیات است.
او که نخواست ناماش در گزارش گرفته شود به رادیو آزادی گفت تبلیغات بر ضد استفاده از تنباکو میتواند از طریق مکاتب و مراکز عمومی، رسانهها و از طریق نصب بنرها به اجرا گذاشته شود: "مسئولیت دولت، مردم و جامعه است که میشود از طریق شوراهای مردمی، مساجد و مکاتب به مردم آگاهیدهی شود، در باره اضرار تنباکو گفته شود تا مردم از آن آگاهی پیدا کنند و از استفاده تنباکو و این عمل دست بردارند."
شرافت زمان سخنگوی وزارت صحت عامه طالبان به سؤالات رادیو آزادی در مورد اینکه چه تعداد افراد در افغانستان از تنباکو استفاده میکنند و چه راههای برای جلوگیری از آن اتخاذ شده پاسخ نداد.
اما قانون جلوگیری استفاده از تنباکو در اماکن عمومی در افغانستان در سال ۱۳۹۲ خورشیدی تصویب شده که در آن آمده، هر کس از این قانون تخطی کند، ۳۰۰ افغانی جریمه خواهد شد و در عین زمان بر اساس این قانون ۵۰ درصد افزایش تعرفۀ گمرکی بر واردات سگرت وضع شده بود.
با آنهم سگرت در صدها دکان وسگرت فروشیهای سیار کنار جاده در ولایتهای مختلف افغانستان به فروش میرسد و استفاده کنندهگان سگرت بدون توجه به ضررهای آن به خود و دیگران آن را خریداری کرده و در محلات مختلف دود میکنند.
«تنباکو» گیاهی است که برگهای خشک آن حاوی نیکوتین که یک ماده اعتیادآور است، میباشد.
بر اساس یافتههای طبی، پس از کشیدن دود تنباکو، نیکوتین موجود در آن ظرف چند ثانیه وارد جریان خون شده و به مغز میرسد و سبب احساس لذت و انرژی میشود، اما اثر تولید شده سریعاً از بین رفته و باعث خستگی و کسالت فرد میشود و در این شرایط فرد استفاده کننده دوباره به همان احساس قبلی نیاز پیدا کرده و مجدداً اقدام به مصرف میکند.
سازمان صحی جهان در سال ۱۹۸۷ میلادی ۳۱ می را بهعنوان « روز جهانی بدون تنباکو» برگزید.
هدف از آن جلب توجه نسبت به مصرف تنباکو و تأثیرات منفی آن بر سلامت انسان در نظر گرفته شدهاست.
یکی از اقداماتیکه در «روز جهانی بدون تنباکو» انجام میشود این است که برای تشویق عدم استفاده از تنباکو از افراد خواسته میشود که در این روز برای ۲۴ ساعت از محصولات تنباکو استفاده نکنند.