واکنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به کشته شدن اسماعیل هنیه

ترور اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی گروه افراطی حماس، در تاریخ ۳۱ جولای ۲۰۲۴ در تهران، واکنش‌های بین‌المللی را به همراه داشته است. این اقدام که از سوی ایران به اسرائیل نسبت داده شده و نگرانی‌های بسیاری را در خصوص افزایش تنش‌ها در منطقه خاورمیانه به همراه داشته است. اسرائیل اما تا اکنون واکنشی به این اتهامات نشان نداده ولی نشست از قبل برنامه‌ریزی نشدۀ کابینه امنیتی اسرائیل فراخوانده شده است.

حماس از سوی ایالات متحده و اتحادیه اروپا به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته می شود.

واکنش‌ها در ایران

هنیه برای شرکت در مراسم تحلیف مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور جدید این کشور به تهران سفر کرده بود.

در پی این رویداد، ایران سه روز عزای عمومی اعلام کرد.

آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبرایران، این اقدام را به شدت محکوم کرده و آن را به عنوان یک جنایت از سوی اسرائیل تلقی کرده است.

او گفته است که خونخواهی از اسماعیل هنیه را وظیفه ایران می‌داند. همچنین، تجمعات اعتراضی در شهرهای مختلف ایران برنامه‌ریزی شده است.

مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور جدید ایران که دیروز مراسم تحلیف برگزار کرد در واکنش به این رویداد گفته است که کشورش از تمامیت ارضی خود دفاع خواهد کرد و کسانی که این اقدام را انجام داده‌اند، از کار خود پشیمان خواهند شد.

سپاه پاسداران اسلامی یکی از اصلی‌ترین تشکل‌های نظامی در ایران گفته است که برای عاملان این رویداد «پاسخ سخت و دردناک» در پیش است.

محمد جواد ظریف، وزیر خارجه سابق ایران، پس از ترور اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس در تهران، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، را متهم کرد که منطقه و جهان را به "لبه فاجعه" سوق می‌دهد.

اسماعیل هنیه برای شرکت در مراسم تحلیف مسعود پزشکیان به ایران سفر کرده بود.

شورای هماهنگی تبلیغات ایران در پی ترور اسماعیل هنیه اعلام کرد که مراسم تشییع پیکر روز پینج‌شنبه در تهران برگزار خواهد شد. همچنان در بیانیه آمده است که اسماعیل هنیه روز جمعه در لوسیل در حومۀ دوحه پایتخت قطر به خاک سپرده می‌شود. لوسیل نام شهری تازه احداث شده توسط دولت قطر است که در ۲۳ کیلومتری مرکز شهر دوحه در قسمت جنوبی شهرداری الضعاین واقع شده‌است.

واکنش‌ها در فلسطین

رهبران حماس، این رویداد را محکوم کردند.

رهبران حماس از جمله موسی ابومرزوق و سامی ابوزهری نیز ترور اسماعیل هنیه را به اسرائیل نسبت داده‌اند. آنان تاکید کرده‌اند که پاسخ مناسبی به این اقدام خواهند داد. جنبش جهاد اسلامی فلسطین نیز اعلام کرده است که مقاومت فلسطین به هیچ وجه متوقف نخواهد شد. محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، نیز این ترور را «بزدلانه و خطرناک» توصیف کرده است.

واکنش اسرائیل

نتانیاهو از رهبران اعضای کابینه خود خواسته که در این مورد ابراز نظر نکنند.

در نخستین واکنش از اسرائیل به کشته شدن اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس در تهران، عمی حی ال یاهو وزیر میرات فرهنگی اسرائیل می گوید که این راهی درست به گفته او برای پاکسازی جهان از آلودگی است.

همچنان نخست‌وزیر اسرائیل این کابینه را فراخوانده است. دفتر رسانه‌ای دولت اسرائیل با انتشار عکسی از اسماعیل هنیه و درج عبارت "حذف شد" بر روی آن، به‌طور ضمنی به این رویداد واکنش نشان داده است.

براساس گزارش ها، بنیامین نتانیاهو صدراعظم اسرائیل به وزرای خود دستور داده است که در قبال کشته شدن هنیه در تهران تا روشن شدن موضوع سکوت اختیار کنند.

اما دولت اسرائیل به گونۀ رسمی به این رویداد تا اکنون واکنشی نشان نداده است و اردوی اسرائیل اعلام کرده است که به گزارش‌های منتشر شده در رسانه‌های خارجی پاسخ نمی‌دهد.

واکنش‌های منطقه‌ای

حکومت طالبان در افغانستان نیز ترور هنیه را محکوم کرده و از جهان اسلام و عرب خواسته است که برای متوقف کردن «تهاجم و وحشت» اسرائیل در منطقه اقدام کنند. طالبان در بیانیه‌ای اعلام کرده‌اند که اینگونه حوادث باعث بی‌ثباتی بیشتر کشورهای منطقه خواهد شد.

انس حقانی، از مقام‌های ارشد حکومت سرپرست طالبان، با اشاره به کشته شدن اسماعیل هنیه، این رویداد را نشانه‌ای از نزدیکی به آزادی دانسته است.

حامدکرزی رئیس جمهوری پیشین افغانستان نیز ترور اسماعیل هنیه رهبر سیاسی حماس را نکوهش کرده است.

همچنان داکتر عبدالله عبدالله، رییس پیشین شورای عالی صلح در شبکه ایکس (توئیتر سابق) ترور اسماعیل‌هنیه را محکوم نموده است.

وزارت خارجۀ چین این رویداد را محکوم کرده و خواستار برقراری آتش‌بس جامع و دائمی در غزه برای جلوگیری از تشدید بیشتر درگیری‌ها شده است.

در پی این حادثه، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، این ترور را «خائنانه» خواند و آن را محکوم کرد. وزارت خارجه ترکیه نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که این رویداد «نقض صریح قوانین بین‌المللی و انسانی« است و جامعه بین‌المللی باید اقدامات لازم برای جلوگیری از تشدید تنش‌ها را انجام دهد.

حزب‌الله لبنان نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که این رویداد عزم مقاومت برای مقابله با اسرائیل را قوی‌تر خواهد کرد. حزب الله لبنان گفته است که کشته شدن هنیه به آتش مقاومت علیه اسرائیل مانند مواد سوخت کار خواهد کرد.

نخست‌وزیر قطر، محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، که به عنوان واسطه در مذاکرات بین اسرائیل و حماس نقش دارد، در واکنش به ترور اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس، در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) نوشت: "چگونه می‌توان انتظار موفقیت در میانجی‌گری داشت وقتی یکی از طرفین، مذاکره‌کننده طرف دیگر را ترور می‌کند؟"

محمد علی الحوثی، یکی از مقامات ارشد گروه شبه‌نظامی حوثی‌های یمن که مورد حمایت ایران است، این ترور را «نقض آشکار قوانین و ارزش‌های ایده‌آل» خوانده است.

واکنش‌های بین‌المللی

لوید آستن وزیر دفاع امریکا که در فلیپین به سر می برد در پاسخ به سوال یک خبرنگار در این مورد گفت که در مورد کشته شدن هنیه تا کنون اطلاعات بیشتر ندارد.

وزیر دفاع ایالات متحده، لوید آستین، اظهار داشت که او فکر نمی‌کند جنگ در خاورمیانه اجتناب‌ناپذیر باشد، اما تأکید کرد که اگر اسرائیل مورد حمله قرار گیرد، ایالات متحده از آن دفاع خواهد کرد.

لوید آستین: اگر به اسرائیل حمله شود، ایالات متحده از آن دفاع خواهد کرد.

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، اعلام کرد که از گزارش‌هایی مبنی بر کشته شدن اسماعیل هنیه، رهبر حماس، آگاه است، اما امریکا همچنان تمرکز خود را بر دستیابی به آتش‌بس در غزه قرار داده است.

بلینکن این اظهارات را در یک کنفرانس خبری در روز چهارشنبه در سنگاپور که در آنجا به یک بازدید رسمی مشغول است، بیان کرد.

وی گفت: "هیچ چیزی از اهمیت — همانطور که لحظاتی پیش گفتم — دستیابی به آتش‌بس که به وضوح به نفع گروگان‌ها و بازگرداندن آن‌ها به خانه است، نمی‌کاهد. این به وضوح به نفع فلسطینیانی است که هر روز به شدت در رنج هستند. کودکانی، زنان، و مردانی در غزه که در این درگیری که توسط حماس ایجاد شده، گرفتار شده‌اند. این به شدت در جهت تلاش برای قرار دادن امور در مسیری بهتر است."

ترور اسماعیل هنیه در قلب تهران، چی پیامدهای احتمالی در منطقه دارد؟

بلینکن گفت که نمی‌خواهد درباره اینکه آیا این کشتار می‌تواند منجر به تشدید بیشتر درگیری‌ها شود، گمانه‌زنی کند: "زیرا ما به سادگی نمی‌دانیم."

وزیر امور خارجه آمریکا، آنتونی بلینکن، روز چهارشنبه با نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه قطر، محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، در پی ترور اسماعیل هنیه، رهبر حماس، گفت‌وگو کرد.

مصاحبه با الیا جزایری خبرنگار رادیو فردا بخش ایران رادیو اروپای آزاد در مورد ترور اسماعیل هنیه

سؤالات بسیاری دربارهٔ ترور اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس که از سوی امریکا و اتحادیۀ اروپا یک سازمان تروریستی محسوب می‌شود، همچنان بی‌پاسخ مانده است، از جمله اینکه او چگونه کشته شد و این حادثه چگونه در خاک ایران رخ داد.

بر اساس اطلاعات موجود، رسانه‌های دولتی ایران گزارش داده‌اند که او در حین بازدید از تهران برای شرکت در مراسم تحلیف رئیس‌جمهور ایران کشته شده است. هنیه در یک محل اقامت برای زخمی‌های جنگ ایران و عراق در شمال تهران اقامت داشت، اما مکان دقیق آن هنوز مشخص نشده است.

همزمان گزارش شده است که تعداد قربانیان حمله اسرائیل به جنوب بیروت که منجر به کشته شدن فرمانده ارشد نظامی حزب‌الله، فؤاد شُکر، شد، به حداقل چهار نفر افزایش یافت. فؤاد شکر، یکی از بالاترین مقامات حزب‌الله مورد حمایت ایران، در این حمله کشته شد. این حمله تنها چند ساعت پیش از ترور اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس، رخ داد.

اسماعیل هنیه یکی از رهبران برجسته حماس بود که نقش کلیدی در مذاکرات با واسطه‌های بین‌المللی داشت. فؤاد شکر نیز یکی از مشاوران ارشد نظامی حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله، بود. ترور هنیه در روز اول ریاست جمهوری مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور جدید ایران، رخ داد.