امروز اول اکتوبر روز جهانی سالمندان است. این روز در حالی فرامی‌رسد که بسیاری از کهنسالان در افغانستان بدون هیچ نوع مساعدت مالی با مشکلات مختلف دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
برخی از آنان در صحبت با رادیو آزادی گفتند در حالی که شدیداً احتیاج به کمک دارند، اما در سه سال گذشته از دریافت پول تقاعدشان محروم شده‌اند.
"این مشکلات همیشه در وطن ما پیش می‌آید، انقلاب می‌شود، یکی پی‌دیگری اتفاق می‌افتد، یک اتفاق پشت آن اتفاق دیگر رخ می‌دهد."
کفایت‌الله بابر، ۶۵ ساله و باشنده ولسوالی اچین ولایت ننگرهار است.
او می‌گوید در زندگی‌اش شاهد سقوط حکومت‌های مختلف بوده و مشکلات زیادی را تجربه کرده است.
این مرد کهن‌سال که در این مرحله از زندگی‌اش از ادامه تلاش برای تأمین مخارج خانواده ۱۵ نفره‌اش دست بر نداشته، می‌گوید در شفاخانه‌ای در ولسوالی اچین کار می‌کند.
بیشتر در این باره: زنده گی دشوار کنهسالان در افغانستان؛ بسیاری ها مجبور شده اند روی جاده ها کار کنندکفایتالله به رادیو آزادی گفت در طول چند دهه سعی بخرج داد تا تمامی فرزندانش به‌شمول دخترانش تحصیلات خود را به سطح عالی برسانند و آینده خوبی را برای خود و خانواده‌شان رقم بزنند.
اما به‌گفته او، از این‌که در حال حاضر دخترانش اجازه ادامه آموزش و کار را ندارند، او مجبور است در کهن‌سالی هم نفقه خانواده‌اش را خود همچنان تأمین کند.
"زمانی که بعد از مهاجرت به کابل برگشتم، در یک کلینیک مشغول به کار شدم و تا کنون در این شغل هستم. همه فرزندانم را آموزش دادم، دخترانم نیز به تحصیلات‌شان ادامه دادند، اما اکنون همه بیکار هستند."
همچنان یک بانوی افغان حدود ۶۵ ساله باشنده شهر جلال‌آباد که نمی‌خواهد نامش در گزارش گرفته شود، می‌گوید همسر او که ۷۰ سال عمر دارد با استفاده از کراچی دستی کار می‌کند و به‌سختی مصارف آنان را به‌دست می‌آورد.
او از سختی‌های زندگی و داشتن بیماری‌ها هم شکایت می‌کند.
"شوهرم با کراچی دستی خود بسیار به‌سختی کالاها را از یک منطقه به منطقه دیگر انتقال می‌دهد، دو پسر دارم. آن‌ها ازدواج کردند و رفتند و ما را تنها ماندند."
در همین حال، سالمندان دیگری که بخش عمده‌ای از عمر خود را در خدمت به دولت و کار در اداره‌های دولتی سپری کرده‌اند، از عدم دریافت پول تقاعدشان در سه سال گذشته از سوی طالبان شاکی‌اند.
بسیاری از آنان که سرپرستی خانواده‌های خود را به عهده دارند، می‌گویند بدون دریافت پول تقاعد نمی‌توانند زندگی خود را به‌درستی پیش ببرند.
راز محمد، یکی از متقاعدین وزارت معارف جمهوری پیشین، در این مورد به رادیو آزادی گفت:
"متأسفانه نبود معاش تقاعد در این حکومت تأثیر بسیار بدی بر زندگی ما گذاشته است. در حکومت قبلی می‌توانستیم اگرچه اندک، حقوق خود را دریافت کنیم و بتوانیم زندگی‌مان را پیش ببریم."
یک متقاعد دیگر که نمی‌خواهد نامش در گزارش ذکر شود، از حکومت طالبان خواستار رسیدگی به مشکلاتشان است:
"سه سال است که حقوقم را دریافت نکرده‌ام. با مشکلات اقتصادی جدی مواجه هستیم. زمستان نزدیک است و هیچ کاری نیست. ناامید شده‌ایم و از دولت درخواست داریم که اگر حقوق ما را نمی‌دهید، حداقل زمینه کاری را برای ما فراهم کنید."
برخی کهنسالان در افغانستان از دریافت پول تقاعد محروم مانده‌اند
این مشکلات تنها مختص مردان نیست؛ زنان نیز در بیش از سه سال حکومت طالبان، در کنار آن‌که از آموزش بالاتر از صنف ششم مکتب، رفتن به پوهنتون، و کار در بسیاری از اداره‌های دولتی و تمامی اداره‌های غیر دولتی و سایر فعالیت‌های اجتماعی محروم‌اند، از پول تقاعد هم بی‌بهره شده‌اند.
راضیه، ۶۵ ساله، یکی از متقاعدین، درباره وضعیت بد اقتصادی خود به رادیو آزادی گفت:
"ما مشکلات زیادی داریم. خودم بیمار هستم و پسر و دخترم بیکاراند، شوهرم هم متقاعد است. داکتر برایش گفته که رشته‌های عصب دستش که تحت فشاراند، عملیات شود. در خانه هیچ چیزی نداریم و برای کمک هم کسی نیست. وضعیت ما بسیار خراب است."
این در حالی است که با گذشت بیش از سه سال حکومت طالبان، پول متقاعدین را پرداخت نکرده است.
بر اساس مقرره تنظیم حقوق متقاعدین کارمندان خدمات ملکی افغانستان که به تاریخ ۲۶ اسد ۱۳۸۸ توسط وزارت عدلیه حکومت پیشین ثبت جریده رسمی شده است، کارمندان خدمات ملکی که مدت خدمت‌شان در اداره به پایان رسیده و مطابق احکام مقرره مستحق دریافت پول تقاعد شوند، متقاعد شناخته می‌شوند.
اما ملا هبت‌الله اخندزاده، رهبر طالبان، در فرمانی که در اوایل ماه اپریل سال جاری صادر کرد، به وزارت مالیه حکومت طالبان دستور داد که از ماه حمل ۱۴۰۳ از معاشات کارمندان ملکی و نظامی برای تقاعد پول کسر نکند.
بسیاری از کهنسالان در افغانستان با وجود سن بالا به دلیل ضعف اقتصادی، کار می‌کنند
این اعلان باعث بیشتر شدن ناامیدی ده‌ها هزار متقاعدی در افغانستان شد که هنوز انتظار دریافت پول تقاعدشان را می‌کشند.
این فیصله واکنش‌های گسترده‌ای از سوی آنان را برانگیخت، اما حکومت طالبان دلیل لغو سیستم تقاعد را روشن نکرد.
براساس معلومات انجمن متقاعدین افغانستان، طبق گزارش سال ۱۴۰۱، در حال حاضر ۱۷۰ هزار متقاعد ملکی و نظامی در افغانستان وجود دارد.
سازمان ملل متحد می‌گوید که افراد با سن بالا منابع باارزش دانش و تجربه هستند و می‌توانند در راستای صلح و توسعه پایدار جهان کمک کنند.
اما در افغانستان، کهنسالان با فقر و مشکلات زیادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
این در حالی است که سه‌شنبه اول اکتوبر روز جهانی سالمندان است.
این روز در اواخر سال ۱۹۹۰ میلادی از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد به این عنوان نامگذاری شد.
هرچند در حال حاضر تعداد دقیق افراد مسن در جهان مشخص نیست، اما سازمان ملل پیش از این گفته که تعداد افراد سالمند یا افراد که ۶۵ سال یا بیشتر از آن سن دارند، در جهان از حدود ۲۶۰ میلیون در سال ۱۹۸۰ به ۷۶۱ میلیون در سال ۲۰۲۱ یعنی به سه برابر افزایش یافته است.