رقابتهای بزکشی که از بازیهای سنتی و ورزش فرهنگی در افغانستان است، هرسال با سرد شدن هوا در کابل و ولایتهای شمال این کشور برگزار میشود.
فدراسیون ملی بزکشی افغانستان میگوید هماکنون چهارده تیم رسمی و حدود ۱۸۰ تیم غیررسمی بزکشی در ولایتهای افغانستان فعالیت دارند.
محمد ابراهیم پهلوان از بزکشان شمال افغانستان است که جواز داوری این ورزش را نیز به دست آورده است، از سنگینی این ورزش فرهنگی سخن میگوید.
او به رادیو آزادی گفت:
«بزکشی کار هر نفر نیست، کار بسیار زور و ثقیل است، و یک چاپانداز آمادهگی جدی باید داشته باشد.»
بزکشی به عنوان ورزش فرهنگی در افغانستان شناخته میشود.
در بزکشی، چاپاندازان با مهارتهای خاصی که دارند تلاش میکنند تا بز یا گوساله را که وزن آن تا چهل کیلوگرام است از محلی بنام دایره (حلال) بردارند و قاعده بر این است هر پهلوانی که نعش بز یا گوساله را به طرف بیرق که در ساحه دورتر از این دایره قرار دارد، برساند و دوباره به دایره حلال برساند، برنده اعلام میشود.
سالها باید زحمت کشید تا یک چاپانداز موفق شود.
پهلوان امان که از چاپاندازان مشهور ولایت کندز است، در صحبت به رادیو آزادی میگوید ۱۲ سال داشت که پایاش را بر رکاب اسپ گذاشت و پس از چند سال توانست وارد دنیای چاپاندازی شود.
«من از سن ۱۲ سالگی اسپسواری ره شروع کردم، در سن ۱۸ سالگی رسمی بزکشی را شروع کردم و قدرت خوده نشان دادم سه کپ قهرمانی گرفتم.»
اما گفته میشود که در ورزش بزکشی این قهرمانیها تنها به درخشش خوب چاپاندازان نه بلکه به خوب بودن اسپهایشان هم وابسته است.
عبدالرزاق از بزکشهای شمال افغانستان است که از مدتها به اینسو اسپهای بزکشی را نگهداری میکند. در صحبت به رادیو آزادی گفت:
«مردم افغانستان شوقی بزکشی هستند و در کل افغانستان بزکشهای قوی بودند و قیمت اسپها از ده هزار دالر شروع تا شصت هزار دالر است. اسپهای توروق، جرند، سمند، قزل است که هر کدامش تیز باشد خوبتر است و توروق و سمند ره مردم بسیار زیاد خوش میکنند.»
بیشتر در این باره: رقابتهای بزکشی به هدف انتخاب بهترین چاپ اندازان بدخشان برای اشتراک در مسابقات لیگ کابل، آغاز شدغلام سرور جلال، رییس فدراسیون ملی بزکشی و نیزهبازی ریاست تربیت بدنی و ورزش و کمیته ملی المپیک افغانستان، از برگزاری ششمین لیگ بزکشی افغانستان به تاریخ ۱۵ قوس خبرداده و از تعداد تیمهای بزکشی که در سراسر افغانستان فعالیت دارند به رادیو آزادی گفت:
«تقریبا ۱۸۰ تیم بزکشی غیررسمی در ولایات و ولسوالیها که در هفته یک بار دو بار در ولایتها تمرینات دارند و بزکشی میکند و چهارده تیم رسمی ولایتی داریم.»
بزکشی در بلخ، کندز، تخار، بدخشان، بغلان، سمنگان، فاریاب، جوزجان، پروان، کاپیسا و پنجشیر طرفداران زیادی دارد که شماری زیادی علاقمند به نگهداری اسپهایی هستند که از آن در بزکشی استفاده میکنند. در سالهای پسین، ورزش بزکشی در ولایات غربی و جنوب غربی کشور هم گسترش یافته و در ولایتهای هرات، غور، کنر و نورستان تیمهای بزکشی ایجاد شده است.
به نقل از علاقمندان این ورزش فرهنگی، جذابیت این بازی مبارزه سخت و دشوار چاپاندازان است که باهم یکجا برای کسب قهرمانی بهگونه گروهی با صدها اسپ تلاش میکنند.
گفتی است گرچه این ورزش در افغانستان و کشورهای آسیای میانه از محبوبیت خاصی برخوردار است، اما تا کنون به عنوان یک ورزش قابل قبول در بازیهای رسمی آسیایی و المپیکی شامل نشده است.