در میان خلاء قدرت در سوریه، گروه دولت اسلامی در تلاش بازگشت است

یک عضو وفادار به گروه دولت اسلامی عراق و شام

با سقوط رژیم بشار الاسد در سوریه گروه دولت اسلامی داعش می‌کوشد که از خلاء امنیتی به نفع خود در این کشور استفاده کند.

کارشناسان و مقامات هشدار می‌دهند که این گروه ممکن است برای برگشت به صحنه به تاکتیک‌های خشونت بار خود برگردد.

به نظر تحلیلگران، اگر در اداره بعد از اسد در سوریه تشنج و برخوردهای داخلی آغاز گردد راه برای برگشت گروه دولت اسلامی بازتر خواهد شد.

گروه دولت اسلامی داعش در سال‌های اخیر به یک گروهی مبدل شده است که توانائی اش محدود شده و بقایای آن در صحراهای دور افتاده بین سرحداا سوریه و عراق تمرکز کرده اند.

اما تحلیلگران هشدار می‌دهند با ایجاد خلاء قدرت در سوریه و سرنگونی حکومت بشار الاسد که سال‌های طولانی قدرت را بدست داشت، این گروه کوشش خواهد کرد که از خالیگاه قدرت در سوریه برای برگشت به صحنه تلاش کند.

گروه داعش در سال ۲۰۱۴ با تصرف سرزمین های وسیع در سوریه و عراق و اعلان یک نوع اداره خلافت مانند برای خود، جهان را تکان داد.

ولی تا سال ۲۰۱۸ این گروه از سوی امریکا تا حدی زیاد سرکوب شد.

فاطمه ایوب، تحلیلگر سیاسی و تحقیق کننده امور شرق میانه و جنوب ‌آسیا در واشنگتن می‌گوید، داعش گروهی است که می‌تواند خود را منسجم ساخته و از نو به پا برخیزد.

کارشناسان می‌گویند، این گروه تلاش خواهد کرد تا از خالیگاه اختلافات مذهبی و قومی در سوریه استفاده کند و جای پای خود را در این کشور محکم‌تر بسازد.

با درک تهدیدهای این گروه، ایالات متحده در روزهای اخیر چندین حمله هوائی را بر مراکز و مخفیگاه‌های مشکوک این گروه در سوریه انجام داده است.

هجره‌های خاموش

گروه قوای دموکراتیک سوریه تحت رهبری کردها و تحت حمایت امریکا که بخش‌های شمال شرق سوریه را تحت کنترول دارند، هشدار می‌دهد که هجره‌های خاموش گروه دولت اسلامی می‌توانند از حالات حساس در سوریه سوء استفاده نمایند.

یک عضو نیروهای دموکراتیک سوریه در نزدیکی زندانیان گروه دولت اسلامی در یک زندان در شمال‌شرق سوریه ایستاده است. (تصویر آرشیف)

از زمان تصرف دمشق توسط گروه تحت رهبری هیئت تحریر الشام که تا حال در فهرست گروه‌های تروریستی امریکا و اتحادیه اروپا قرار دارد، یک اندازه بی‌اعتباری در سوریه ایجاد شده است.

این گروه که در هشتم ماه دسمبر رژیم بشار اسد را سرنگون کرد، اکنون یک حکومت انتقالی را در دمشق ایجاد کرده است، اما این واضح نیست که می‌تواند گروه‌های مختلف دیگر را که بخش‌های بزرگ سوریه را تحت کنترل دارند خلع سلاح نماید یا خیر.

تحلیلگران به این باور اند که اگر هیئت تحریر الشام نتواند این کار را انجام دهد، امکان دوامدار شدن جنگ داخلی و بی‌ثباتی در سوریه وجود دارد.

خانم ایوب می گوید: «هزاران جنگجوی داعش و اعضای خانواده‌های ‌شان در ده‌ها کمپ زندان تحت کنترل قوای دموکراتیک سوریه در شمال و شرق سوریه نگهداری می‌شوند.

او در مورد فعالیت داعش گفت: «طرز فعالیت خاص دولت اسلامی ایجاد هرج و مرج، رساندن آسیب و هدف قرار دادن افراد ملکی است.»

انه اسپیک هارد، مدیر مرکز مطالعات افراط گرایی خشونت آمیز در واشنگتن می‌گوید که در سوریه طرفداران داعش حضور دارند که بطور منظم در حملات تروریستی دخیل استند.

به نظر او اکنون زندانیان داعش امیدوارند که این افراد آنها در خارج بر زندان‌ها حمله خواهند کرد و آنها را رها خواهند ساخت تا خلافت داعش را دوباره احیا کنند.

انتونی بلینکن وزیر خارجه امریکا روز نهم دسمبر هشدار داد که گروه داعش برای ایجاد خلافت خود از نو کوشش خواهد کرد و جاه‌های امنی را برای خود تشکیل خواهد داد.

نظر به معلومات وزارت دفاع امریکا، از هشت دسمبر به این سو قوای امریکا ۷۵ حمله هوائی دقیق را بر اهداف داعش از جمله کمپ‌های عملیاتی اش در مرکز سوریه انجام داده است.

از سال ۲۰۱۴ به این سو، امریکا ائتلاف جهانی ضد داعش را رهبری می‌کند تا این گروه را نابود کند.

در اکتوبر سال ۲۰۱۹ امریکا موسس داعش ابوبکر البغدادی را به قتل رساند و از آن وقت به بعد سه جانشین وی را نیز از صحنه خارج کرده است.

ایمن التمیمی تحلیلگر مستقل مستقر در اسپانیا، مسائل مربوط به فعالیت داعش را دنبال می‌کند.

او می گوید:

« اگر ایالات متحد فشار را بر آنها ادامه بدهد با چنین حملات هوایی بر مناطق صحرائی که آنها پنهان شده اند ، این کار می‌تواند تهدید را تا حدی مهار کند. اما سوال اینجاست که کدام قوت‌ها مسئولیت خواهند داشت که امنیت این مناطق را در دست بگیرند، این قوای دموکراتیک سوریه خواهد بود یا قوای حکومت مرکزی بعد از انتقال مسوولیت؟»

یک زنان روسی در حال حمل کودکش هنگام انتظار در صف در یک شفاخانه در یک مهاجران در شمال سوریه

این منطقه تا حد زیاد تحت کنترل قوای دموکراتیک سوریه است. اما در یک نشانه‌‌ی مبارزات قدرت هیئت تحریر الشام شهر نفت خیز دیرالزور را در ۱۱ سپتمبر در شرق سوریه تصرف کرد که ساحه قدرت قوای دموکراتیک سوریه بشمار می‌رفت.

تمیمی می‌افزاید تا حال مقررات هم وجود ندارد که روابط بین مناطق تحت کنترل قوای دموکراتیک سوریه و حکومتی که در دمشق تشکیل می‌شود، چگونه خواهد بود.

همزمان با این، بین قوای دموکراتیک سوریه و گروه اردوی ملی سوریه که تحت حمایت ترکیه قرار دارد و متحد هیئت تحریر الشام بشمار می‌رود، برخوردهای مرگبار رخ داده است.

به نظر تمیمی، شاید آسان نباشد که گروه داعش ساحات وسیع را مانند سال ۲۰۱۴ اشغال کند. اما جنگ‌ها بین گروه‌های مختلف در داخل سوریه می‌تواند یک روزنه را برای این تلاش داعش باز کند و آنها از جنگ‌های داخلی بین گروه‌های تحت حمایت ترکیه و قوای دموکراتیک سوریه به نفع خود استفاده کند.