دایکندی از جمله دوازده ولایت عاری از کشت کوکنار در سال‌های اخیر نظام جمهوری مخلوع بود، اما با به قدرت رسیدن دوبارۀ طالبان، دهقانان در بخش‌های از این ولایت بار دیگر به کشت کوکنار رو آورده اند.
آنان مشکلات اقتصادی و کمبود اقلام زراعتی را که عاید بهتر داشته باشد، از عوامل رو آرودن دوباره به کشت کوکنار می‌دانند.
اگر همین مسئله فایده مالی آن نباشد، مردم کوکنار کشت نمی‌کنند.
شاهنشاه، دهقان در ولسوالی پاتوی ولایت دایکندی می‌گوید، در دو سالی که طالبان آنان را از کشت کوکنار منع کردند، بر بخش‌های از زمین‌شان گندم کشت کردند، اما حکومت طالبان آماده نیست تا گندم آنان را در بدل پول مناسب خریداری و یا آن را به بازار عرضه کند.
او گفت:
"هیچ کسی راضی نیست که کوکنار کشت کند، اما وقتی اقتصاد مردم ضعیف باشد، کشت گندم برایشان منفعت نداشته باشد و دولت آن را از دهقانان خریداری نتواند، در این صورت مردم کوکنار کشت می‌کنند، چون عاید آن بیشتر است، اگر همین مسئله فایده مالی آن نباشد، مردم کوکنار کشت نمی‌کنند."
حسین علی، دهقان دیگر در ولسوالی میرامور دایکندی شکایت دارد که حکومت طالبان و سازمان‌های کمک کننده تا حال تخم‌های اصلاح‌شدۀ زراعتی و کمک‌های اقتصادی را در اختیار آنان قرار نداده اند.
برای اینکه کشت کوکنار منع شود، دولت باید با دهقانان همکاری کند.
او از طالبان و نهادهای کمک کننده می‌خواهد که با منع کشت کوکنار، برای بهبود زراعت و وضعیت دهقانان به آنان کمک کنند.
حسین علی می‌گوید:
"برای اینکه کشت کوکنار منع شود، دولت باید با دهقانان همکاری کند، تخم‌های اصلاح شده، کود کیمیاوی و هنگ را در اختیار دهقانان قرار دهد تا دهقانان آن را کشت کنند."
بر بنیاد یافته‌های ملل متحد و گزارش تحلیلی نهاد بریتانیایی السیس، در سال جاری خورشیدی بر بخش‌های وسیع ولایت دایکندی کوکنار کشت شده بود، اما حکومت طالبان توانست در چند قریۀ مناطق مرکزی این ولایت بته‌های کوکنار را نابود کند.
کمپاین طالبان برای تخریب کشتزار های کوکنار در جنوب افغانستان (تصویر آرشیف)
عبدالعلی جاوید، سخنگوی فرماندهی امنیۀ طالبان در دایکندی مدعی است که امسال در محو مزارع کوکنار موفق بودند و در فصل آینده نیز تلاش می‌کنند مانع کشت کوکنار از سوی دهقانان شوند.
"در جریان چندین عملیات، به اندازۀ پنجاه و شش ونیم جریب زمین تحت کشت کوکنار در سطح ولایت دایکندی تشخیص و پاکسازی شد. در پیوند به هشتاد و هفت قضیه خرید و فروش مواد مخدر نیز هشتاد و سه تن دستگیر شدند که پس از تحقیقات ابتدایی دوسیه‌شان به محکمه سپرده شده است."
هرچند حکومت طالبان تاکید می‌کند که در فصل آینده کشت نیز از هر راه ممکن مانع کشت کوکنار خواهند شد، اما ملل متحد و نهادهای ناظر هشدار می‌دهند که بدون ارائه کمک‌های بدیل، منع کشت کوکنار از راه زور و خشونت عملی و پایدار نیست.
بیشتر در این باره: برنامۀ توسعه‌ای ملل متحد: کمبود منابع آبی مانع جدی در برابر ترویج کشت‌های بدیل کوکنار در افغانستان است
از سوی دیگر شبکۀ تحلیل‌گران افغانستان چندی پیش در گزارشی گفته بود که طالبان تا حال نتوانسته اند به نیازهای دهقانان رسیدگی کنند و این وضعیت سبب خواهد شد تا در سال‌های آینده تصمیم طالبان در پیوند به منع کشت کوکنار با مشکل روبه‌رو شود.