از پوشیدن حجاب اجباری در ایران گرفته تا از بین رفتن تمامی حقوق زنان در افغانستان، مبارزه علیه معافیت از مجازات خشونت جنسی در زمان جنگ در اوکراین تا مبارزه روزمره علیه خشونت‌های جنسیتی در هنگری و مبارزه علیه قتل زنان در بوسنیا و هرزگوینیا، به نظر می رسد که مبارزه زنان برای یک زندگی با عزت و مساوی هیچگاه به این اندازه ضروری‌تر نبوده است.
روز جهانی زن در همه جا معنای یکسان ندارد اما درحال حاضر در افغانستان این روز اصلاَ معنای ندارد.
روزجهانی زن برای شما چه معنا دارد؟
پیش از برگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱، زنان در افغانستان از روز هشتم مارچ برای گفتگو در مورد مشکلات و دستاورد ها استفاده می‌کردند، در حالی که مردان برای همسران یا مادران شان گل می‌خریدند.
بکتاش که مالک یک گل‌فروشی در کابل است می‌گوید: "این دیگر اتفاق نمی‌افتد. پس از تحولات، متاسفانه بازار خوب نیست و شرایط اقتصادی ضعیف است."
همچنان، دیگر بحثی در مورد مشکلات و دستاورد های زنان در محضرعام صورت نمی‌گیرد.
یکی از زنان ساکن قندهار می‌گوید که زنان در افغانستان دیگر نمی‌دانند که چرا هشتم مارچ مهم است.
"ما از طریق تلویزیون و رادیو می‌دانیم که این روز جهانی زنان است. وضعیت زنان آن چنان خوب نیست که بتوانند از هشتم مارچ تجلیل کنند. فقر در افغانستان بیداد می کند و زندگی به خصوص برای زنان سخت است. امیدوارم که وضعیت زنان تغییر کند."
در حال حاضر زنان در افغانستان با محدودیت های شدید و بدون آزادی های اساسی و حق آموزش زندگی می‌کنند.
زنی که ساکن قندهار است می‌گوید: "اگر طالبان در قدرت باقی بمانند، باور کردن این که وضعیت زنان بگونه بهتر تغییر خواهد کرد، دشوار است. افغانستان همچنان تنها کشوری در جهان است که در آن زنان و دختران از آموزش متوسطه و عالی منع شده اند و در عین حال با موانع متعدد دیگر نیز رو به رو اند".
هیدربار، معاون بخش زنان دیدبان حقوق بشر، می‌گوید که وظیفه همه است که به بزرگترین بحران حقوق زنان در جهان، یعنی وضعیت زنان افغانستان بیندیشیم.
خانم بار به رادیو آزادی گفت: " زنان افغان احساس می کنند که جهان آنها را فراموش کرده است و این احساس کاملا موجه است. اما می توانیم که در مبارزات زنان امید و الهام دریابیم، زیرا شجاعت فوق العاده دارند و مشخص است که تا زمانی که حقوق شان بگونه کامل احترام نشود آنها تسلیم نخواهند شد".
یک زن در ایران که نمی‌خواهد نامش فاش شود، می‌گوید: "در این سرزمین، زن بودن جرم است".
دیدبان حقوق بشر در تازه ترین گزارش خود می‌نویسد که مقام های ایران تلاش های شان را برای تحمیل حجاب اجباری افزیش داده اند و آزار و اذیت زنانی که در اماکن عمومی حجاب ندارند ادامه دارد. موارد قتل زنان نیز رو به افزایش است و ایران قانونی برای مبارزه با خشونت های خانوادگی ندارد تا از قربانیان حمایت کند و مرتکبان را پاسخگو قرار دهد.
زن ایرانی بیشتر می‌گوید: "روز جهانی زن برای من روز خوشایند است، اما جهانی بودن این روز را احساس نمی کنم زیرا ما در شرایط مشابه زنان در سراسر جهان نیستیم و ما ارتباطی با آنها نداریم. این طوری احساس می شود که گویا ما یک بخش جداگانه استیم".
جنگ و آزار و اذیت
معلومات در مورد زنان مناطق جنگ‌زده حتی تکان دهنده‌تر است. براساس معلومات سازمان ملل متحد، تنها در یک دهه گذشته، شمار زنانی که در فاصله ۵۰ کیلومتری از درگیری های مسلحانه زندگی می‌کنند به ۶۱۲ میلیون نفر میرسد که افزایش ناراحت کنندۀ ۵۰ درصدی را نشان می‌دهد.
در این میان زنان اوکراینی هم شامل اند، جنگی که از سال ۲۰۱۴ در این کشور ادامه داشته تاثیر محو ناشندنی بر بسیاری ها گذاشته است. یکی از این افراد، لودمیلا هسینوا است.
ما باید به زنان امیداوری بدهیم که فارغ از شرایط کنونی شان، تنها نیستند
لودمیلاد می‌گوید که همه کسانی که جنگ را سپری می‌کنند، همه زنانی که شکنجه و بدرفتاری را تحمل کرده اند، این حس را از دست داده اند که حتی یک لحظه خوشبختی هم وجود دارد.
"من این را در جریان این دو سال خودم دیدم، من میخواهم که تمامی زنان احساس خوشبختی را دوباره به دست بیاورند. حداقل برای یک لحظه یا حداقل برای چند دقیقه. اما آیا شما می‌توانید که بعد از تجربه کردن چنین رنج ها و داستان های وحشتناک خوشحال باشید".
لیدیا پرودوفسکایا یک زن ساکن روسیه می‌گوید: "چی احساسی می‌داشته باشید وقتی کسی فقط به دلیل مخالفت شما با جنگ، در مورد شما شکایت می‌کند؟"
هنگامی که جنگ در اوکراین آغاز شد، لیدیا به نشر پیام های ضد جنگ در شبکه های اجتماعی آغاز کرد اما شکایتی علیه او ثبت شد و تهدید شد که فرزند خوانده اش را از او خواهند گرفت. لیدیا تصمیم گرفت که خاک روسیه را ترک کند. او در حال حاضر در فرانسه زندگی می‌کند و می‌گوید که هشتم مارچ همیشه برایش یک نماد برای آغاز تازه بوده است.
او می‌گوید: "من تمام عمرم را در شمال دور زندگی کردم، زمستان همیشه برایم بسیار طولانی بوده است. بهارهمیشه نشانۀ از چیزهای جدید است و هشتم مارچ به من می‌گوید که زمستان تمام شده و تنها چیزهای خوب، شادی و خوشبختی در پیشرو است".
آرزوی لیدیا برای همه زنان، آزادی، احترام از سوی رهبران، همکاران و خانواده های شان است.
هرچیزی را تحمل نکنید، شغل های بد را رها کنید و افراد سمی را از اطرافتان حذف کنید. از تغییر زندگی و شروع دوباره نترسید، قطعاً موفق خواهید شد
همانند او، جولیا همچنان روسیه را ترک کرده است. او در حال حاضر در اسپانیا زندگی می کند و می‌گوید که بعد از ترک روسیه، دید او در مورد هشتم مارچ تغییر کرده است. برای او هشتم مارچ یادآور این است که حقوق زنان چقدر شکننده است. جوهر این روز حمایت از حقوق مساوی است که آنها در اواخر قرن نوزدهم و آغاز قرن بیستم برای آن مبارزه کردند و برخی از آنها حتی مجبور شدند که با جان خود بهای آن را بپردازند.
ناستا بازار، فعال حقوق بشر و مادر دو دختر نیز بلاروس را به مقصد پولند ترک کرد، جایی که او از زنانی که خشونت خانوادگی و جنسی را تجربه کرده اند، حمایت می‌کند.
او تاکید می‌کند: "نابرابری جنسیتی و تبعیض همچنان وجود دارد و زنان هنوز هم باید برای حقوق خود مبارزه کنند و این دقیقاً همان دلیلی است که روزجهانی زن همچنان اهمیت دارد."
او می‌گوید: این روزی است برای تجلیل از خودمان، دستاورد های ما، نتایج مثبتی که از آن خود کردیم و قدرت همبستگی زنان".
ما باید به اولویت قراردادن خود آغاز کنیم
او توضیح می‌دهد که برای زنان از مدت ها آموزش داده شده است که نیاز های دیگران را در اولودیت قرار بدهند اما اکنون زمان آن فرارسیده که از خودشان مراقبت کنند.
خشونت و ننگ
این امر به ویژه در باره موارد گستردۀ خشونت مبتنی بر جنسیت صدق می‌کند.
براساس یافته های سازمان ملل متحد، از هر سه زن در سرتاسر جهان حداقل یک زن خشونت را تجربه کرده است و هر ده دقیقه یک زن کشته می‌شود. وضعیت حتی در کشورهای که سیستم قانونی و چارچوب های حمایتی در آنها وجود دارد نیز چندان بهتر نیست.
چهرۀ برنادت اوروز حالا در حافظه مردم هنگری حک شده است.
او در سال ۲۰۱۹ از سوی شوهر سابقش مورد لت و کوب قرار گرفت و عکس او در شبکه های اجتماعی نشر شد. حالا او علیه خشونت های خانوادگی مبارزه می‌کند و می‌گوید که هشتم مارچ روزی است برای احترام، شناخت و حمایت از تمامی زنان.
برای آنها آرزوی شجاعت و اعتماد به نفس دارم تا با چالش های زندگی رو به رو شوند و حمایتی پیدا کنند که به آنها در رشد و پیشرفت کمک کند.
برنادت همچنان می‌گوید: "مهم است که در این روز و در سایر روزهای سال، برابری زنان را ترویج دهیم و با تبعیض و خشونت مبارزه کنیم".
او تاکید می‌کند که تمامی زنان باید احساس ارزشمند بودن کنند، نه فقط امروز بلکه هر روز.
برنادت می‌افزاید: "میخواهم تمامی زنان احترامی را که شایسته آن استند دریافت کنند و همگی خوشبختی و تعادل را در زندگی خود دریابد."
بتماکان ژولبولدویوا، یک بلاگر قرقیزستان، روز هشتم مارچ را با دو دختر خود جشن گرفت.
او می‌گوید: "در این روز، برای خودم و تمامی زنان آرزوی بهترین ها را دارم و امیدوارم که هرگز زنی مورد استفاده یا خشونت قرار نگیرد و همیشه خوشحال باشند. اشکی جاری نشود و هیچ کس عقب میله های زندان نرود."
اما سیودا کادیچ از بوسنیا و هرزگوینیا، این هشتم مارچ را با دخترش آلما سپری نتوانست، زیرا دخترش در ۲۰۲۱ از سوی همسرسابقش به دلیل این که از او به مقامات بیش از یکصد بار شکایت کرده بود، کشته شد.
او می‌گوید که به زنان می‌گویم که از خود مراقبت کنند و در مورد این که با کی سر و کار دارند باید محتاط باشند و خاموش نمانند.
او تاکید می‌کند: "من از تمام زنان میخواهم که سازماندهی کنند، تا همه بدانند که هیچ زنی نباید دوباره کشته شود."
حرکت به سوی جلو را ادامه دهید
حتی در برخی موارد زنان وقتی خواستند که روابط مشکل ساز را ترک کنند چالش ها همچنان برایشان باقی میماند.
طوریکه برای یک زن از بوسنیا و هرزگوینیا که نمی خواهد نامش فاش شود، باقی مانده است.
او می‌گوید که مبارزه اش حتی پس از طلاق گرفتن از همسرش پایان نیافته است و برای او هشتم مارچ یک روز خاص موفقیت است بخاطری که او بعد از مواجه شدن با تهدید اخراج شدن از خانه شوهر سابقش خودش آن خانه را برای همیش ترک کرد.
او می‌گوید: "مبارزه که زنان مانند من چی در شرایط بهتر یا بدتر می جنگند به ندرت برای ما اجازه می دهد تا احساس امنیت کنیم. چه رسد به دریافت احترام و یا حتی تلاشی برای کمک".
ارجیتا گاشی، رئیس انجمن والدین مجرد در کوسووا می‌گوید که چالش های مادران مجرد بسیار زیاد است و اغلب نادیده گرفته می‌شوند. خشونت و تبعیض همیشه بگونه آشکار دیده نمی‌شود اما عمیقاً در روح انسان احساس می‌شود و به همین دلیل است که روز جهانی زن به عنوان یک یادآوری است. یادآور قدرت و فداکاری های که زنان گاهی در سکوت تحمل می‌کنند".
او می‌افزاید: "این روزی است که مرا به یاد مبارزه هایم می‌اندازد، بلکه به یاد پیروزی های اندک که اغلب اوقات از سوی دیگران نادیده گرفته می‌شوند. این یک فراخوان است تا حرکت به سوی جلو را ادامه دهیم تا بیشتر تقاضا کنیم و هیچگاه کمتر از چیزی که سزاوار آن هستیم را نپذیریم."
گاشی می‌گوید: "هرزن باید فرصتی داشته باشد که زندگی بدون موانع را به خود سازد و برای این که چه کسی است و چه دستاوردی دارد، ارزش قایل شود".
کاشی می‌افزاید که آرزوی من برای زنان این است که یکدیگر را حمایت کنند زیرا تنها با هم می‌توانیم که موانع پیشروی خود را بشکنیم.
ورا مئرو، فعال هنگری هم آرزوی مشابه دارد.
او می‌گوید: "روز زن برای زنان ایجاد شد تا حقوق برابر را درخواست کنند. پس از دهه ها تلاش سخت، مردان این روز را به روز تقدیم کردن گل و شیرینی مبدل کردند."
آرزوی شما چیست که در روز جهانی زن چه اتفاقی بیافتد؟
زمانیکه سارا ووجیچ، بطور علنی در مورد آزار و اذیت جنسی خود در یک از لیسه های مونته نگرو صحبت کرد، هیچگاه تصور نمی کرد که دختران زیادی تشویق شوند تا رفتار های مشکل ساز را گزارش دهند.
او می‌گوید که امروز کارهای زیادی برای زنان در پیش است.
"برای من هشتم مارچ روزگل‌ها، هدیه‌ها و مبارکی‌ها نیست. این روزی است که باید به ما یادآوری کند که چقدر کار هنوز در پیشرو است".
او حالا می‌خواهد که زنان مصون باشند، شنیده شوند، احترام شوند و اگر آنها قربانی باشند، برای صحت داستان شان، زیر سوال نروند.
"من برای ما زنان آرزو می‌کنم که هیچگاه دیگر خاموش نباشیم و بلاخره قدرت لازم را برای مبارزه دریابیم."
اگرچه شهادت های زنان و گزارش های سازمان های مختلف حقوق بشری نشان می‌دهند که دلایلی اندک برای جشن گرفتن از هشتم مارچ و نگرانی های زیادی هنوز هم در مورد وضعیت زنان وجود دارد اما این بدین معنا نیست که روزجهانی زن باید فراموش شود.
تیرزا جیروتووا کینچلووا، پروفیسر مطالعات جنسیتی از پوهنتون چارلز می‌گوید: " فکر می‌کنم که مهم است تا روز جهانی زن را جشن بگیریم تا تاریخ را به یاد آوریم و در واقع ببینیم که چقدر راه را پیموده ایم و بدانیم که زنان در گذشته چه تاثیری مهمی در مشارکت آزادی های که حالا می توانیم از آنها لذت ببریم، داشته اند."
اما او همچنان می‌گوید که ما شاهد پسرفت در تامین حقوق بشر و ظهور جنبش های ضد فمینیستی و ضد جنستی استیم.
"ما باید آنچه را که زنان برای ۲۰۰ سال و بیشتر از آن انجام داده اند، ادامه دهیم و اساساً در برابر جنبش های مبارزه کنیم که به سوی جهالت در حرکت اند، فقدان همدری دارند و ضعف ها و کسانی را که نیاز به کمک دارند مسخره می کنند."
نمونه های گسترده ای از تبعیض علیه زنان، چالش های دوامدار در برابر ارزش های آزادی ها و بحران جاری جهانی دیموکراسی، روز جهانی زن را شاید بیشتر از هر زمانی دیگر در تاریخ معاصر به لحظهای برای تامل و ارزیابی مجدد مبدل کرده است.
این امر مسلم است که مسیر برای دستیابی به برابری کامل جنسیتی هنوز هم طولانی است.