در یکی از آگهی‌هایی که در شبکه اجتماعی «ویبو» در چین منتشر شده، مردانی دیده می‌شوند که شغل روزمره‌شان را رها کرده و برای جنگیدن در جبههٔ روسیه به اوکراین می‌روند. این ویدئو به زبان روسی با زیرنویس چینی منتشر شده و در پایان با جمله‌ای تحریک‌آمیز تمام می‌شود: «تو یک مرد هستی؛ مرد باش». سپس وعدهٔ پاداشی معادل هفت هزار تا ۲۱ هزار دلار برای امضای قرارداد و حقوق ماهانه‌ای حدود ۲۴۰۰ دلار داده می‌شود.
این کلیپ به‌تنهایی صدها هزار بازدید داشته و تنها یکی از نمونه‌های آگهی‌هایی است که به‌صورت آنلاین در چین پخش شده‌اند و هدف‌شان جذب نیرو برای جنگ در اوکراین است.
این تبلیغات پس از آن بیشتر مورد توجه قرار گرفت که ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، در هشتم اپریل (۱۹ حمل) اعلام کرد اردوی کشورش دو چینی را که در کنار نیروهای روسیه می‌جنگیدند، دستگیر کرده است. او همچنین روسیه را متهم کرد که کارزاری سیستماتیک برای جذب شهروندان چینی به‌راه انداخته و گفت این دو نفر، تنها نمونه‌هایی از دست‌کم ۱۵۵ چینی هستند که در اردوی روسیه می‌جنگند.
اگرچه از آغاز تهاجم گستردهٔ روسیه، گزارش‌هایی دربارهٔ حضور چینی‌ها در دو سوی جبهه منتشر شده بود، اما سخنان تازه زلنسکی توجه‌ها را بیشتر به چگونگی جذب این نیروها توسط روسیه جلب کرده است.
اظهارات زلنسکی در ادامه گزارش‌های پیشین دربارهٔ حضور مزدوران خارجی در اوکراین است، از جمله اسناد اختصاصی بستری‌شدن مزدوران خارجی در بیمارستان‌ها که رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی به دست آورده و نشان‌دهندهٔ ابعاد واقعی تلفات روسیه در این جنگ است. در میان این اطلاعات، نام یک مرد چینی نیز دیده می‌شود که در پیام‌هایی به این رسانه تأیید کرده که شهروند چین است و در کنار نیروهای روسیه جنگیده، اما از ارائه جزئیات بیشتر خودداری کرده است.
چینی‌ها چرا برای روسیه می‌جنگند؟
به نظر می‌رسد مهم‌ترین عامل انگیزه مالی باشد. آگهی‌های منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی چینی بر درآمدهایی تأکید دارند که از اوسط حقوق ماهانه در بسیاری از مناطق چین بالاتر است. در بخش دیدگاه‌های این آگهی‌ها، بیشترین پرسش‌ها دربارهٔ میزان پرداخت و سپس میزان تسلط زبانی مورد نیاز است.
با این حال، هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که این نیروها بخشی از برنامهٔ رسمی دولت چین برای اعزام نیرو به جبههٔ جنگ روسیه باشند. بسیاری از داوطلبان هیچ سابقهٔ نظامی ندارند.
در یکی از ویدئوهایی که زلنسکی در نهم اپریل منتشر کرد، یکی از این افراد اعتراف می‌کند پیش از آن‌که برای آموزش به روسیه برود، نه درگیری نظامی تجربه کرده بود و نه حتی سلاحی در دست گرفته بود.
رئیس‌جمهور اوکراین: دو شهروند چینی که برای روسیه می‌جنگیدند در اوکراین دستگیر شدند
برخی دیگر نیز گفته‌اند که با هدف کسب تجربهٔ میدانی به جبهه پیوسته‌اند.
در مصاحبه‌ای که ماه گذشته در یوتیوب منتشر شد، روزنامه‌نگار چینی، چای جینگ، با یکی از شهروندان چینی که در خط مقدم در کنار نیروهای روسیه جنگیده بود، گفت‌وگو کرد.
این مرد که خود را با نام رمزی‌اش معرفی کرد، توضیح داد چگونه و چرا به این جنگ پیوسته است. او گفت در اواخر سال ۲۰۲۳ با ویزه سیاحت به روسیه سفر کرد و سپس به نیروهای روسی پیوست. او از عضویتش در یک «تیم یورش» در نزدیکی خطوط مقدم جبهه در شرق اوکراین سخن گفت و ویدئوهایی منتشر کرد که به‌نظر می‌رسید او را در شهر باخموت، در جریان نبردهای خونینی که به ویرانی کامل این شهر انجامید، نشان می‌دهد.
خط مقدم جبهه بخموت در منطقه دونتسک
او همچنین از دشواری‌هایی که خود و سایر نیروهای خارجی در واحدهای روسی تجربه کرده‌اند گفت؛ از جمله مشکلات زبانی و نژادپرستی. این جنگجو گفت پیشتر عضو اردوی چین بوده و پول، یکی از انگیزه‌های اصلی‌اش برای پیوستن به جنگ بوده، اما تجربه‌کردن جنگ نیز برایش انگیزه ایجاد کرده است.
او اکنون خاطرات حضورش در جنگ اوکراین را در شبکه‌های اجتماعی چینی منتشر می‌کند. خودش گفته: «فهمیدم ممکن است روزی این‌جا کشته شوم، برای همین تصمیم گرفتم تجربه‌هایم را به اشتراک بگذارم، چون مردم چین مدت‌هاست طعم جنگ را نچشیده‌اند».
واکنش پیکنگ به حضور مزدوران چینی در جبهه روسیه
چین نزدیک‌ترین شریک روسیه است و مقام‌های غربی می‌گویند که پیکنگ در طول جنگ نقش مهمی در سرِ پا نگاه داشتن اقتصاد روسیه ایفا کرده است. با این حال، چین تاکنون از ارسال کمک‌های نظامی به روسیه خودداری کرده و وزارت خارجه این کشور گفته که به شهروندانش توصیه کرده است از مناطق جنگی دوری کنند و گزارش‌ها دربارهٔ حضور گستردهٔ چینی‌ها در جبهه‌ها را «کاملاً بی‌اساس» خوانده است.
زلنسکی نیز تاکنون مستقیماً نگفته که دولت چین به حضور این مزدوران چراغ سبز نشان داده است، اما پیکنگ را متهم کرده که در برابر جذب شهروندانش توسط روسیه، چشم خود را بسته است.
همچنین نشانه‌هایی وجود دارد که مقام‌های چینی تلاش مؤثری برای جلوگیری از این روند انجام نداده‌اند.
با وجود سانسور شدید اینترنت در چین و نظارت و کنترل گسترده بر شبکه‌های اجتماعی، بسیاری از این آگهی‌های جذب نیرو، که بعضی از آن‌ها ماه‌هاست منتشر شده‌اند، همچنان در فضای مجازی چین در دسترس و در حال بازنشر هستند.
گزارشگران:
رید استندیش، گزارشگر رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی با تمرکز بر موضوعات چین و اورپا-اسیا است.
الیا اوربرادویچ
خبرنگار بخش بالکان رادیو اروپای/رادیو آزادی