آغاز دوبارهٔ تعاملات پاکستان و طالبان؛ گامی دیپلماتیک در سایهٔ بی‌اعتمادی

محمد صادق نمایندهٔ ویژهٔ پاکستان برای افغانستان به تاریخ ۲۸ حمل، یک روز پس از نشست کمیتهٔ هماهنگی مشترک افغانستان و پاکستان در کابل، در صفحهٔ اکس یا تویتر سابق خود نوشته که این تعاملات دوجانبه پس از یک «وقفهٔ طولانی» از سر گرفته شده، آن‌چه او به‌عنوان یک تحول خوش‌آیند از آن یاد کرده‌است.

اما او در مورد چگونگی موضوع «وقفهٔ طولانی» وضاحت بیشتر نداده است.

محمد صادق در ادامه نوشته که پاکستان در مشوره با مقام‌های طالبان، روی فعال کردن دوبارهٔ میکانیزم‌های دیپلماتیک سه‌جانبه و چندجانبه‌ای کار خواهد کرد که افغانستان نیز شامل آن می‌شود.

به‌گفتهٔ محمد صادق، این میکانیزم‌ها شامل فارمت همسایگان نزدیک جمع روسیه، سه‌جانبهٔ پاکستان-چین، سه‌جانبهٔ پاکستان-ازبکستان و سه‌جانبهٔ پاکستان-ایران است.

محمد صادق همچنان افزوده که برای احیای روند سه‌جانبه با افغانستان و پی‌گیری توافقات قبلی، با یوی شی یونگ، نمایندهٔ ویژهٔ چین برای افغانستان نیز به‌صورت مجازی گفت‌وگو کرده‌است.

او افزوده است: «این پیشنهاد به‌زودی با حکومت افغانستان در میان گذاشته خواهد شد.»

فرستادهٔ ویژهٔ پاکستان برای افغانستان به تاریخ ۲۷ حمل وارد کابل شد و با امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجهٔ حکومت طالبان و برخی دیگر از مقام‌های حکومت طالبان دیدار کرد.

او پس از دیدار از کابل، ملاقات‌اش را سازنده خواند و افزود که گفت‌وگوهای‌شان روی مسائل حساس و استراتژیک متمرکز بود، بی‌آنکه توضیح دهد.

محمد صادق در حالی از سرگیری تعاملات دوجانبه پس از یک «وقفهٔ طولانی» با طالبان سخن می‌گوید که در چند ماه اخیر، روابط بین حکومت طالبان و پاکستان به تیرگی گراییده و نیروهای نظامی دو کشور چندین بار در امتداد خط دیورند با هم درگیر شده‌اند.

پاکستان همواره طالبان را به حمایت از تحریک طالبان پاکستان (تی‌تی‌پی)، گروه مخالف حکومت این کشور، متهم می‌کند، اما حکومت طالبان این ادعاها را رد کرده‌است.

پاکستان و طالبان دنبال چی هستند؟

برخی از دیپلومات‌های پیشین افغان در پاکستان به این نظر هستند که در شرایط کنونی، هر دو طرف بنابر مجبوریت‌هایی که دارند، در پی تحکیم روابط خوب هستند.

حمید جلیلی، قونسل پیشین افغان در پشاور پاکستان، در این مورد به رادیو آزادی گفت: «بعضی مجبوریت‌ها حکومت افغانستان هم دارد، درحالی‌که طالبان را کسی به‌رسمیت نمی‌شناسد، تنش‌های منطقه‌ای وجود دارد، وضعیت اقتصادی در بین افغانستان خراب است و آمدن مهاجرین به این شکل، یک فاجعهٔ انسانی را پیش می‌آورد، از طرف دیگر حکومت پاکستان مجبوریت‌هایی دارد که موضوع «تی‌تی‌پی» است و در عقب پرده روابط بین افغانستان و هند افزایش یافته است، بناً پاکستان هم ضرورت دارد تا با افغانستان مذاکره کند.»

اما کارشناسان سیاسی و مبارزه با تروریزم در مورد این تلاش‌های پاکستان دیدگاه متفاوت دارند.

نثار احمد شیرزی یکی از آن‌ها در این مورد به رادیو آزادی گفت: «پاکستان به‌خاطر تحقق برنامه‌های استخباراتی وظیفه گرفته و تلاش می‌کند بهتر عمل کند و این‌که از نشست‌های سه‌جانبه صحبت می‌کنند، تلاش دارند تا پای چین و روسیه را در این موضوع دخیل بسازند. پاکستانی‌ها می‌خواهند حتی چین و روسیه را استعمال کنند و نفوذی‌که چین و روسیه در بین طالبان دارند، همان نفوذ را هم به نفع برنامه‌های استخباراتی خود استفاده کنند.»

سفر هیئت پاکستانی به افغانستان در حالی بوده‌است که یک هیئت حکومت طالبان نیز سرگرم دیدار با مقام‌های پاکستانی در این کشور است.

سفارت افغانستان تحت کنترول طالبان در اسلام‌آباد می‌گوید که نورالدین عزیزی، سرپرست وزارت صنعت و تجارت حکومت طالبان در حال گفت‌وگو با مقامات پاکستان در مورد توسعهٔ روابط دوجانبه، بازگشت «آبرومندانهٔ» مهاجرین افغان مقیم پاکستان، رشد تجارت و تسهیل روند ترانزیتی است.

اخراج مهاجران افغان از پاکستان؛ "اینبار به کشور خود مهاجر شدم"