حتی برخی از آن‌ها مدعی اند که هنگام نیاز از این بازارهای سیاه سلاح خریداری کرده‌اند.
یکی از باشنده‌گان ولایت ننگرهار است که به دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش در گزارش گرفته شود.
مردم به طور مخفیانه سلاح می‌خرند یا می‌فروشند.
او در صحبت با رادیو آزادی گفت که کاروبار مخفیانه سلاح‌های سبک، تجهیزات و وسایل نظامی در چندین بازار مختلف این ولایت و آن سوی تورخم صورت می‌گیرد: «بله، این سلاح‌ها به ویژه در بازار بتی کوت زیاد فروخته می‌شود، آن‌ها اکثرا تجارت این وسایل را انجام می‌دهند، در این وسایل تفنگچه‌ها نیز وجود دارد، مردم به طور مخفیانه سلاح می‌خرند یا می‌فروشند، بیشتر آن‌ها با طالبان ارتباط دارند، بیشتر این سلاح‌ها از منطقه سسوبی ولسوالی دور بابا می‌آیند، معمولاً پول این‌جا داده می‌شود و سپس تحریکیان به آن‌ها از ولسوالی دور بابا می‌آورند، حتی مردم در ولسوالی مومند دره آن‌را به طور مخفیانه در بعضی از لاری‌ها به آن طرف انتقال می‌دهد.»
اما این باشندۀ ولایت ننگرهار هیچ سندی برای اثبات ادعای خود ارائه نکرد و رادیو آزادی نیز به دلیل عدم دسترسی به منطقه نمی‌تواند به طور مستقل این ادعاها را تأیید کند.
افغانستان – در مارچ ۲۰۱۲، شورشیان سابق طالبان در حال تسلیم کردن سلاح‌های خود به حکومت پیشین
ادعاها مبنی بر خرید و فروش این‌گونه سلاح‌ها و تجهیزات نظامی در بازارهای سیاه و مخفی نه‌تنها در ولایت ننگرهار، بلکه در بغلان ولایت شمالی افغانستان نیز وجود دارد.
از بازار سیاه اسلحه خریدم و بعداً جوازش را گرفتم.
یکی از باشنده‌گان این ولایت که ریاست یک مؤسسه در کابل را بر عهده دارد در صحبت با رادیو آزادی ادعا کرد که اخیراً از این بازار سلاح خریداری کرده‌است.
او به دلیل حساسیت موضوع به شرط افشا نشدن نامش به رادیو آزادی گفت: «چند روز پیش می‌خواستم برای امنیت خودم سلاح بخرم، چون ما زیاد سفر می‌کنیم، آزاد نیست، اما پیدا می‌شود، بازاری ندارد، اما افرادی هستند که به طور مخفیانه به فروش می‌رساند، از بازار سیاه اسلحه خریدم و بعداً جوازش را گرفتم، بنابر این هر کس که نیاز دارد می‌تواند به راحتی آن را به دست بیاورد.»
این باشندۀ ولایت بغلان نیز هیچ سند و مدرکی برای اثبات ادعای خود ارائه نکرد.
گزارش سازمان بین‌المللی از ادامه قاچاق سلاح در افغانستان
ادعاها در مورد وجود بازارهای سیاه خرید و فروش سلاح و تجهیزات در افغانستان و دسترسی آسان به آن‌ها در حالی مطرح می‌شود که سازمان علمی و تحقیقاتی مستقر در ژنو موسوم به سروی اسلحه‌های کوچک یا «سمال ارمز سروی» در یک تحقیق تازه‌اش که به تاریخ ۳ اپریل در سایت ریلیف سازمان ملل متحد منتشر شده، گفته است که علیرغم مبارزه گسترده و سیاست‌های قوی طالبان برای جلوگیری از تسلیحات غیرقانونی پس از حاکمیت دوبارۀشان در افغانستان، تحقیقات آن‌ها از سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۴ نشان می‌دهد که هنوز هم در مناطق مختلف افغانستان به ویژه در شرق و جنوب شرق از جمله ننگرهار، کنر، خوست، پکتیکا، پکتیا و برخی ولایات دیگر و در مناطق مرزی با پاکستان، بازارهای باز یا سیاه برای فروش سلاح‌های سبک، تجهیزات و تدارکات نظامی وجود دارد و قاچاق آن صورت می‌گیرد.
بر اساس این تحقیق، این سلاح‌ها و تجهیزات که اکثراً از شوروی سابق به جا مانده و در زمان جمهوری مخلوع توسط ناتو به سربازان توزیع شده بود، در جریان سقوط افغانستان توسط طالبان در سال ۲۰۲۱، پشت سر گذاشته شده و در جریان قاچاق همین اسلحه به دست جنگجویان تحریک طالبان پاکستان (تی‌تی‌پی) و القاعده رسیده است.
پاسخ طالبان به ادعاهای مربوط به بازارهای سیاه اسلحه
وزارت داخله حکومت طالبان ادعای بازارهای سیاه و قاچاق این سلاح‌ها را رد می‌کند و می‌گوید که از کار و بار هر نوع سلاح‌های غیر قانونی جلوگیری کرده‌اند.
عبدالمتین قانع، سخنگوی این وزارت به رادیو آزادی گفت: «سلاح‌های سبک و سنگینی‌که در افغانستان از خارجی‌ها بجا مانده‌اند، همه منافع امنیتی ملی ماست، ما از آن‌ها به شدت محافظت می‌کنیم، در سه سال گذشته، تصفیه صورت گرفت و تمام سلاح‌ها جمع‌آوری شده‌است، سلاح‌های مورد نیاز در سه وزارتخانه‌ی مهم امنیتی استفاده می‌شود، بقیه همه نگهداری می‌شوند، هیچ‌کس اجازه ندارد بازار این‌ها را داشته باشد یا از کشور خارج انتقال دهند، این جداً ممنوع است.»
عبدالمتین قانع می‌پذیرد در برخی مکان‌ها، برخی افراد به طور «مخفیانه و محدود» کار و بار این سلاح‌ها را انجام می‌دهد، اما تأکید می‌کند که به زودی علیه آن‌ها اقدام می‌شود.
نگرانی کارشناسان از پیامدهای امنیتی قاچاق سلاح
برخی آگاهان امور معتقدند که اگر جلو قاچاق و تجارت این سلاح‌ها گرفته نشود، نه‌تنها منطقه و جهان را تهدید می‌کند، بلکه به‌گفته آنان، افغانستان نیز در آیندۀ نزدیک با چالش‌های امنیتی جبران‌ناپذیری مواجه خواهد شد.
حکمت‌الله اعظمی، محقق و عضو انستیتوت مطالعات صلح و منازعه افغانستان
اگر از این سلاح‌ها در منطقه و یا کشورهای همسایه کار گرفته شود، بدبختانه این کار باعث بدنامی افغانستان می‌شود
حکمت‌الله اعظمی، محقق و عضو انستیتوت مطالعات صلح و منازعه افغانستان به رادیو آزادی گفت: «حال در افغانستان سلاح‌های زیادی بجا مانده، اگر از این سلاح‌ها در منطقه و یا کشورهای همسایه کار گرفته شود، بدبختانه این کار باعث بدنامی افغانستان می‌شود، باید جلو آن گرفته شود، راه جلوگیری از آن این است که طالبان تصمیم قوی بگیرند که این سلاح‌ها را به فروش نمی‌رسانند و یا آن را به متحدین خود نمی‌دهند، اگر جلوگیری نشود، در هر کشوری که این سلاح‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، در آینده این کشور در افغانستان مداخله خواهد کرد.»
اخیراً چندین مقام ارشد پاکستانی در نشست‌های مختلف از جمله در جلسات شورای امنیت سازمان ملل ادعا کرده‌اند که سلاح‌های مورد استفاده در حملات آزادی‌خواهان بلوچ و جنگجویان تحریک طالبان پاکستان (تی‌تی‌پی) در این کشور از افغانستان به آن‌جا رسیده و بر اساس ادعای آن‌ها، این سلاح‌هایی است که نیروهای امریکایی در افغانستان بجا گذاشته اند.
ادعاهایی‌که قبلاً طالبان و محمد خراسانی سخنگوی تحریک طالبان پاکستان در مصاحبه با رادیو آزادی آن را تکذیب کرده بود.
حمدالله فطرت، معاون سخنگوی حکومت طالبان اخیراً به تاریخ ۱۴ اپریل در شبکۀ اکس (تویتر سابق) خود در واکنش به این ادعاهای پاکستان گفته است که این بیشتر سلاح‌های است که در طی ۲۰ سال گذشته در زمان تأمین تجهیزات نیروهای امریکایی از طریق بنادر پاکستان به ویژه کراچی دزدیده شده و بعداً در بازارهای سیاه این کشور خرید و فروش شده‌است.
برخی از کارشناسان امنیتی، از جمله نثار احمد شیرزی، پیش ازین در صحبت با رادیو آزادی ادعا کرده بود که صدها کارخانه اسلحه‌سازی در مناطقی از پاکستان وجود دارد که به‌گفته آن‌ها، سلاح‌هایی مشابه سلاح‌های امریکایی تولید می‌کنند.
سلاح‌های بجا مانده از دوران جمهوری و ناتو
افغانستان - نیروهای ویژه اردوی ایالات متحده (عکس آرشیف)
بر اساس تحقیق سازمان علمی و تحقیقاتی «سمال ارمز سروی» که در وب‌سایت ریلیف سازمان ملل متحد منتشر شده‌است، ارزش سلاح‌های سبک بجا مانده از نیروهای خارجی در افغانستان از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۱ به تنهایی بالغ بر ۴۱،۴۹ میلیون دالر است.
نه‌تنها پاکستان و برخی کشورهای منطقه، بلکه ایالات متحده نیز در مورد این تسلیحات ابراز نگرانی کرده و به دنبال بازپس‌گیری آن‌ها است.
دونالد ترمپ، رئیس جمهور امریکا پیش از این با اشاره به رژه نظامی سالانه طالبان گفته بود که استفاده طالبان از تجهیزات امریکایی او را عصبانی می‌کند و بارها تهدید کرده که این سلاح‌ها را پس می‌گیرد.
بیشتر در این باره: ترمپ: رژه نظامی طالبان با تجهیزات امریکایی مرا "خشمگین" می سازدماه گذشته، او حتی در یک کنفرانس خبری گفت که ایالات متحده ممکن است برای بازپس‌گیری برخی از این تسلیحات تلاش کند، اما او گفت که «بسیاری از این سلاح‌ها کهنه شده‌اند.»
مقام طالبان: حتی یک مرمی را هم به امریکا پس نمی‌دهیم
هرچند برخی از مقامات نظامی پاکستان از این موضع رئیس جمهور امریکا استقبال کرده و حتی برخی از مقامات بلندپایه هر دو کشور در این مورد صحبت کرده‌اند، اما یک مقام ارشد دولت طالبان که نخواست نام‌اش در این گزارش ذکر شود، به رادیو آزادی گفت که حتی یک مرمی را هم به امریکا پس نمی‌دهند.
بیشتر در این باره: سخنگوی طالبان : اسلحه امریکا از نظام سابق افغانستان به غنیمت گرفته شده استبر اساس گزارش‌های بازرس ویژه ایالات متحده برای بازسازی افغانستان (سیگار) و تعدادی از رسانه‌های امریکایی، نیروهای ناتو از جمله ایالات متحده که در ۲۰ سال گذشته در افغانستان بودند، در زمان خروج از افغانستان در ماه اگست سال ۲۰۲۱ به ارزش ۷ میلیارد دالر تجهیزات نظامی و سلاح‌های سبک و سنگین از خود در افغانستان بجا گذاشته اند که به دست طالبان افتاده است.