بازداشت صدها مهاجر افغان در زاهدان؛ روایت‌هایی از ترس، جدایی و بی‌سرنوشتی

اخراج افغان‌ها از ایران شدت یافته است. (عکس آرشیف)

یکی از ساکنان شهر زاهدان گفته است که اخیراً شمار زیادی از افغان ها در این شهر بازداشت و اخراج شده‌اند.
بسیاری از مردم از محل کارشان بازداشت و دیپورت شده‌اند.

او که به دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش فاش شود به رادیو آزادی گفت: «در اینجا نسبت به افغان‌ها ظلم زیاد، بی‌عدالتی و برخورد نادرست جریان دارد، بازداشت‌ها ادامه دارد و این وضعیت تنها در زاهدان نیست بل‌که در سراسر ایران چنین است. بسیاری از مردم از محل کارشان بازداشت و دیپورت شده‌اند، زنان و کودکان شان اینجا مانده‌اند.»

این در حالی است که رسانه‌های ایرانی گزارش داده‌اند که در روزهای اخیر صدها «اتباع غیرمجاز» در ولایت سیستان و بلوچستان ایران بازداشت شده‌اند.

خبرگزاری‌های ایرانی از جمله ایرنا و مهر روز شنبه ۱۷ ماه جوزا به نقل از حمید نوری قوماندان پولیس شهر زاهدان گفته‌اند که در هفتهٔ گذشته ۶۶۱ نفر از «اتباع غیرمجاز» بازداشت شده‌اند.

به نقل از او آمده است که این بازداشت‌ها «در چهارچوب طرح ارتقای امنیت اجتماعی و به منظور جلب رضایت مردم» انجام شده است.

مقام‌ها و رسانه‌های ایرانی از اصطلاح «اتباع غیرمجاز» برای مهاجران افغان فاقد اسناد استفاده می‌کنند.

او نظامی بود و اکنون به نیمروز فرستاده شده است.

در برخی ولایت‌ها و شهرهای دیگر ایران مهاجران افغان از بازداشت‌ها و اخراج‌های اجباری شکایت دارند.

یک زن مهاجر افغان در شهر اصفهان که به دلیل مشکلات امنیتی نخواست نامش فاش شود به رادیو آزادی گفت: «یکی از اعضای خانواده ما که تقریباً هفت سال است اینجا زندگی می‌کرد، دو روز پیش از عید از محل کارش بازداشت شده است. خانواده‌اش بسیار نگران و غمگین هستند. پس از جست‌وجوهای زیاد بالاخره دو روز بعد خبر رسید که او را پولیس بازداشت کرده و به نیمروز فرستاده‌اند. او نظامی بود و اکنون به نیمروز فرستاده شده است، خانواده‌اش اینجا سرگردان مانده‌اند؛ سه کودک و همسرش اینجا هستند و کسی را ندارند.»

او افزود که پولیس ایران روز جمعه هنگام نماز عید تعداد زیادی افغان‌ها از جمله برادر شوهرش را بازداشت کرده و با خود برده‌ است.

گروهی از مهاجران افغان که در ماه اپریل سال ۲۰۲۵ از ایران اخراج شده‌اند.

از ترس بازداشت حتی کسی برای خرید نان یا دوا بیرون نمی‌رود.

مرضیه محمدی، خبرنگار افغان مقیم تهران نیز به رادیو آزادی گفت که در هفتهٔ گذشته در نقاط مختلف ایران بازداشت افغان‌ها افزایش یافته و بسیاری آنان، از ترس از خانه بیرون نمی‌شوند.

«بازداشت‌ها بسیار افزایش یافته است، افغانان این‌جا بسیار در عذاب‌اند. از ترس بازداشت حتی کسی برای خرید نان یا دوا بیرون نمی‌رود. اکنون حتی پولیس زن مأمور شده تا زنان افغان را بازداشت کند. وضعیت روحی و روانی من خیلی خراب است. صبح که به کار می‌روم تا شب که باز می‌گردم همیشه نگران هستم، ما در افغانستان با تهدیدهای زیادی روبه‌رو هستیم.»

این افغان‌ها می‌گویند که پولیس هنگام بازداشت افغان‌ها وسایل‌ شخصی همراه شان را ضبط کرده و اجازه نمی‌دهد که به خانواده‌های‌شان اطلاع دهند.

این شکایت‌ها و نگرانی‌ها در حالی مطرح می‌شود که دولت ایران اخیراً روند بازداشت و اخراج افغان‌ها را سرعت بخشیده است.

بیشتر در این باره: یوان‌اچ‌سی‌آر: مهاجران بازگشته به افغانستان با «نابرابری ساختاری» روبه‌رو هستند

نادر یاراحمدی، رئیس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت داخله ایران، هفته گذشته اعلام کرد که کارت‌های سرشماری مهاجران لغو شده و خدمات آموزشی و صحی برای مهاجران فاقد مدرک قطع شده است.

رسانه‌های ایرانی به نقل از او گفته‌اند که حضور مداوم مهاجران فشار زیادی بر بخش‌های آموزش و صحی ایران وارد و نگرانی‌هایی را در میان مردم ایجاد کرده است.

این مقام ایرانی گفته که کارت‌های سرشماری که پیش‌تر تا پایان سال ۱۴۰۳ اعتبار داشتند، دیگر تمدید نخواهند شد.

بیشتر در این باره: بیش از ۸۰ نهاد حقوق بشری خواستار توقف اعدام شهروندان افغان در ایران شدند

از سوی دیگر، مولوی عبدالکبیر، سرپرست وزارت امور مهاجران و عودت کنندگان حکومت طالبان، روز شنبه، ۱۷ ماه جوزا پس از نماز عید از کشورهای همسایه خواست که با مهاجران افغان با صبر و مدارا رفتار کنند.

سازمان بین‌المللی مهاجرت در گزارشی به روز سه‌شنبه گذشته اعلام کرده است که تنها در ماه گذشته میلادی بیش از ۱۵ هزار خانواده افغان از ایران بازگشته‌اند.

همچنین کمیشنری عالی سازمان ملل در امور پناهندگان حدود ده روز پیش گفته بود که در ماه‌های اپریل و می بیش از نیم میلیون افغان از ایران و پاکستان به افغانستان بازگشته‌اند.