مارکو روبیو، وزیر خارجه ایالات متحده، چهارشنبه ۲۵ سرطان در پیامی که در شبکه ایکس منتشر شد، اعلام کرد ایالات متحده با همه طرفهای درگیر در سوریه وارد گفتوگو شده و افزود: «ما بر سر گامهای مشخصی توافق کردهایم که امشب به این وضعیت نگرانکننده و هولناک پایان خواهد داد.»
او خواستار پایبندی تمامی طرفها به تعهداتی شد که پذیرفتهاند.
ساعتی بعد وزارت دفاع سوریه اعلام کرد که نیروهای ارتش این کشور روز چهارشنبه از شهر سویدا، که اکثریت جمعیت آن را دروزیها تشکیل میدهند، عقبنشینی خود را آغاز کردهاند.
در بیانیه وزارت دفاع آمده است: «ارتش سوریه در راستای اجرای مفاد توافق تصویبشده، پس از پایان عملیات پاکسازی شهر از گروههای غیرقانونی، عقبنشینی خود را از شهر سویدا آغاز کرده است.»
به گزارش خبرگزاری فرانسه این بیانیه اشارهای به خروج سایر نیروهای امنیتی دولتی مستقر در شهر نکرده است. آتشبس قبلی که وزارت دفاع سوریه روز سهشنبه اعلام کرده بود، با ادامه درگیریها فرو پاشید.
مقامات دولت موقت سوریه و رهبران اقلیت مذهبی دروز، آتشبس جدیدی را روز چهارشنبه اعلام کردهاند که مشخص نیست پابرجا بماند.
موضعگیری احمد الشرع
احمد الشرع، رئیسجمهور موقت سوریه، روز پنجشنبه در یک سخنرانی تلویزیونی بعد از حملات اسرائیل به ساختمانهای دولتی در شهر دمشق اعلام کرد که حفاظت از شهروندان دروزی و حقوق آنها «اولویت ما» است.
او خطاب به شهروندان دروزی گفت: «ما هرگونه تلاش برای کشاندن شما به دامن طرفهای خارجی را رد میکنیم.»
احمد الشرع اسرائیل را متهم کرد که از زمان سقوط حکومت بشار اسد به دنبال ایجاد اختلاف و بیثباتی در سوریه است و اتحاد مردم سوریه را هدف قرار گرفته است.
رئیسجمهور موقت سوریه افزود: «ما از جنگ نمیترسیم. ما زندگی خود را در مقابله با چالشها و دفاع از مردم گذراندهایم، اما منافع سوریها را بر هرج و مرج و ویرانی ترجیح دادهایم.»
این در حالی است که وبسایت اکسیوس بهنقل از یک مقام امریکایی نوشت دمشق پیش از اعزام نیرو در آغاز این هفته به جنوب سوریه، به دولت اسرائیل اطلاع داده بود که این اقدامش علیه اسرائیل نیست بلکه گامی برای جلوگیری از درگیریها میان شبهنظامیان دروزی و باندهای بادیهنشین سنی در این بخش از سوریه بوده است.
ارتش اسرائیل روز چهارشنبه ساختمان وزارت دفاع و درستیزوال ارتش سوریه در دمشق را بمباران کرد و گزارشها حاکی از آن بود که اطراف ساختمان ریاستجمهوری سوریه نیز مورد هدف حملات هوایی اسرائیل قرار گرفت.
یک منبع از وزارت صحت سوریه به خبرگزاری رویترز گفت بر اثر حملات اسرائیل به وزارت دفاع در دمشق پنج تن از اعضای نیروهای امنیتی سوریه کشته شدند.
اسرائیل حاکمان جدید سوریه به رهبری احمد الشرع را «جهادیهای تغییر چهره داده» توصیف و اعلام کرده است که اجازه نخواهد داد آنها نیروهای خود را به جنوب سوریه منتقل کنند.
اسرائیل همچنین خود را متعهد میداند که از جامعه دروزی این منطقه در برابر حملات محافظت کند؛ اقدامی که با حمایت و درخواستهای جامعه دروزی داخل اسرائیل همراه بوده است.
تازهترین موج خشونتها در سوریه با آدمرباییها و حملات متقابل میان قبایل بادیهنشین سنی و گروههای مسلح دروزی در سویدا، که مرکز اصلی جامعه دروزی است، آغاز شد.
در همین حال وزارت صحت سوریه گزارش داد که «دهها جسد» در یک شفاخانه در شهر سویدا کشف شده است.
در بیانیه این وزارتخانه که شامگاه چهارشنبه منتشر شد، آمده است: «پس از بیرون راندن واحدهای مسلح غیرقانونی از شفاخانه ملی سویدا، دهها جسد در آنجا کشف شد. بررسیها نشان داد که این اجساد متعلق به غیرنظامیان و نیروهای امنیتی سوری بودهاند.»
نیروهای دولتی که برای برقراری نظم وارد سویدا شدند، با نیروهای دروزی درگیر شدند. از سوی دیگر گزارشهایی منتشر شده مبنی بر اینکه نیروهای امنیتی اقدام به کشتارهای فراقانونی، غارت و سوزاندن خانههای غیرنظامیان کردهاند.
دیدهبان حقوق بشر سوریه بامداد پنجشنبه اعلام کرد از ابتدای درگیریها در این کشور ۳۵۰ نفر کشته شدهاند.
بر اساس این گزارش، ۷۹ نیروی دروزی و ۵۵ غیرنظامی که ۲۷ نفر از آنها «بهسرعت توسط نیروهای وزارت دفاع و کشور اعدام شدهاند» جان باختهاند. همچنین ۱۸۹ نفر از نیروهای وزارت دفاع و کشور و ۱۸ جنگجوی بادیهنشین نیز کشته شدهاند.
پیشتر این نهاد ناظر تعداد کل کشتهشدگان را ۳۰۰ نفر اعلام کرده بود.
این آمار به شکل مستقل قابل راستیآزمایی نیست.
هجوم دروزیهای ساکن اسرائیل به آن سوی مرز
در این میان، رسانههای اسرائیل گزارش دادند صدها تن از دروزیهای ساکن شمال اسرائیل که در پاسخ به فراخوان بزرگان خود به مناطق مرزی رسیده بودند، با عبور از مرز وارد ولایت سویدا شده و هنوز بازنگشتهاند.
گزارشگران رسانههای اسرائیل گفتند پولیس و ارتش غافلگیر شده و نیروهایشان در برابر هجوم شمار زیاد دروزیهای ساکن اسرائیل که به آن سوی مرز رفتند تا به همکیشان خود کمک کنند، فاقد توان کافی بود.
شبکه کان گزارش داد که پولیس آمار تخمینی از دروزیهایی که از مرز عبور کرده و وارد سوریه شدند، یا آمار کسانی که چهارشنبهشب بازگشتند، ندارد اما در جستجوی آنها در مناطق مرزی است.
به گزارش این شبکه و رادیو ارتش اسرائیل، دهها تن از کسانی که «برای کمک» به دروزیهای سوریه وارد آن کشور شدند، مسلح بودند.
صدراعظم اسرائیل شامگاه چهارشنبه در یک پیام ویدئویی به دروزیهای شمال گفت: شما شهروند اسرائیل هستید، از مرز عبور نکنید، کار را به ارتش واگذار کنید.
واکنشها به حملات اسرائیل
از سوی دیگر مداخله اسرائیل با واکنشهای جهانی مواجه شده و دیپلماتها اعلام کردند شورای امنیت سازمان ملل روز پنجشنبه برای بررسی وضعیت سوریه جلسه اضطراری تشکیل خواهد داد.
انتونیو گوترش، سرمنشی سازمان ملل متحد، ساعتی پیشتر از خشونتهای جاری در جنوب سوریه ابراز نگرانی کرد و حملات اسرائیل را نیز محکوم کرد.
استیفن دوجاریک، سخنگوی سازمان ملل متحد، اعلام کرد که آقای گوترش خشونت علیه غیرنظامیان، از جمله گزارشهای مربوط به «کشتارهای خودسرانه و اقداماتی که شعلههای تنشهای فرقهای را شعلهورتر میکند و فرصت مردم سوریه برای صلح و آشتی پس از چهارده سال درگیری وحشیانه را از آنها میگیرد» را بهشدت محکوم میکند.
اتحادیه اروپا نیز از اسرائیل خواست حملات خود به اهداف دولتی در سوریه را فورا متوقف کند و همزمان خواستار آن شد که سوریه نیز تنشهای قومی مرتبط با جامعه دروزی در جنوب کشور را کاهش دهد.
حکومت طالبان نیز با انتشار اعلامیه که سخنگوی آن ذبیح الله مجاهد در شبکه ایکس منتشر شده حملات اسرائیل را محکوم کرده است.
نماینده روسیه در سازمان ملل نیز حملات روز چهارشنبه اسرائیل به پایتخت سوریه را «غیرقابل قبول» خواند.
این وقایع در حالی رخ داده که دونالد ترمپ، رئیسجمهور امریکا، بارها در دو ماه اخیر بهشیوه مثبت از احمد الشرع سخن گفته و نمایندگان ارشد اسرائیلی و سوری نیز در روزهای گذشته در باکو با هم دیدار کردهاند.