پس از مسدود شدن بندر واگه به روی تجارت افغانستان با هند، شماری از تاجران افغان از حکومت طالبان خواستهاند تا برای تداوم و بهبود روابط تجاری با هند، دهلیز هوایی میان دو کشور را دوباره فعال سازد.
مسئولان اتاق تجارت و سرمایهگذاری افغانستان میگوید در حال حاضر صادرات عمده افغانستان به هند که میوه خشک است از طریق بندر عباس و بندر چابهار انجام میشود؛ اما به گفته این مسئولان این مسیر هم زمانگیر است، هم هزینهبر، و نیز میوه ها رطوبت می گیرد که باعث کاهش کیفیت و ارزش آن می شود.
پیشنهاد شد که برای دهلیز هوایی، با طیارههای بزرگ قرارداد صورت گیرد و ما میتوانیم به گونه منظم، از کندهار و کابل یک یا دو پرواز در روز داشته باشیم که در هر پرواز ۸۰ تا ۱۰۰ تُن اموال انتقال داده شود.
خانجان الکوزی، عضو هیئت مدیره این اتاق، به رادیو آزادی گفت که در پیوند به این مشکل و سایر مسائل تاجران، روزهای چهارشنبه و پنجشنبه (اول و دوم اسد)، گفتگوهایی با مقامهای طالبان صورت گرفته است.
«پیشنهاد شد که برای دهلیز هوایی، با طیارههای بزرگ قرارداد صورت گیرد و ما میتوانیم به گونه منظم، از کندهار و کابل یک یا دو پرواز در روز داشته باشیم که در هر پرواز ۸۰ تا ۱۰۰ تُن اموال انتقال داده شود. حتی اگر کرایه این پروازها بالا باشد و حکومت هیچگونه سبسایدی (کمک مالی) هم ندهد، ما آمادهایم، در این مورد بحث گسترده صورت گرفت.»
آقای الکوزی میگوید که مقامهای طالبان این مورد را یادداشت کردند و گفتند که به صورت مشترک روی این موضوع کار خواهند کرد.
تلویزیون ملی افغانستان تحت کنترل حکومت طالبان نیز به تاریخ ۲۵ جولای در وبسایت خود نوشته است که معاونیت اقتصادی ریاستالوزرا و مسئولین وزارت مالیه، روز پنجشنبه دوم اسد، در قصر مرمرین با حدود ۱۵۰ نماینده از تاجران و صنعتکاران ملی دیدار کردهاند و در مورد مشکلات مختلف با آنان گفتگو کردهاند.
در این خبر همچنان به مطرحشدن بحث و گفتگو در رابطه به ایجاد دهلیزهای هوایی نیز اشاره شده است.
در ادامه آمده که معاونیت اقتصادی ریاستالوزرا و مسئولان وزارت مالیه طالبان به تاجران و صنعتکاران اطمینان دادهاند که برای حل شماری از مشکلاتی که با آنان شریک ساخته شده، وزارتها و ادارههای مربوطه اقدامات جدی را رویدست گرفتهاند و این مشکلات به زودی حل خواهند شد.
بیشتر در این باره: تحریمها و محدودیتهای بانکی، تجارت افغانستان را «فلج» کرده؛ بازرگانان چه میگویند؟
قابل یادآوریست که بحث در مورد فعالسازی مجدد دهلیز هوایی با هند در حالی مطرح میشود که پس از حمله مرگبار در منطقه پهلگام کشمیر تحت اداره هند، در تاریخ ۲۴ اپریل سال روان، که منجر به تشدید تنشها میان هند و پاکستان شد، بندر واگه بر روی تجارت افغانستان بسته شد.
با این حال تنها یکبار اجازه داده شد تا حدود ۱۵۰ موتر باربری حامل کالا های تجاری افغانستان که در آنجا متوقف مانده بودند، عبور کنند.
بر بنیاد معلومات اتاق تجارت و سرمایهگذاری افغانستان، هر سال به ارزش ۵۰۰ میلیون دالر میوه خشک از طریق بندر واگه به هند صادر میشد و این مسیر کوتاهترین و ارزانترین راه برای صادرات افغانستان به حساب میآمد.
خالد احمد رحمانی، سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان میوه خشک افغانستان، میگوید که بستهشدن بندر واگه زیانهای سنگینی به تاجران و همچنان دهقانان افغان وارد کرده است.
این بندر که از سه ماه گذشته بدینسو بسته مانده، خسارات سنگینی به تاجران و دهقانان وارد کرده است.
به گفته او، گفتگوها در این زمینه تاکنون هیچ نتیجهای نداشته و به همین دلیل، تاجران پیشنهاد فعالسازی مجدد دهلیز هوایی با هند را مطرح کردهاند.
او به رادیو آزادی گفت:
«این بندر که از سه ماه گذشته بدینسو بسته مانده، خسارات سنگینی به تاجران و دهقانان وارد کرده است. ما بارها از کشورهای دخیل خواستهایم که به خاطر مردم، برای کاهش فقر و ایجاد فرصتهای کاری، بندر واگه را بازگشایی کنند، اما تا اکنون هیچ نتیجه ملموسی بهدست نیامده است.»
قابل یادآوری است که افغانستان در گذشته، در دوران حکومت جمهوری پیشین، با هند و چند کشور دیگر دهلیزهای هوایی فعال داشت، اما با بازگشت طالبان به قدرت، تمامی این دهلیزها غیر فعال شدند.
در مورد علت غیر فعالشدن این دهلیزهای هوایی، آخندزاده عبدالسلام جواد، سخنگوی وزارت صنعت و تجارت حکومت طالبان، پیشتر به رادیو آزادی گفته که در گذشته، هزینه صادرات از طریق این دهلیزهای هوایی توسط امریکا تأمین میشد، اما اکنون این حمایتها قطع شده است.
با این حال، او افزوده بود که بهطور کلی، تاجران، شرکتهای خصوصی و حکومت در تلاشاند تا محصولات افغانستان را به هر گوشه و کنار جهان برسانند.
اتاق تجارت و سرمایهگذاری افغانستان نیز میگوید که در دوران حکومت جمهوری مخلوع، سالانه حدود پنج هزار تُن کالا شامل میوههای تازه و خشک، قالین و گیاهان طبی از طریق دهلیزهای هوایی به کشورهای مختلف جهان صادر میشد.