«معمولاً واسطه وجود دارد و افراد شایسته استخدام نمی‌شوند»: شکایت صدها جوان تحصیل‌کرده

بیکاری در افغانستان، عکس از آرشیف

احمدالله پیکان پارسال به‌عنوان محصل ممتاز رشته اقتصاد در کابل فارغ شد. اما امروز، مدرکش بیش از آنکه کلیدی برای آینده باشد، مثل وزنه‌ای بر دوش او سنگینی می‌کند.

او یکی از صدها جوانی‌است که تحصیلات عالی دارند، اما نمی‌دانند که کاری مرتبط با رشته‌شان پیدا خواهد شد یا نه.

پیکان به رادیو آزادی گفت: «بیشتر اوقات یا کاری وجود ندارد یا هر جا که می‌ رویم، تجربهٔ کاری می ‌خواهند؛ اما محصلانی که کار نکرده‌ اند، چطور تجربه پیدا کنند؟ همین سبب می‌ شود یا برخلاف رشتهٔ خود کار کنیم یا مردم مجبور به مهاجرت شوند، من شخصاً شاهد هستم که بسیاری همصنفی ‌هایم با آنکه وضعیت ایران خوب نیست، برای کار به ایران رفته‌ اند.»

یک فارغ فاکولته شرعیات پوهنتون کابل که نخواست نامش در گزارش گرفته شود، می‌ گوید این وضعیت باعث ناامیدی بسیاری جوانان شده است؛ زیرا در بازار آزاد کار پیدا نمی ‌شود و به ادعای او، در ادارات دولتی هم جز اعضای طالبان به افراد تحصیل کرده و مسلکی فرصت داده نمی‌ شود.

نه تنها من، بلکه دوستانم که سال ‌های قبل فارغ شده ‌اند هم در رشتهٔ خود کار پیدا نکرده‌ اند


او به رادیو آزادی گفت: «نه تنها من، بلکه دوستانم که سال ‌های قبل فارغ شده ‌اند هم در رشتهٔ خود کار پیدا نکرده‌ اند، وقتی جوانان سال ‌ها درس می‌ خوانند اما باز هم نه تنها در رشتهٔ خود، بلکه در کل کار نمی‌یابند، این بسیار ناامید کننده است. این وضعیت حتی بر روحیهٔ آن جوانانی تأثیر منفی می‌گذارد که هنوز تحصیلات‌ شان تمام نشده، جوانانی هستند که تحصیلات عالی دارند ولی مجبور به صفا کاری شده‌ اند، متأسفانه امروز در جامعهٔ ما کسانی مقام دارند که هیچ‌ گونه تحصیل نکرده ‌اند؛ این خیلی مأیوس‌ کننده است.»

یک باشندهٔ ولایت زابل و فارغ فاکولته اداره و مدیریت که نخواست نامش در گزارش ذکر شود، به شرط تغییر صدا به رادیو آزادی گفت نه تنها در رشتهٔ خودش، بلکه در سایر بخش ‌ها هم نتوانسته به ‌عنوان یک فرد تحصیل‌ کرده وظیفه ای بیابد که مشکلات اقتصادی خانواده ‌اش را حل کند و اکنون به دهقانی روی آورده است:

«اکنون من در زمین خود دهقانی می‌ کنم، با آنکه سواد دارم در ولایت ما زمینهٔ کار هم فراهم نیست. هر جا که یک بست اعلام می‌ شود، اگر یک یا دو بست ملکی، نظامی یا در مؤسسات باشد، تا دو صد نفر برایش ثبت ‌نام می‌ کنند؛ پس معمولاً واسطه وجود دارد و افراد شایسته استخدام نمی‌ شوند، حالا در خانه‌ ام و در زمین خود کار می‌ کنم.»

این جوانان از حکومت طالبان و نهاد های مربوطه می‌ خواهند که برای جوانان تحصیل‌ کرده و مسلکی زمینه کار را فراهم کرده و در ادارات دولتی به ‌جای افراد غیر مسلکی، اشخاص کار فهم و باسواد را استخدام کنند.

ذبیح ‌الله مجاهد سخنگوی طالبان و سخنگویان وزارت‌ های کار و امور اجتماعی و تحصیلات عالی طالبان به پرسش ‌های رادیو آزادی در مورد ادعا ها و شکایت ‌های این جوانان پاسخ ندادند.

دلایل اصلی بیکاری جوانان چیست؟

اما شماری از آگاهان امور اقتصادی و کارشناسان بازار کار، از جمله آذرخش حافظی، می‌ گوید که بیکاری گسترده، به ‌ویژه بیکاری جوانان تحصیل‌ کرده در افغانستان، روز به‌ روز زمینهٔ گسترش بحران اقتصادی را در کشور فراهم می‌ کند.

آقای حافظی به رادیو آزادی گفت که دلیل عمدهٔ این وضعیت آن است که نظام آموزشی و تحصیلی افغانستان با نیاز های بازار کار مطابقت ندارد:«این‌ که بیشتر جوانان ما کار پیدا نمی‌ کنند، دو دلیل دارد: یکی اینکه نظام آموزشی کشور ما با بازار کار هماهنگ نیست، هر سال پنجصد هزار جوان فارغ می‌ شوند و وارد بازار کار می‌ گردند، اما نه تنها برای آنها، بلکه برای فارغ‌ التحصیلان پیشین هم کار وجود ندارد. مثلاً هزاران جوان در علوم سیاسی، ادبیات یا رشته‌ های مشابه تحصیل می‌ کنند در حالی‌ که امروز تقاضای بازار کار در رشته‌ های مثل ذوب فلزات، انجنیری و بخش‌ های فنی دیگر بیشتر است پیشنهاد ما این است که تحصیلات باید بر اساس نیاز تنظیم گردد »

آقای حافظی افزود که علاوه بر این، حکومت طالبان باید در استخدام‌ ها به جوانان با سواد و مسلکی اولویت بدهد.

گفتنی است که پیش از این نیز باشندگان ولایت ‌های مختلف افغانستان، به‌ ویژه جوانان تحصیل کرده، بار ها مشکل بیکاری‌ شان را با رادیو آزادی در میان گذاشته ‌اند.


همچنین سازمان بین المللی کار (ILO) و سایر نهاد های وابسته به سازمان ملل متحد گزارش ‌های از سطح بالای بیکاری در داخل افغانستان منتشر کرده گفته ‌اند که این مشکل روز به ‌روز در حال گسترش است.