همه میوههای مان گندیده میشوند، ضرر میکنیم.
انصارالله، دهقان ساکن ولسوالی مروری ولایت کنر، به رادیو آزادی گفت: «گاهی هیچ سودی نمیبریم، چون همه میوههای مان گندیده میشوند، ضرر میکنیم، سبزیهایم خراب میشوند، حتی اگر مقدار کمی خراب شود کسی آن را از ما نمیخرد، مجبور میشویم دور بریزیم، تمام تلاش سال ما هدر میرود، چون ۱۲ ماه برای آن کار میکنیم، بیشتر باغداران از این موضوع زیان میبینند.»
او افزود که بارها در گذشته و حال از نهادهای حکومتی و موسسات بینالمللی درخواست ساخت سردخانه کردهاند، اما تاکنون هیچ اقدامی نشده است.
اگر سردخانه می داشتیم، میتوانستیم تمام میوهها را برای مدت مناسبی نگهداری کنیم.
شفیعالله، باغدار و ساکن ولایت ارزگان نیز نگرانی مشابه دارد: «ما باغ های زیادی انار، سیب و برخی میوه های دیگر داریم، اما نیاز زیادی به سردخانه داریم. گاهی شرایطی پیش میآید، مثل حالا که مسیرهای پاکستان بسته است، اگر سردخانه می داشتیم، میتوانستیم تمام میوهها را برای مدت مناسبی نگهداری کنیم.»
تمام مسیرها به پاکستان، کشوری که افغانستان بیشتر میوه و سبزیجات خود را به آن صادر میکرد، در بیش از دو ماه گذشته بسته است.
این مسیر ها در ۱۱ اکتوبر پس از درگیری طالبان و نیروهای پاکستانی در امتداد خط دیورند از سوی حکومت پاکستان مسدود شدند.
باغداران و دهقانان مصاحبه شده میگویند که بیشتر اوقات به دلیل ترس از خراب شدن میوه و سبزیجات، محصولات خود را به قیمت بسیار پایین میفروشند و گاهی حتی متحمل ضرر میشوند.
بازرگانان بینالمللی میوه و سبزیجات افغانستان نیز کمبود سردخانهها را آسیب جدی برای تجارت میدانند.
حاجی عبدالاحد، تاجر میوه که محصولات را به هند و کشورهای مختلف منطقه صادر میکند، به رادیو آزادی گفت که به دلیل کمبود سردخانهها، در حال حاضر تنها میتوانند شش ماه از سال میوه صادر کنند: «اکثر میوههای افغانستان همزمان میرسند، بنابراین مجبوریم سریعاً آنها را از کشور خارج کنیم، اما اگر سردخانه می داشتیم، میتوانستیم میوهها را نگهداری کنیم و تدریجی و مطابق تقاضای بازارهای جهانی عرضه کنیم. سردخانه ها حتی برای میوههای خشک نیز بسیار مهم هستند،در حال حاضرمجبور هستیم شش ماه در سال صادرات کنیم، اما اگر سردخانه می داشتیم، میتوانستیم تا ۱۲ ماه نیز نگهداری کنیم.»
با این حال، حکومت طالبان اخیراً اعلام کرده که ساخت ۲۲ سردخانه در ۱۲ ولایت افغانستان آغاز شده است.
معاونیت اقتصادی ریاست الوزراء طالبان روز شنبه، ۲۰ دسمبر، در گزارشی اعلام کرد که این سردخانهها ظرفیت نگهداری مجموعاً ۲۶ هزار تن میوه و محصولات زراعتی را خواهند داشت.
در این گزارش آمده است که در آینده با همکاری دولت چین، سه سردخانه دیگر ساخته می شود که هر کدام ظرفیت نگهداری ۱۵۰۰ تن میوه را خواهند داشت.
معاونیت اقتصادی ریاست الوزراء طالبان افزوده است که در حال حاضر شمار سردخانههای فعال در افغانستان به دهها واحد میرسد و این سردخانهها توسط وزارتهای صنعت و تجارت، زراعت،آبیاری و مالداری و همچنین بخش خصوصی ساخته شدهاند.
شیر محمد حاتمی سخنگوی وزارت زراعت، آبیاری و مالداری حکومت طالبان به پرسش ها رادیو آزادی در مورد آمار دقیق سردخانه ها در افغانستان پاسخ نداد.
این وزارت اما پیش از این گفته بود که حدود ۴۵۰ سردخانه بزرگ و کوچک در کشور وجود دارد که بیشتر آنها اکنون غیر فعال هستند.
مشکل کمبود سردخانهها در افغانستان از دههها پیش مطرح بوده و بر نیاز جدی آن تاکید شده است.
پیش از بسته شدن مسیرهای پاکستان، مسئولان اتاق تجارت و سرمایهگذاری افغانستان به رادیو آزادی گفته بودند که برخی محصولات زراعتی افغانستان که به پاکستان صادر میشوند، در سردخانههای آن کشور نگهداری میشوند و پس از مدتی با قیمت بسیار بالاتر دوباره به افغانستان فرستاده می شوند.