در گزارش رسانههای پاکستانی، از جمله روزنامهٔ دان که روز چهارشنبه، ۲۴ دسمبر، منتشر شده، آمده است که این افراد بدون داشتن مدارک قانونی سفر، پس از ورود غیرقانونی به خاک پاکستان از مسیرهای کم رفتوآمد، در مناطق نوکُندی و تفتانِ ولسوالی چاغی ایالت بلوچستان بازداشت شدهاند.
در این گزارش، به نقل از یک مقام ارشد امنیتی بلوچستان گفته شده است که افراد بازداشتشده، برای اقدامات قانونی بعدی به نهادهای مربوطه سپرده شدهاند.
به گفتهٔ این مقام، گشتزنی نیروهای امنیتی در امتداد مرز با افغانستان تشدید شده است تا از ورود غیرقانونی، قاچاق انسان و دیگر فعالیتهای غیرقانونی جلوگیری شود.
بر اساس معلومات رسانههای پاکستانی، این افراد قصد داشتند با عبور از این مسیر بهگونهٔ غیرقانونی وارد ایران شوند.
در همین حال شماری از افغانهایی که از مسیرهای غیرقانونی خود را به کشورهای همسایه رساندهاند، میگویند با توجه به خطرات جدی و تجربههای دشواری که پشت سر گذاشتهاند، عبور از این راه ها را به دیگران توصیه نمیکنند.
یک زن افغان با همسر و چهار کودک زیر دهسال خود اخیرا از مسیر های غیرقانونی از طریق پاکستان وارد ایران شده است میگوید که به دلیل مشکلات اقتصادی با آنکه در سال جاری از این کشور به افغانستان اخراج شده بود یک ماه قبل دوبار بازگشته است.
او که به دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش در گزارش گرفته شود به رادیو آزادی گفت که با عبور از راه های دشوار گذر و مشکلات زیاد دوباره خود را به ایران رسانیده است.
بسیار به سختی آمدیم مشکلات زیادی را متحمل شدیم موتر ما حادثه کرد
«حالا در ایرانشهر هستیم شاید ۲۴ ساعت بعد به تهران برسیم، اما بسیار به سختی آمدیم مشکلات زیادی را متحمل شدیم موتر ما حادثه کرد ،چشم من افگار شده، دو شب و سه روز پیاده روی کردیم، گوشت کف های پایم مکمل از بین رفته است،زیاد وضعیت ما خراب شد و سختی های زیادی را پشت سر گذشتاندیم.»
در حالی که مقام های پاکستان از بازداشت ده ها افغانها بهدلیل عبور از مسیرهای غیرقانونی خبر دادهاند؛ بتازگی گزارشهای به نشر رسید که برخی از افغانها که قصد داشتند به طور غیر قانونی به ایران سفر کنند در پی سردی هوا در مناطق مرزی جان باختهاند و شماری دیگر هنگام بازداشت،از گیرماندن در برف و یخبندان نجات یافتهاند.
سه روز قبل بتاریخ ۲۱ دسمبر حجت صدیقی، سارنوال عمومی شهر تایباد در ولایت خراسان رضوی به ایرنا خبرگزاری دولتی ایران گفت که ۲ هزار و ۱۰۶ شهروند افغان که هنگام تلاش برای «ورود غیرقانونی» در جریان برفباری شدید در مناطق مرزی گیر مانده بودند،توسط نیروهای مسلح ایران شناسایی و نجات داده شدند.
او افزوده بود که پس از بهبود وضعیت صحی و طی مراحل قانونی، آنان به افغانستان بازگردانده شدند.
برخی منابع محلی در ولایت هرات روز جمعه ۱۹ دسمبر به رادیو آزادی گفتند که دهها تن از شهروندان افغان که قصد داشتند به گونه قاچاقی وارد ایران شوند در مرز ایران و افغانستان، به دلیل سردی هوا جان باختهاند.
در مدتی که در پاکستان حضور داریم، بارها از سوی پولیس مورد بازجویی قرار گرفتهایم. یکی دو بار حتی با وجود داشتن پاسپورت و ویزه، تلاش کردند مرا اخراج کنند
مقام های محلی حکومت طالبان در هرات، بتاریخ ۲۰ دسمبر نیز مرگ سه مهاجر افغان و یک چوپان را بر اثر سرمای شدید در منطقه مرزی بین ایران و افغانستان تأیید کردند.
در همین حال، مهاجران افغان که به دلایل اقتصادی و امنیتی به پاکستان مهاجرت کرده اند، میگویند که اکنون زندگی روزمرهٔ آنان زیر سایهٔ بازداشت، اخراج و برخورد نادرست پولیس قرار دارد.
یکی از مهاجران افغان در ایالت بلوچستان پاکستان، که نخواست نامش در گزارش گرفته شود و صدایش تغییر داده شده است، به رادیو آزادی گفت: "متأسفانه در مدتی که در پاکستان حضور داریم، بارها از سوی پولیس مورد بازجویی قرار گرفتهایم. یکی دو بار حتی با وجود داشتن پاسپورت و ویزه، تلاش کردند مرا اخراج کنند. هدفشان پول بود؛ زمانی که درخواست پول کردند، مقداری پول پرداخت کردم. در دو سه مورد دیگر نیز تجربههای مشابهی داشتیم."
براساس نشر گزارش های برخی سازمان های بین المللی پس از حاکمیت دوبارهٔ طالبان بر افغانستان، موج مهاجرت شهروندان افغان به پاکستان و ایران، بهویژه از مسیرهای غیرقانونی، افزایش یافته است.
در ماههای اخیر، وضعیت مهاجران افغان در پاکستان و ایران با افزایش فشارها، بازداشتها و روند اخراج همراه بوده است.
نهاد های بین المللی سازمان ملل متحد در پیوند به وضعیت مهاجران افغان در پاکستان گزارش دادهاند که روند بازداشت، اخراج و بازگشت مهاجران افغان اخیرا بهگونهٔ چشمگیری افزایش یافته است.
کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگانUNHCR گفته که از آغاز سال جاری تا ماه نوامبر، بیش از ۱۰۰ هزار مهاجر افغان در پاکستان بازداشت شدهاند.
همچنین، این اداره گزارش داده که از اول اپریل سال جاری تا ۱۳ دسمبر، بیش از ۹۳۰ هزار مهاجر افغان از پاکستان به افغانستان بازگردانده شدهاند.