رییس آژانس بینالمللی انرژی خواستار نقشآفرینی این نهاد وابسته به سازمان ملل در گفتوگوهای اخیر بین ایران و آمریکا شد و هشدار داد که ایران فاصلهٔ چندانی با قابلیت تولید سلاح هستهای ندارد.
رافائل گروسی در این زمینه به شمارهٔ روز چهارشنبه ۲۷ حمل روزنامهٔ «لوموند» فرانسه گفت: «هرچند ایران مواد لازم برای ساخت نه فقط یک، بلکه چند بمب را در اختیار دارد، اما هنوز سلاح هستهای ندارد».
اظهارات گروسی در روزی منتشر شد که او به تهران سفر کرده است.
آقای گروسی افزود: «این وضعیت مانند یک پَزل است که قطعات آن فراهم شده، اما هنوز بههم متصل نشدهاند. هنوز تا دستیابی کامل به سلاح فاصله باقی است. با این حال، باید اذعان کرد که این فاصله زیاد نیست. در چهار سال گذشته، شتاب فعالیتهای ایران در این زمینه بسیار چشمگیر بوده است».
رافائل گروسی عصر چهارشنبه برای سفری دو روزه وارد تهران شد.
سفر آقای گروسی به تهران پیش از دور بعدی گفتوگوهای هستهای ایران و امریکا انجام میشود.
او در ادامه مصاحبه خود با لوموند تأکید کرد که بدون مشارکت آژانس بین المللی انرژی هستهای، هیچ توافقی دربارهٔ برنامه هستهای ایران معنا نخواهد داشت و صرفاً «تکهای کاغذ» خواهد بود.
رییس آژانس بینالمللی انرژی افزود برای اینکه توافق معنا پیدا کند، «باید سیستم قوی برای راستیآزمایی و نظارت وجود داشته باشد که تنها ما قادر به ارائه آن هستیم».
آقای گروسی هدف از سفر خود به تهران را «بازسازی اعتماد» و «احیای دامنهٔ نظارتهای فنی آژانس» عنوان کرد که پس از تعلیق برجام و پایان اجرای پروتوکولهای الحاقی کاهش یافته است.
طبق گزارشهای قبلی آژانس، ذخایر یورانیوم با غلظت بالای ایران مواد اولیه کافی برای ساخت بیش از شش بمب اتمی را فراهم میکند.
عدم همکاری تهران با بازرسان آژانس، همراه با تولید یورانیوم با غنای نزدیک به درجه تسلیحاتی، از دلایل اصلی افزایش تنشها دربارهٔ برنامه هستهای ایران بهشمار میرود.
امریکا، اسرائیل و دیگر کشورهای غربی خواهان جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای هستند.
با این حال، دونالد ترمپ، رئیسجمهور امریکا، در دوره نخست ریاستجمهوری خود در سال ۲۰۱۸ بهطور یکجانبه از توافق هستهای ایران خارج شد؛ توافقی که با هدف محدودسازی برنامه هستهای ایران در برابر رفع تحریمها تنظیم شده بود. پس از آن، تهران نیز بهتدریج از اجرای تعهدات خود در این توافقنامه سرباز زد.
ترمپ اخیراً تهدید کرده است که در صورت عدم توافق ایران برای محدود کردن برنامه هستهایش، گزینهٔ اقدام نظامی را بررسی خواهد کرد.
ایران و امریکا روز ۲۲ حمل در مسقط، پایتخت عمان، گفتوگوهایی را دربارهٔ توافق احتمالی جدید آغاز کردند. هر دو طرف این رایزنی بیش از دو ساعته را «محترمانه و سازنده» توصیف کرده و بر ادامهٔ گفتوگوها توافق کردند.
در همین حال، رئیس جمهوری امریکا همزمان با اعزام مذاکرهکنندگان برای رسیدن به توافق، بمبافکنهای بی-۲ و کشتیهای هواپیمابر را نیز به منطقه اعزام کرده است.
گزارش تازه اکسیوس در مورد دیدگاههای اطرافیان دونالد ترامپ
وبسایت خبری اکسیوس روز چهارشنبه ۲۷ حمل در گزارشی نوشت: «مقامهای امریکایی بر سر اینکه کدام مسیر موفقتر خواهد بود، اختلاف نظر دارند، اما در این نکته اتفاق نظر دارند که بدون توافق، احتمال وقوع جنگ بالا است.»
یکی از مقامهای امریکایی مطلع از بحثهای داخلی به اکسیوس گفته است: «سیاست ایران چندان شفاف نیست، چون هنوز در حال شکلگیری است. موضوع پیچیدهای است، چرا که بهشدت بار سیاسی دارد.»
دونالد ترمپ روز دوشنبه نشستی را در «اتاق وضعیت» دربارهٔ ایران با مشاوران ارشد خود برگزار کرد؛ نشستی که در آن، مقامهایی با دیدگاههای متفاوت نیز حضور داشتند.
همان مقام امریکایی در گفتوگو با اکسیوس افزود: «رویکردهای متفاوتی وجود دارد، اما کسی سر کسی فریاد نمیزند.»
به نوشته این ویبسایت، یکی از جناحها، بهطور غیررسمی به رهبری معاون اول رئیسجمهور، جیدی ونس، معتقد است که راهحل دیپلماتیک هم مطلوب است و هم دستیافتنی؛ و آمریکا باید برای رسیدن به توافق، آماده برخی مصالحهها باشد. یک مقام دیگر آمریکایی گفت ونس نقش پررنگی در بحثهای مرتبط با سیاست ایران دارد.
در این جناح همچنین ستیف ویتکاف، نماینده ترمپ که روز شنبه در نخستین دور مذاکرات با ایران شرکت داشت، و پیت هگست، وزیر دفاع، حضور دارند. این گروه همچنین از حمایت بیرونی چهرههایی مانند تاکر کارلسن، از چهرههای تأثیرگذار جریان «مَگا» و نزدیک به ترامپ، برخوردار است.
به نوشته اکسیوس، این گروه نگران آن است که حمله به تأسیسات هستهای ایران، نیروهای آمریکایی در منطقه را در معرض خطر تلافی ایران قرار دهد. همچنین استدلال میکنند که وقوع جنگ جدیدی در منطقه، قیمت نفت را در برههای حساس برای اقتصاد آمریکا بهشدت افزایش خواهد داد.
این وبسایت خبری میافزاید که در سوی دیگر، گروهی شامل مایک والتز، مشاور امنیت ملی، و مارکو روبیو، وزیر خارجه، بهشدت به ایران بدبیناند و نسبت به امکان دستیابی به توافقی که واقعاً برنامه هستهای ایران را مهار کند، بسیار تردید دارند.
سناتورهایی نزدیک به ترمپ، همچون لیندزی گراهام (کارولینای جنوبی) و تام کاتن (آرکانزاس) نیز همین دیدگاه را دارند.
به نوشته این گزارش، این گروه بر این باور است که ایران اکنون در ضعیفترین وضعیت خود قرار دارد و در نتیجه، امریکا نباید مصالحه کند، بلکه باید بر برچیدهشدن کامل برنامه هستهای ایران پافشاری کند، و در صورت عدم همکاری تهران، یا مستقیماً به ایران حمله کند یا از حمله اسرائیل حمایت نماید.
برخی چهرهها مانند مارک دوبوویتز، مدیر بنیاد دفاع از دموکراسیها، نیز بهشدت از این رویکرد حمایت میکنند. او به اکسیوس گفت: «رئیسجمهور زمانی توافق اوباما در سال ۲۰۱۵ را توافقی بهشدت معیوب خوانده بود. اکنون این سوال مطرح است که آیا همچنان به همان باور پایبند است یا نه.» دوبوویتز نسبت به پذیرش «نسخهای نیمپز از توافق اوباما» هشدار داد.