این سازمان در تازه‌ترین گزارش خود که روز جمعه (۱۴ فبروری) منتشر کرد، گفته که میزان عودت افغان‌ها از پاکستان به افغانستان در دو هفته اخیر ماه جنوری نسبت به دو هفته اول این ماه ۱۳ درصد افزایش یافته است.
« آی او ام» می‌گوید که از ۱۶ جنوری تا ۳۱ جنوری امسال حدود ۱۰ هزار تن از طریق پنج گذرگاه مختلف مرزی از پاکستان به افغانستان بازگردانده شدند.
به گفته این سازمان در طول این دوره، ترس از بازداشت و فشار اجتماعی برای بازگشت در میان مهاجران افغان در پاکستان افزایش یافته است.
هرچند مقام‌های مختلف پاکستانی پیش از این گفته بودند که تنها مهاجرانی را بازداشت و اخراج می‌کنند که اسناد قانونی برای اقامت در این کشور ندارند، اما مهاجران افغان مدعی اند که پولیس همچنان افغان‌های دارای اسناد را بازداشت و بسیاری از آنان را دوباره به افغانستان اخراج می‌کند.
یک مهاجر افغان مقیم اسلام‌آباد که به دلیل حساسیت موضوع نمی‌خواهد نامش در این گزارش گرفته شود و از دو سال به اینسو بخاطر تکمیل کردن پرونده مهاجرت اش به امریکا به پاکستان رفته به رادیو آزادی گفت که پولیس به امروز شنبه تلاشی برای بازداشت افغان‌ها آغاز کرده است.
مهاجرین افغان در حال عبور از مرز پاکستان به افغانستان-تصویر از آرشیف
« مردم با مشکلات و نگرانی های زیادی مواجه اند، در روزهای اخیر بسیاری از اقوام، همکاران، و همسایگان ما که همه مهاجرین افغان هستند، اسلام آباد را ترک کرده و به شهرهای دیگر مانند پشاور و کویته رفته اند، این روند هنوز هم ادامه دارد، هر روز پولیس در مناطق مختلف اسلام آباد عملیات انجام می دهد و افغان ها را بازداشت می کنند.»
یکی دیگر از مهاجرین افغان مقیم شهر راولپندی که به دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش در این گزارش نشر شود به رادیو آزادی گفت، که برای پیگیری پرونده مهاجرت خود در پاکستان بسر می برد و اکنون با تهدید اخراج مواجه است و حتی نمی تواند برای حل مشکلات اش از خانه بیرون شود.
«ما در اینجا با ترس زندگی می‌کنیم که حتا از خانه بیرون شده نمی‌توانیم، اغلب اوقات وقتی با مشکلات صحی مواجه می‌شویم بیرون نمی‌رویم چون تلاشی‌ها در اینجا به شدت افزایش یافته است، چند روز پیش اقارب ما که ویزه هم داشتند از اسلام‌آباد و راولپندی بیرون شده و به افغانستان اخراج شدند، اعضای فامیل ما قبلاً در دولت بودند و حالا حتی نمی‌توانیم به افغانستان برگردیم چون با تهدید روبه‌رو هستیم.»
با این حال، شماری از افغان‌هایی که به تازگی به افغانستان بازگردانده شده‌اند، می‌گویند که در کشور خودشان نیز با چالش‌های زیادی روبه‌رو هستند.
بیشتر در این باره: پاکستان تصمیم گرفته تا افغان‌های راجستر شده را از شهر های اسلام‌آباد و راولپندی اخراج کندسالار باشنده ولایت ننگرهار و تازه برگشته از پاکستان به رادیو آزادی گفت:
«مردم در اینجا با مشکلات زیاد مواجه هستند، ما در اینجا هم سرپناه نداریم، ما در خانه کسی دیگر زندگی می‌کنیم، ما را از پاکستان اخراج کردند، چون بی اسناد بودیم، در آن‌جا نیز مورد آزار و اذیت قرار گرفتیم، ما در اینجا هم با مشکلات زیادی مواجه هستیم، خشک‌سالی است، آب نیست، کار و ترانسپورت نیست، ما می‌خواهیم جامعه جهانی به ما کمک کند.»
براساس آمار سازمان بین‌المللی مهاجرت، از ۱۵ سپتمبر ۲۰۲۳ به اینسو در مجموع بیش از ۸۲۴ هزار افغان به افغانستان بازگشته اند.
براساس دستورالعمل‌های حکومت پاکستان که حدود دو هفته پیش دفتر کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور مهاجرین در پاکستان در کانال واتس‌اپ خود منتشر کرد ، مهاجرین افغان که دارای کارت ACC تابعیت افغانستان هستند، باید به طور فوری لاهور و راولپندی را ترک کرده و به افغانستان برگردند.
سپس این دستورالعمل به افغان‌هایی که دارای کارت‌های ثبت نام (PoR) هستند، خبر می‌دهد که آن‌ها نیز باید این مناطق را تخلیه کنند، با آنکه تا ۳۰ جون امسال به آن‌ها اجازه داده شده است که در پاکستان بمانند.
بیشتر در این باره: پاکستان: اگر کشورهای غربی مهاجرین افغان را انتقال ندهند، این کشور آنان اخراج میکندحکومت پاکستان هشدار داده است که اگر مهاجران افغان که از دستورالعمل‌های این کشور سرپیچی کنند بازداشت، اخراج و یا به زور به افغانستان فرستاده می‌شوند.
براساس آخرین دستورالعمل‌های حکومت پاکستان، افغان‌هایی که به کشورهای سوم می روند باید اسلام‌آباد و راولپندی را تا تاریخ ۳۱ مارچ ترک کنند.
روند بازگشت این مهاجران افغان به افغانستان در حالی شدت گرفته که مردم در داخل کشور نیز از فقر، بیکاری، و مشکلات متعدد بشری شکایت دارند