از سال ۱۹۲۵، زمانی که جمهوری سوسیالیستی ازبکستان بخشی از اتحاد شوروی شد، یک عکاس توانست «جراحی اجتماعی تندروانه‌ای» که توسط بلشویک‌ها اجرا شد و برای همیشه چهرهٔ این کشور آسیای مرکزی را تغییر داد، به تصویر بکشد.
توسط آموس چاپل
از بُرقع تا بروکراسی؛ شوروی چگونه ۱۰۰ سال پیش ازبکستان را تغییر داد؟
پوستری از جوزف استالین، رهبر شوروی، روی یکی از اولین تراکتورهایی که در مزارع ازبکستان به کار گرفته شدند.ازبکستان امروزی در اوایل سال ۱۹۲۵ یک جمهوری اتحاد شوروی شناخته شد. تصرف این منطقه توسط شوروی، دوره‌ای از تحولات بی‌رحمانه را رقم زد که شامل اعدام زندانیان سیاسی ازبکستانی و همچنین برنامه‌های سوادآموزی و صنعتی‌سازی بود.
یک ورزشکار در سال‌های اول ازبکستان شوروی از کنار زنان برقع‌پوش عبور می‌کند.تصاویر اولیه از ازبکستان شوروی نادر هستند اما در روزهای اول جمهوری شوروی، مکس پنسون، عکاس، در آن‌جا و در مزارع و بازارها حضور داشت.
مکس پنسون
پنسون در سال ۱۸۹۳ در خانواده‌ای یهودی در غرب روسیه متولد شد. او در سال ۱۹۱۴ به ازبکستان امروزی نقل مکان کرد و در آن‌جا به صورت خودآموز عکاسی را آموخت و از سال ۱۹۲۶، به عنوان عکاس خبری مشغول به کار شد.
تجمع کارگران در بیرونِ یک کارخانهٔ نساجی در تاشکند، پایتخت ازبکستان.پنسون در حالی که محدود به ثبت آنچه بود که سانسور شوروی تأیید می‌کرد، توانست تحول روزمره زندگی در ازبکستان را که به عنوان «جراحی اجتماعی تندروانه» توصیف می‌شود و یک قرن پیش آغاز شد، مستند کند.
از پسری به عنوان «نماد زنده» در یک راهپیمایی سوسیالیستی در مرکز تاشکند استفاده می‌شود.این بنر آمادگی «برای کار و دفاع» را اعلام می‌کند! امروزه، مدیریت آرشیف پنسون با نواسه اش ماکسیم پنسون است که در تاشکند زندگی می‌کند.
تجمعی مردان ازبکستانی که توسط مکس پنسون در اوایل قرن بیستم عکاسی شده است.ماکسیم، نواسه پنسون، سال ۲۰۱۸ در مصاحبه‌ای با رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی، دربارهٔ چگونگی ورود پدرکلانش به آسیای میانه در بیش از یک قرن پیش صحبت کرد. او گفت: «بوهای مختلف، رنگ‌های مختلف، افراد مختلف. همه چیز متفاوت است».
دختران ازبکستانی در یک رویداد ورزشی. مکس پنسون برای رسانه‌های شوروی، پراودا وستوکا (حقیقت شرق) و تاس، خبرگزاری دولتی، کار می‌کرد.
یک نوازنده جوان ترومپت، یک گروه کودکان را فرامی‌خواند.مطبوعات شوروی از اثر پنسون برای نشان دادن «ازبکستان جدید» که تحت ایدئولوژی چپ مسکو در حال تغییر شکل بود، استفاده کردند.
تامارا خانم (که در عکسی از پنسون دیده می‌شود)، رقصنده‌ای با اصالت ارمنی، در آسیای میانه متولد شد و اولین زنی در ازبکستان بود که بدون پوشش صورت برنامه اجرا کرد.
مردان تصاویر استالین را در دست دارند. شوروی‌ها فعالانه اسلام را در جمهوری شوروی سوسیالیستی ازبکستان سرکوب و تلاش کردند تا ایمان مذهبی را با شور و شوق سیاسی جایگزین کنند.
زنان برقع پوش در سال‌های اولیه اتحاد شوروی در جمهوری سوسیالیستی ازبکستان.عکس‌های اولیه پنسون، زنانی را با برقع کامل در سال‌های اولیه اتحاد شوروی نشان می‌دهد که بعدها از خیابان‌ها ناپدید شدند.
ساخت کانال فرغانه در سال ۱۹۳۹.برخی از دیدنی‌ترین تصاویر پنسون، صحنه‌های ازعصر فرعون ها در مصر را، در بحبوحهٔ ساخت کانال بزرگ فرغانه که صدها کیلومتر در آسیای مرکزی طول دارد، به تصویر می‌کشد.
کارگران در حال کار روی کانال فرغانه. این کانال پیش از «طرح بزرگ دگرگونی طبیعت» استالین دنبال شد که همراه با طرح‌های بعدی شوروی برای منحرف کردن دریاهای آسیای مرکزی برای کشاورزی، منجر به خشک شدن بحیره آرال شد.
کارگری روی غوزه پنبهٔ تازه‌چیده‌شده استراحت می‌کند. پنسون همچنین نگاه خود را روی صنعت پنبه در ازبکستان شوروی متمرکز کرد. این جمهوری ۷۰ درصد از کل پنبهٔ مورد استفاده در اتحاد شوروی را تأمین می‌کرد.
برداشت پنبه در دههٔ ۱۹۳۰.در عکس‌های پنسون، تصویری از سرکوب مخالفانِ تغییر شکل آسیای مرکزی توسط کرملین دیده نمی‌شود. صدها نفر از مخالفان ازبک در دوران حکومت شوروی اعدام یا در زندان جان باختند.
یهودیان سالخورده در بخارا.
پنسون همچنین از زندگی یهودیان در بخارا و دیگر شهرهای ازبکستان عکاسی کرده است.
آتش‌بازی در تاشکند.زندگی پنسون ختم به خیر نشد.او در سال ۱۹۴۸، در اوج تصفیه‌های یهودی‌ستیزانه استالین، از پراودا وستوکا اخراج شد و مجوز عکاسی خود را از دست داد. با وخامت حالش و با ضعیف شدن چشم‌انداز حرفه‌ایش، در سال ۱۹۵۹ درگذشت.
مکس پنسون تا پایان دوران حرفه‌ای خود عکاسی کرد.گزارش‌های زیادی مبنی بر خودکشی پنسون منتشر شده است، اما نوه‌اش به رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی گفت که این عکاس به مرگ طبیعی و در نتیجهٔ «زندگی بسیار دشوار و بسیار سختی که داشت» درگذشت.