حامد کرزی حدود سیزده سال به عنوان رییس جمهوری افغانستان ایفای وظیفه کرد. این مدت زمان علاوه برداشتن مشکلات، یکی از دوره های بی نظیر مملو از فرصت ها در تاریخ افغانستان خوانده شده است.
در سال 2001 میلادی و پس از سقوط رژیم طالبان، به اساس تصمیم اعضای نشست بن، حامد کرزی به عنوان رییس جمهور افغانستان بر اریکه قدرت تکیه زد.
اوعلاوه بر پیشبرد اداره موقت و انتقالی، دو دوره پنج ساله به عنوان رییس جمهور افغانستان کار کرد.
حالا همه می پرسند که حامد کرزی از دو دوم ریاست جمهوری اش چه مواردی را به حکومت جدید افغانستان به میراث گذاشته است؟
برخی از افراد، دوره سیزده ساله حامد کرزی را یک دوره طلایی برای افغانستان می دانند، اما شماری انتقاد دارند که فرصت های زیادی دراین مدت زمان، از دست رفتند.
شماری ازباشنده گان کشور درباره کارکردها و میراث سیزده ساله حامدکرزی به این باور اند:
" نجیب الله هستم باشنده شهرکابل، به نظر من کرزی دست آوردهای خوبی داشت، اما درعین حال فساد اداری در دوایر دولتی بسیار زیاد شده بود، توقع داریم که این میراث به حکومت آینده نرسد. "
" من فرهناز هستم، در زمان کرزی کارهای زیادی انجام شده است که به طورخاص می شود به تامین حقوق زنان اشاره کنیم. "
به اساس آمار و ارقام ارایه شده از سوی نهادهای دولتی افغانستان، درسیزده سال گذشته جامعه جهانی دها میلیار دالر را به این کشورکمک کرده است.
معارف، صحت، حقوق بشر، مطبوعات و ساخت سرکها ازجمله دست آوردهای مهم دوره سیزده ساله زمامداری حامدکرزی به حساب می آید.
دراین مدت زمان افغانستان روابط گسترده با اکثریت کشورهای جهان برقرار کرد و تعداد نیروهای امنیتی افغان به بیش از سه و نیم صد هزار افزایش یافت.
جاوید لودین که مدت زمانی را به عنوان سخنگوی حامدکرزی و بعداً به صفت معاون سیاسی وزارت خارجه افغانستان کارکرده با آنکه می پذیرد که دراین دوره مشکلات موجود بوده، اما دست آوردهای حامدکرزی را به حکومت جدید افغانستان، یک سرآغاز خوب می داند:
" موضوع که به آن باید اشاره شود اینست که قدم های ابتدایی کار شروع شد، اما مشکلات که وجود داشت عمدتاً در سالهای بعد بود که از جمله سیاس افغانستان در قبال پاکستان چالش های عمده خود را داشت، ما در سه و چهار سال اخیر در قبال امریکا هم مشکلات داشتیم، اما به غیرازآن یک آغاز خوبی می تواند باشد به حکومت که حالا نو ایجاد شده است. "
پروسه صلح، ناامنی، موجودیت فساد اداری، بی ثباتی اقتصادی، کشت و قاچاق مواد مخدر و نبود یک پالیسی مشخص بین المللی ازجمله موارد اند که به باور کارشناسان افغان، در دوره رییس جمهور کرزی به آنها توجه چندانی نشده است.
جاوید کوهستانی یکی از تحلیلگران سیاسی و نظامی افغان، ناامنی را یکی ازمیراث های بد دوره زمامداری حامد کرزی می داند:
" متاسفانه چالش بزرگ و میراث بدی کرزی اینست که ناامنی موجود است و هنوزهم طالب به عنوان یک تهدید در افغانستان وجود دارد و ما نتوانستیم که از فرصت ها سود ببریم. "
ما یک تعداد از شخصیت های سیاسی می گویندکه برخی ازمشکلات سبب شدند تا حامد کرزی نتواند از فرصت های موجود در زمان حکومت داری اش، استفاده موثر کند.
داکترعبدالله عبدالله رهبر اپوزیسیون و یکی ازمنتقدین دوره سیزده ساله حکومت داری حامدکرزی می گویدکه کرزی دریک زمان خیلی دشواربه قدرت رسید:
" جناب حامدکرزی به حیث رییس جمهور افغانستان در سیزده سال گذشته در شرایط بسیار دشوار رهبری مردم افغانستان را برعهده داشتند، دراین شکی نیست که در مراحل تفاوت نظر داشتیم، اما به صورت کل همه ما این را درک می کنیم که درآن زمان مشکلات افغانستان بسیار زیاد بود. "
حامد کرزی در اوایل حکومت اش با جورج بوش رییس جمهور امریکا روابط خوبی داشت، اما در سالهای اخیر روابط وی با باراک اوباما با مشکلاتی روبرو شد.
حتا یک عضو اسبق کانگرش امریکا دریک مصاحبه رادیویی اش، کرزی را یک شریک بی عتبار خواند.
حامدکرزی نیز امریکا را به داشتن سیاست دوگانه در قبال افغانستان متهم کرد وتاکید نمود که نیروهای بین المللی نیز درتامین امنیت اینکشور ناکام بوده اند.
او کمک های جامعه جهانی به افغانستان را هم غیرشفاف و آمیخته با فساد خواند.
دراین حال شماری از شخصیت ها در رب هم در باره میراث حامدکرزی و دوره زمامداری اش، نظریات مختلف دارند.
جیمز دابنز نماینده اسبق امریکا در امور افغانستان و پاکستان به این باور است که رییس جمهور کرزی قانون اساسی و حاکمیت دیموکراسی را به حکومت مابعد اش به میراث مانده است.
آقای دابنز درسال 2014 میلادی در مجلس سنای امریکا از کارکردهای حدود سیزده ساله حامد کرزی، ستایش کرد:
" فکر می کنم که کرزی در تامین دیموکراسی و قانون اساسی افغانستان نقش مهم را بازی کرده است، در منسجم کردن اقوام مختلف با زبان ها و مذاهب گوناگون و دور کردن نگرانی ها ازاین ناحیه، کاری خوبی را انجام داده است."
باآنکه نظریات مختلفی در باره کارکردهای حامدکرزی در دوره سیزده ساله اش ارایه شده، اما آقای کرزی خود درمصاحبه اختصاصی اش با رادیو آزادی درپاسخ به این سوال که خوش دارد در آینده مردم چه تصویری از وی داشته باشند، چنین گفت:
" خدا کندکه مردم تصور درست داشته باشند، آنچه که من انجام داده ام در مقابل شان قرار داده شود که این آدم از خاک و مردم افغانستان دفاع کرد و به تمام معنا وحدت ملی را دراین کشور برقرار کرد و بیرق افغانستان را در تمام دنیا به اهتزاز در آورد و به هیچ یک از خارجی سرخم نکرد، بلکه رابطه افغانستان را با تمام کشورهای جهان برقرار کرد، بخش تعلیم، صحت ارتقا یافت و هزاران تن از جوانان کشور پس از آموزش دوباره به کشورخود برگشتند و اینکه سطح فساد را هم ببینند و باز یک توازن بکنندکه آیا این شخص خوب کرده است یا خراب. "
حالا دوره زمامداری حامدکرزی به پایان رسیده و حکومت وحدت ملی متشکل از دو تیم انتخاباتی پس از جنجالهای چندین ماهه، به قدرت رسیده است.
تحلیگران می گویند، امضای موافقتنامه امنیتی ودفاعی با امریکا از دیگر میراث های دوره زمامداری حامدکرزی به حکومت وحدت ملی افغانستان است که باید هر چه عاجل از سوی داکتر اشرف غنی احمدزی به عنوان ریییس جمهورجدید افغانستان امضا شود.
آنان میراث های باقی مانده کرزی به حکومت وحدت ملی را یک اساس خوب برای پیشبرد کارها و حل مشکلات موجود درافغانستان می دانند.
جمشید حبیب زاده
