سه مرحله برای ترک اعتیاد مواد مخدر

روان شناسان نقش خانواده‎ها در ترک اعتیاد و جلوگیری از اعتیاد دوباره معتادین به مواد مخدر را مهم می‎دانند.

روان شناسان تداوی معتادین مواد مخدر را به سه مرحله آغاز تداوی، زمان ترک اعتیاد و ایجاد فرصت‎های کاری پس از تداوی برای معتادین تقسیم دسته بندی می‎کنند، زیرا به باور آنان اعتیاد مرحله دشواریست که معتاد در چنین وضعیتی نیاز به مراقبت خانواده‎ها دارد.

معتادین نیز برخورد نیک خانواده‎ها را نوع تشویق جهت ترک اعتیاد می‎دانند و ایجاد فرصت‎های کاری را تنها راه ترک دایمی مواد مخدر می‎دانند.

به نظر روان شناسان، نقش خانواده‎ها در تداوی معتادین مواد مخدر سه مرحله دارد:

مرحله پیش از بستری شدن معتاد در شفاخانه، زمان بستری بودن معتاد در شفاخانه و پس از مرخصی از شفاخانه که این سه مرحله با یک شخص معتاد در بخش ترک اعتیاد کمک می‎کند.

محمد عثمان منیب متخصص روان شناسی می‎گوید، تداوی معتاد به رسیده‎گی و توجه جدی خانواده‎ها نیاز دارد.

وی افزود:

"خانواده‎ها باید بپذیرند که شخص معتاد یک مریض است و نیاز به تداوی دارد. باید از معتاد حمایت و برخورد نیک با وی صورت گیرد، با زور نه بلکه بنا به خواست خود وی جهت تداوی به شفاخانه برده شود. در زمان بستری بودن خانواده باید از وی مواظبت نماید و خواسته‎های وی را به جا سازند. زمانی که مریض خارج می‎شود، بعد از آن نیز باید مریض به گونه دوامدار تحت مواظفت قرار گیرد. برای وی زمینه کار را فراهم کنند و انتظار یک فرد سالم از وی وجود نداشته باشد."

این که اظهارات آقای منیب با زنده‎گی معتادین در عمل و رهنمایی‎های طبی برای آنان تا چه حدی سازگاری دارد، در این رابطه از معتادینی می‎شنویم که تمامی این مراحل را به گونه عملی سپری کرده‎اند.

شماری از معتادین می‎گویند:

"نام من نوید است، در شفاخانه ابن سینا بستری استم. مادرم تا شفاخانه با من آمد و من را در اینجا بستری کرد. تمامی اقاربم من را تشویق کردند که اعتیاد را ترک کنم."

"اعضای خانواده‎ام به پرسان من می‎آیند، به من اطمینان می‎دهند و می‎گویند که من صحت یاب شده‎ام. آنان به من می‎گویند، اگر نشه را ترک کنم، عزت و جایگاه قبلی در خانواده را باز خواهم یافت. همین اظهارات است که من را به ترک اعتیاد تشویق می‎کند."

"نام من جاوید است و از ولایت بامیان استم. با صحت یاب شدن من تمامی اعضای خانواده ام احساس خوبی دارند، مادر و پدرم از من راضی اند، آنان با من برخورد خوب دارند، حال اعتبار از دست رفته ام در خانواده را دوباره بدست آورده‎ام."

تشویق معتادین به ترک اعتیاد و اطمینان و دادن معلومات به آنان در مورد تداوی شان می‎تواند با معتادین در بخش ترک اعتیاد کمک کند.

محمد داوود باشنده لغمان که برادر زاده‎اش را در شفاخانه تداوی معتادین بستری کرده است، برایم گفت:

"برادر زاده‎ام بیکار بود، زمانی که ما در رابطه به اعتیاد وی خبر شدیم وقت زیاد گذشته بود، بعدآ وی را به شفاخانه آوردیم، ما هشت سال بعد دانستیم که وی معتاد است. به وی فهماندیم که اعتیاد لطمه یی به عزت زیان مالی خانواده‎اش است. من به وی می گفتم که به خارج برود، اما وی قبول نمی‎کرد. به من گفت که من معتاد است. سپس به این شفاخانه آوردمش. یک شنبه‎ها و چهار شنبه‎ها به شفاخانه می‎آیم و از وضعیتش را می‎پرسم."

به دنبال بستری ساختن معتاد در شفاخانه، مراحل بعدی آن مراقبت، جویان شدن احوال و مواظبت از مریض می‎باشد. احمد امید در رابطه به تداوی دو برادر معتادش به من می‎گوید:

"دو برادرم معتاد اند. هشت سال می‎شود که پودر دود می‎کنند. ما آنان را تشویق به ترک اعتیاد کردیم تا مصدر خدمت به جامعه شوند. هفته یی یک بار جهت جویا شدن احوال شان به شفاخانه می‎آیم. آنان نیز هنگامی که ما را می‎بینند همانند زندانی‎ها خوشحال می‎شوند و با گذشت هر روز صحت یاب تر می‎شوند."

معتادین مواد مخدر پس از تداوی دوباره با خانواده‎های شان یکجا می‎شوند. آنان در کنار مواظبت خانواده، به شفقت آنان نیز نیاز دارند.

یک مادر از وضعیت پسرش پس از ترک اعتیاد برایم می‎گوید:

" تمامی اختیارات خانه ام را دوباره به وی سپرده ام و با دید یک انسان سالم به وی نگاه می‎کنم، پسرم یک انسان نیک است و من وی را خیلی دوست دارم."

روانشناسان باور دارند که معتادین مواد مخدر هماننده مریضان استند و خانواده‎ها نیز باید هماننده بیماران با آنان رفتار کنند، زیرا به باور آنان برخورد خوب و محبت با آنان در زمان بستر در شفاخانه و پس از ترک اعتیاد اعتماد به نفس آنان را تقویت می‎کند.

به همین گونه، تحقیقات نشان می‎دهد، معتادینِ تداوی شده زمانی دوباره به اعتیاد رو آورده‎اند که از سوی خانواده‎ها سر زنش شوند.

گزارش: محمد اياز ترنک