مقامات افغان از پیشرفت‌ها در بخش برخی پروژه‌های بزرگ اقتصادی-منطقوی خبر می‌دهند.
مقامات افغان می‌گویند تطبیق پروژۀ کاسا یک هزار، افتتاح راه‌های تجارتی و ترانزیتی بندر چابهار و لاجورد، پروژۀ گاز تاپی، پروژه نفت و گاز دریایی آمو و پروژه‌های منطقوی بزرگ اقتصادی مس عینک از اولویت‌های کاری آنان است.
تطبیق این پروژه‌های بزرگ اقتصادی-منطقوی مربوط وزارت‌های مختلف حکومت می‌شوند.
وزارت ترانسپورت افغانستان می‌گوید امضای قرارداد راه تاریخی لاجورد در سال ۲۰۱۷ میلادی میان افغانستان، ترکمنستان، گورجستان، آذربایجان و ترکیه امضا شد که در ماه قوس سال جاری توسط رئیس جمهور محمد اشرف غنی و نماینده‌های کشورهای دخیل به طور رسمی افتتاح شد.
حکمت‌الله قوانج سخنگوی این وزارت روز پنجشنبه «۱۳ جدی ۱۳۹۷» در مورد به رادیو آزادی گفت:
"نه لاری ما که تحت کارنت تیر به ترکیه رفت چند روز بعد واردات را هم انتقال می‌دهند یک تا دو هفته دیگر ده محموله دیگر لاری با پلیت افغانی از تورغندی هرات حرکت میکند به ترکیه و راه لاجورد دیگر باز شد."
به‌گفته وی راه لاجورد از ولایت هرات آغاز شده از خاک ترکمنستان، آذربایجان و گورجستان گذشته و بالاخره به ترکیه می‌رسد.
آقای قوانج می‌گوید افغانستان می‌تواند به ساده‌گی اموال صادراتی‌اش را به مارکیت‌های اروپایی برساند.
بندر چابهار یکی دیگر از پروژه‌های بزرگ اقتصادی منطقوی می‌باشد که امور آن در سال ۲۰۱۶ میلادی از سوی افغانستان، هند و ایران آغاز گردید.
وزارت تجارت و صنعت افغانستان می‌گوید امور ساختمانی و زیربنایی این بندر از سوی هند به سرعت ادامه دارد که پس از بهره برداری می‌تواند به شمول هند کشورهای جنوب آسیا را از راه افغانستان با آسیای میانه وصل کند.
مسافر قوقندی سخنگوی این وزارت به رادیو آزادی گفت که با فعالیت این بندر افغانستان به سبب روابط تجارتی و ترانزیتی با کشورهای آسیای میانه و جنوبی همه ساله صدها میلیون دالر عواید بدست خواهد آورد.
پروژه تاپی که گاز ترکمنستان از مسیر افغانستان را به پاکستان و هند انتقال می‌دهد و به تاریخ فبروری سال ۲۰۱۸ توسط مقامات هر سه کشور در ولایت هرات افتتاح شد یکی دیگر از پروژه‌های بزرگ اقتصادی و منطقوی افغانستان است.
وزارت معادن و پترولیم افغانتسان می‌گوید، پایپ لاین این گاز از ترکمنستان تا به هند ۲۰۰۰ کیلومتر طول دارد که ۸۰۰ کیلومتر آن از خاک افغانستان می‌گذرد.
بر اساس معلومات این وزارت این پایپ لاین ظرفیت انتقال ۳۳ میلیارد مکعب گاز را دارد و افغانستان از آن همه ساله حدود ۴۰۰ میلیون دالر حق‌العبور بدست می‌آورد.
این وزارت همچنان می‌گوید که پروژۀ تاپی به دوازده هزار تن در افغانستان زمینه کار فراهم خواهد کرد.
قرار بود تا این پروژه در ظرف سه سال تطبیق گردد.
اما این که با توجه به وضعیت امنیتی این کشور کار آن تا چه حد پیش رفته است؟ عبدالقدیر مطفی سخنگوی وزارت معادن و پترولیم در مورد می‌گوید:
"در بخش‌های تخنیکی و حقوقی این پروژه پیشرفت‌های صورت گرفته است و ما را به ساخت و ساز این پروژه نزدیک می‌سازد، در ۵ ولایت و ۲۲ ولسوالی کارهای آن جریان دارد و بر اساس پلان تطبیقاتی تطبیق می‌گردد. به عملی کردن این پروژه در کشور ما متعهد استیم و به اساس تعهد بین‌الحکومتی آن را تطبیق می‌کنیم."
آقای مطفی پروژۀ مس عینک را نیز یکی از پروژه‌های مهم اقتصادی-منطقوی عنوان میکند که قرارداد آن با یک کمپنی چینایی صورت گرفته است، اما استخراج آن به دو دلیل متوقف شده است.
به‌گفته وی اول اینکه در قرارداد باید یک سلسله تغییرات حقوقی به میان آید و دوم آن که در این ساحه یک تعداد آثار تاریخی دریافت شده‌اند.
وی گفت که گفتگوها در مورد هر دو مشکل ادامه داشته و راه حل برای آن دریافت می‌گردد.
وی استخراج گاز و نفت حوزۀ دریای آمو را نیز یک پروژه مهم اقتصادی خوانده و گفت که در این خصوص یک سلسله قراردادها با تاجکستان صورت گرفته و کارها ادامه دارد.
وزارت انرژی و آب افغانستان پروژۀ کاسا یک هزار را یکی از پروژه‌های مهم در زمینۀ برق‌رسانی می‌خواند.
قرارداد این پروژه را چند سال قبل مقامات افغانستان، قرغزستان، تاجکستان و پاکستان به امضأ رسانده که بر اساس آن برق قرغزستان از مسیر افغانستان به پاکستان منتقل می‌شود.
به اساس معلومات د افغانستان برشنا شرکت هزینۀ این پروژه بیش از یک میلیارد دالر تخمین شده است که تعهد پرداخت هزینۀ ۲۰۰ میلیون دالر آن در خاک افغانستان را بانک جهانی کرده‌است.
لاین‌های انتقال پروژۀ برق کاسا یک هزار از قرغزستان به پاکستان از هفت ولایت افغانستان گذشته به بندر تورخم می‌رسد.
کار این پروژه به دلایل مختلف چند سال به تعویق افتاده بود، اما قرارداد کار آن در خاک افغانستان سال گذشته با دو کمپنی هندی امضا شد.
این که اکنون در کار این پروژه چقدر پیشرفت صورت گرفته است؟ وحیدالله توحیدی سخنگوی د برشنا شرکت در مورد به رادیو آزادی گفت:
"کار پروژه به سه بخش تقسیم شده‌است، قرارداد دو بخش آن امضأ شده، سروی تخنیکی آن ادامه دارد، بخش دیگر آن نصب پایه‌ها در خانه‌ها و قریه‌های مردم می‌باشد که سروی آن ادامه دارد تا امکانات استملاک فراهم شود، بخش اخیر بخش ننگرهار است که این لین از طریق بادپخ بگذرد یا راه سرک در این مورد هم گفتگوها جریان دارد."
آگاهان امور اقتصادی تطبیق این پروژه‌ها را برای رشد اقتصاد افغانستان مهم عنوان کرده می‌گویند که اگر به طور موفقانه عملی شوند می‌توانند تا حد زیاد میزان بی‌کاری را در این کشور کاهش دهد.
سید قیاس سعیدی یکی از این آگاهان با توجه با ناامنی و مداخله‌های کشورهای همسایه به رادیو آزادی گفت که هرچند از عملی شدن این پروژه‌ها ناامید نیست، اما ناامنی تطبیق آن‌را با مشکل روبه‌رو کرده‌است.
گزارش: آرزو غیاثی
